Ətraflı axtarış
Baxanların
6654
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/28
Sualın xülasəsi
İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın Məhərrəm ayının onunda şəhid olmasına nəzər yetirməklə nə üçün qəmərin ilinin təhvil olması üçün bu ay seçilmişdir?
Sual
Məhərrəm ayının qəməri ilinin əvvəli olduğuna, eləcə də İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın bu ayın onunda şəhid olmasına diqqət yetirməklə nə üçün qəməri ilinin təhvil olunması Məhərrəm ayı seçilmişdir?
Qısa cavab

Qəməri ilinin Məhərrəm ayında təhvil olunmasının imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın şəhadəti ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. İslamdan qabaq da qəməri ili Məhərrəm ayında başlanırdı və cahiliyyət dövrünün ərəbləri bu ayı öz illərinin əvvəli hesab edirdilər.

Əlbəttə, diqqət yetirmək lazımdır ki, ərəblər iranlılar kimi özlərinin yeni illərinin əvvəlini bayram və şənliklə başlamırlar və bu məsələ onlar üçün çox təbii bir işdir. Bu günə ilin sair günləri kimi baxırlar. Başqa sözlə desək, ilin təhvil olunması məsələsi onlar üçün heç bir dəyər və əhəmiyyət kəsb etmir. Amma Bəni-üməyyə Aşura gününü bayram keçirirlər. Əlbəttə, bu məsələnin yeni ilin ilk ayının əvvəli ilə əlaqəsi yoxdur. Əgər onlar imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ı başqa vaxtda da şəhadətə yetirsəydilər, o günü bayram şənlikləri keçirmələri uzaq ehtimal olmazdı.

Ətreaflı cavab

Qəməri ili çox qədim dövrlərdən bəri, yəni İslamdan əvvəl Məhərrəm ayında təhvil olunurdu və bunun İslama və müsəlmanlara heç bir aidiyyəti yoxdur. Aydın şəkildə desək, İslam yeni din ünvanı ilə Ərəbistan yarımadasına hakim olan zaman əhalinin arasında mövcud olan ili qəbul etdi.[1]

İslam dininin ərəblərin təqvimində icad etdiyi yeganə dəyişiklik həmin dövrlərdə ilin başlanğıcının – amul-filin dəyişdirilməsi idi. Belə ki, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) amul-fili yox, Məkkədən Mədinəyə hicrətini ilin əvvəli qərar verdi.[2]

Məsudi bu barədə yazır: “Ərəblər rəbiul-əvvəl ayını öz illərinin əvvəli hesab edirdilər. Rəbuil-əvvəlin üçündə yağışlar yağmaya başlayırdı. Qışın (seyf) əvvəli də rəbius-sani idi ki, onun vaxtı azərdən beş gün keçəndə idi.”[3]

Lakin şəmsi tarixindən istifadə edilməsi istər İslamdan qabaq, istərsə də sonra ərəblərin arasında çox az gözə dəyir. Hətta demişlər ki, yalnız ticarət və əkinçilik üçün təqvimdən istifadə edirdilər.[4]

Deməli, qəməri ilinin Məhərrəm ayında təzələnməsi çox qədim dövrlərə qayıdır. Təbidir ki, imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın o ayda şəhid olduğu zaman bir kəs ilin əvvəlini dəyişdirə və başqa aya keçirə bilməzdi. Bundan əlavə, ərəblər iranlılar kimi ilin əvvəlini şadlıq və bayram keçirmirdilər. İlin təhvil olunması onlar üçün çox adi bir iş idi və onu ümumiyyətlə, həyatlarında dəyişiklik ünvanı ilə qeyd etmirdilər.

Amma əsas məsələ budur ki, Bəni-üməyyə imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən sonra o həzrətin şəhadət günü olan Aşura gününü özlərinə bayram günü seçərək şənliklə qeyd etdilər. Bu gündə təzim və şadlıq üçün çoxlu saxta hədislər düzəltdilər. Təəssüflər olsun ki, müsəlmanlardan çoxu bu rəvayətlərə qapılaraq onu xeyir-bərəkət günü hesab edir, bayram və toy şənliklərini bu gündə keçirirlər.[5]

Zəkəriyya Qəzvini bu xüsusda yazır: “Bəni-üməyyə bu nəzərdə idilər ki, Aşuranı bayram keçirsinlər. Buna görə də şiələr bu günü əzadarlıq edib növhə oxuduğu, bəzək və zinətdən uzaq olduqları zaman əməvilər bu gündə hər yeri çıraqban edir, bayram şənlikləri keçirir və qonaqlıq verirdilər.”[6]

Zərəndi Hənəfi yazır: “Bu ayın (səfərin) 1-ci günü də Bəni-üməyyənin bayramıdır. Çünki bu gündə imam Hüseyn (rəziyəllahu ənh)-in başı Dəməşqə varid edilmişdir.”[7]

Əlbəttə, bu məsələnin ilin əvvəli olması ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Əgər onlar imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ı başqa vaxtda da şəhadətə yetirsəydilər, həmin günü şənlik və bayram elan etmələri uzaq görüş deyildir.



[1] Cavadi Əli, “Əl-mufəssəl fi tarixil-ərəb qəbləl-İslam”, Qum, “Şərif Rəzi” nəşriyyatı, 1-ci cild, səh. 460

[2] Yenə orada

[3] “Murucuz-zəhəb” 2-ci cild, səh. 192; Cavadi Əli, “Əl-mufəsəl fi tarixil-ərəb”, 8-ci cild, səh. 441-dən nəqlən

[4] “Əl-mufəssəl fi tarixil-ərəb”, 8-ci cild, səh. 446

[5] Əlavə məlumat üçün aşağıdakı mənbələrə baxa bilərsiniz: Biruni, Əbu Reyhan, “Asarul-baqiyə”, Avropa çapı, səh. 329; Adam Mətz, “Əl-hizarətul-İslamiyyə fil-qərnir-rabiil-hicri”, Beyrut, 1387-ci hicri qəməri, 1-ci cild, səh. 137; Şeyx Abbas Qummi, “Əl-kuna vəl-əlqab”, Nəcəfi-Əşrəf çapı, 1390-cı hicri qəməri ili, 1-ci cild, səh. 431; İbni Həcər Heysəmi, “Əs-səvaiqul-muhriqə”, Misir çapı, səh. 181; İbni Teymiyyə, “İqtizaus-siratil-mustəqim”, Riyaz çapı, “Məktəbətur-Riyazul-hədisə”, səh. 301; Məqrizi, “Əl-xutətu vəl-asar”, Misir çapı, 1270-ci il, 1-ci cild, səh. 490

[6] Qəzvini, Zəkəriyya, “Əcaibul-məxluqat”, Beyrut, “Darul-qamusil-hədis”, 1-ci cild, səh. 115

[7] Zərəndi Hənəfi, “Nəzmu durəris-simteyn”, Tehran, “Neynəva” kitabxanası, səh. 230; Amili, Seyid Cəfər Mürtəza, “İslamda bayramlar”, Məhəmməd Sepehrinin tərcüməsi, Qum, “Dəftəri təbliğat”, 3-cü çap, səh. 47

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162768 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154444 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117600 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109485 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98114 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91127 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53242 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44702 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43581 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42705 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...