Ətraflı axtarış
Baxanların
5879
İnternetə qoyma tarixi: 2011/10/24
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərdə “Peyğəmbərlər üçün həqiqətlər” - Quranın dörd mərtəbəsindən yəni, “ifadələr, işarələr, incəliklər və həqiqətlər”dən məqsəd nədir?
Sual
Rəvayətlərdən birində İmam Sadiqdən (əleyhissalam) Quranın dörd dərəcəsi zikr olunmuşdur: “İfadələr, işarələr, incəliklər və həqiqətlər. İfadələr adi insanlar, işarələr xüsusi möminlər, incəliklər övliyalar, həqiqətlər isə peyğəmbərlər üçündür.” İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alehi və səlləm) sonuncu xatəm peyğəmbər olmasını nəzərə alaraq “həqiqətlər peyğəmbərlər üçündür” – ifadəsi hansı mənadadır və hansı peyğəmbər üçündür? Belə bir rəvayət məna cəhətdən Qurani-Kərimin (İslam Peyğəmbəri (səlləllahu ələyhi və alehi və səlləm) peyğəmbərlərin sonuncusudur) mənası ilə xilaf olmurmu?
Qısa cavab

Quranın belə dördüncü mərtəbəsinin dərki İslamdan əvvəl olmalarına baxmayaraq peyğəmbərlərə aiddir. Amma, Quranın həqiqəti islamdan əvvəl  olub, ancaq İslamdan sonra kamil şəkildə aşkar olundu.

Ətreaflı cavab

Bu rəvayət hədis kitablarında o cümlədən, Cameul-Əxbar[1], Əlamud-Din,[2] Əvailul-Ləali,[3] Biharul-Ənvarda[4] nəql olunmuşdur. Rəvayətdə Quran haqqında dörd dərəcə qeyd olunmuşdur ki, onlardan həqiqətlər adlı dördüncü mərtəbə peyğəmbərlərə məxsusdur.

Amma bu sözün mənası haqqında onu qeyd etmək lazımdır ki, keçmiş peyğəmbərlər öz kitablarında, Tövrat, İncil  s... əslində Quranın həqiqətlərinə bağlı olublar  öz zəmanələrinə uyğun olaraq Quranın həqiqətləri  batinindən (təkvini Qurandan) bəhrələnmişlər.

Quranın bu xüsusi mərtəbəsi onun sözlərinin fövqündə duran məna  həqiqətlərdən olub, İslamın zühurundan sonraya məxsus deyildir. Bəlkə , bütün peyğəmbərlərinin sözlərinin həqiqətləridir. Peyğəmbərlərdən hər birisi öz məqamlarına uyğun olaraq bu həqiqətlərə agah olublar.

Beləliklə, əgər peyğəmbərlər Quranın həqiqətlərinə agahdır, deyə qeyd olunursa, bu o demək deyildir ki, onların Quranın yazılış şəklinə düşməsindən əvvəl olmaları bu agahlığa mane ola bilər. Ona görə ki, Quranın bu mərtəbəsi həmin həqiqətlər mərtəbəsidir ki, o həmişə olub.

Quran ayələrinə əsasən, möminlərə əmr olunmuşdur ki, Allaha, Onun rəsuluna, Qurana, ondan əvvəl nazil olan kitablara iman gətirsinlər. Hər kəs Allaha, mələklərə  ilahi kitablara iman gətirməsə kafir sayılır....  həqiqətən yolunu azmışlardandır.[5]  Halbuki, keçmiş peyğəmbərlərin kitablarının hamısının təhrif olunduğunu bilirik. Beləliklə, bütün bu  buna bənzər ayələrdə məqsəd o kitabların bu günkü zahirinə iman gətirmək yox, onların həqiqətlərinə  batininə iman gətirməkdir.

Başqa tərəfdən, ilahi kitabların həqiqətləri haqqında verilmiş bu ümumiyyəti peyğəmbərlərin özləri haqqında da tətbiq etmək olar. Yəni, peyğəmbərlərin məqamları elə bir məqam deyil ki, sonununcu peyğəmbərlə xətm olunsun. Bəlkə  sonuncu peyğəmbərləşəriət peyğəmbərliyisona çatmışdır. Amma, bəzi möminlər var  olub ki, peyğəmbərliyin xətmindən sonra özləri peyğəmbər olmasalar da peyğəmbərlik elminin həqiqətlərinə sahib olmuş  ilahi kitabların hamısının incəliklərindən  həqiqətlərindən bəhrələnmişlər.

Əlbəttə, bu söz bəzilərinin insanın öz əql  dərki ilə ilahi kitablardan müəyyən həqiqətləri ələ gətirməsi mövzusu ilə tamamilə fərqlidir. Bəhsimiz o haqda olmadığına görə o mövzuya girmirik.  Belə bir fərqlənməni nəzərə almayanlar bu gün bu mövzudan öz məqsədlərinə uyğun istifadə edib, irfani kalamı dəyişməklə Quranın əhkamında da dəyişiklik etməyə çalışmışlar.

Bütün deyilənlərdən məlum olur ki, Quranın dördüncü dərəcəsi onun sözlərinini fövqündə duran mənalara işarədir. Həm Quranın həqiqətini onun zamanından yüksək səviyyədə dərk etmək lazımdır  həm  peyğəmbərlərin peyğəmbərliyini (şəriətini yox) onların irfani məqamı ilə bilib, Allahdan onlara verilmiş elm kimi dərk etmək lazımdır.



[1] Tacud-Din, Şəiri, Cameul-əxbar, səh.42; Rəzəvi adına nəşriyyat, Qum, 1363- şəm.

[2] Deyləmi, Əlamud-Din, səh.303; Alul-beyt adına müəssisə, Qum, 1408-ci h.q.

[3] Ehsai, İbni Əbi Cumhur, Əvailul-Ləali, c.4; səh.105, Seyiiduş-şühəda adına nəşriyyat, Qum, 1405-ci il h.q.

[4] Məclisi Biharul-Ənvar, c.75; səh.278, Əl-Vifa adına müəssisə, Beyrut, 1404- il h.q.

[5] Ey iman gətirənlər! Allaha və Peəmbərinə, Onun Öz Peəmbərinə endirdiyi Kitaba (Qur’ana) və ondan əvvəl nazil etdiyi kitablara iman gətirin! Allaha, onun mələklərinə, kitablarına, peəmbərlərinə və axirət gününə inanmayan şəxs, şübhəsiz ki, (doğru yoldan) çox azmışdır.” (Nisa surəsi 136)

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Təsadüfi suallar

  • Kişilər üçün sırğadan istifadə etmək caizdirmi?
    11444 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Kişilərin bəzək əşyalarından istifadəsinin caiz olmasında islamın ümumi və külli qanunu iki şeydən ibarətdir:1. Qızıl növündən olmasın; Çünki qızıldan hazırlanan bəzək əşyasından istifadə etmək kişi üçün hər bir halda  – istər zinət üçün olsun, istərsə də olmasın, haramdır.
  • Peyğəmbər (s) tərəfindən söylənən “Almanı ac yeyin ki, mədəni təmizləyəndir” hədisi düzgündürmü?
    6829 Hədis elmləri 2012/04/17
    Alma qida xüsusiyyətlərindən əlavə tibbi cəhətdən xüsusi xüsusiyyətlərə malik meyvədir. Qədim və yeni tibb işçiləri onun barəsində çoxlu sayda faydalar qeyd etmişlər. Alma barəsində həkimlər tərəfindən qeyd edilən xüsusiyyətlərdən əlavə, Məsumlar da müxtəlif rəvayətlər bəyan etmişlər. Bu rəvayətlərdən bir də Peyğəmbərdən (s) nəql olunan rəvayətdir:
  • Azan niyə ərəb dilində deyilməlidir?
    7279 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/05/10
    Ərəb dilində azan demək üçün olan ən əsas sübut budur ki, azan ibadət və Peyğəmbər (s)- in sünnələridir. İbadətlər toqifidirlər, yəni, onları yerinə yetirmək Allahın müəyyən etdiyi formada olmalıdır. Bundan əlavə ibadət əsrlər boyu, azalıb və çoxalmadan həmişəlik qalmalı, onun dərin mənası sonrakı nəsillərə ötürülməli və tarix boyu dəyişilməməlidir. İndi ...
  • Bizim iqtisadiyyatımız hansı əsasda dövr edir: sərmayə, istehsal, dəllallıq?
    5905 Nizamlar (Qurluşlar) 2012/06/23
    İslamda iqtisadiyyatın müstəqil və müstəsna mahiyyəti vardır. Onun meyar və dəyərləri Quran, sünnət, icma və əqldən əldə olunur. İslami iqtisadiyyatın müxtəlif əsasları vardır ki, onların ən mühümləri aşağıdakılardan ibarətdir: normal halda olmaq, ədalət, istehsal, sərmayənin və sərvətin dövriyyəyə buraxılması. Bunların arasında ədalət islam iqtisadiyyatında mühüm bir prinsip ...
  • Дини сијасәтдән ајыран секулјаризм тәфәккүрү неҹә јараныб?
    7630 Təzə kəlam 2009/11/10
    Гәрбдә интибаһ дөврүндән сонра христиан-килсә һакимијјәтинин јени јаранан елми-фикри ҹәрәјанларла чарпышдығы дөвр нәһајәт, динин сијасәтлә ајры олдуғу тәфәккүрү мејдана чыхартды. “Секулјаризм” фикри гәрб тәфәккүр дүнјасына мәнсубдур. Бунун да әсаслы сәбәбләри вардыр. Һәр һалда илаһи идејалары ашыламајан, ади ...
  • Шәриәтлә елм зиддијјәт тәшкил едирми?
    6385 Təzə kəlam 2009/11/10
    Хејр. Һәгигәтдә шәриәт, бир нөв, елмләрдән сәмәрәләнир. Белә ки, онун күлли-сабит үсуллары илә мүхтәлиф елми саһәләрдәки кәшфләрин сајәсиндә һәр һансы јени вә дәјишән һадисәләр ганун чәрчивәсинә алыныр. ...
  • Dünyada bu qədər zülm və haqsızlığın varlığı ilə nə üçün İmam Zaman (əleyhis-salam) zühur etmir?
    5975 Qədim kəlam 2011/10/22
    Bir neçə məsələyə diqqət yetirmək sualın cavablandırılmasında sizə kömək edə bilər:1. Rəvayətlərdə çox gözə dəyən məsələ budur:یَمْلَأُ الْاَرْضَ قِسْطًا وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْمًا وَ جَوْرًا
  • Namaz qurtardıqdan sonra əlləri möhürə çəkib sonra əli üzə sürtmək müstəhəb sayılır?
    5325 بیشتر بدانیم 2013/12/16
    Müstəhəbdir insan namazdan sonra namazın təqibin yəni zikr, dua və quran oxusun.[1] Bu təqiblərdən biri də odur ki, rəvayətlərdə ona sifariş olunmuşdur, səcdə yerinə əl çəkib (o əşyalar ki, onların üzərinə səcdə etmək düzgündür) sonra üzünə çəksin, əlbətdə o cür ki rəvayətlərdə onlara işarə olunmuşdur: Rəvayətlərdən ...
  • Əgər bir şəxs təhqiq etmədən öz mərcəi təqlidini seçmişdirsə, indi onun vəzifəsi nədir?
    6084 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    İnsan ilk addımda lazımdır ki, şəriət hökümləri kitabındakı, müctəhidin təyin edilməsi üçün müəyyən hökümlər əsasında,[1] təhqiq edib ələm müctəhidi tanısın. Ələm müctəhidi təyin etdikdən sonra ondan təqlid etməlidir. Bunun üçün də əgər təqlid şəriət qanunları əsasında olmazsa düzgün deyildir.[2] Başqa sözlə desək, əgər bu yollarla ...
  • Nə üçün Allah- Taala bütün insanları müsəlman yaratmayıb?
    6722 Qədim kəlam 2011/05/05
    Allah- Taala insanı Allahpərəst, Allah tanıyan və zəkalı yaratmışdır. Həmçinin doğru yola yönəlməsi üçün Peyğəmbərlər göndərmişdir. Deməli, Allah Taala heç kəsi kafir, yəhudi, xristian yaratmamışdır. İnsan özü öz ixtiyarından sui istifadə edərək yolunu azır və müxtəlif adlara şamil olur. Peyğəmbərimiz (s) buyurmuşdur: "Hər bir insan pak sifətlə Allahpərəst yaradılır. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162894 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    155002 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117781 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109724 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98873 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91330 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53362 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    45287 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43741 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42907 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...