Ətraflı axtarış
Baxanların
6258
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/18
Sualın xülasəsi
Heyz məsələsində Qüreyş nəslindən olan qadınların hökmləri ilə digər qadınların hökmləri nə üçün fərqlidir?
Sual
İslam dinində hər bir şeyin dəlil və sübuta əsaslandığını bilirəm. Bu səbəbdən bilmək istəyirəm ki, Qüreyş nəslindən olan qadınlar yaisə və onun hökmləri məsələsində niyə istisna edilmişlər?
Qısa cavab
Бу суалын изаһлы ҹавабы јохдур.
Ətreaflı cavab

Bir neçə nöqtəni diqqətinizə çatdırmaqla sizi cavab tapmağa istiqamətləndirmək olar:

A.            Bu bir fiqhi məsələdir və fəqihlərin (müctehidlərin) bu barədə fikrləri müxtəlifdir.

Baxmayaraq ki, qadınlar altmış (qəməri illə)[1] yaşdan sonra gördükləri qanın (hərçənd heyzin nişanələri ondan var və əlli yaşı tamam olmamışdan qabaq görülübsə) heyz hökmündə olmamasında bütün müctehidlər müttəfiqdirlər, heyzin nişanələri onda olsa heyz hökmündədir.

Amma qadının əlli yaşdan altmış yaşa qədər (qəməri illə)[2] gördüyü qanın hökmü barədə fəqihlərin nəzərləri belədir:

1)- Seyyidə qadınlar altmış yaş (qəməri illə) tamam olmamışdan qabaq yaisə[3] olurlar. Yəni, heyz qanı görmürlər. Seyyidə olmayan qadınlar isə əlli (qəməri) yaş tamam olandan sonra yaisə olurlar. İmam Xomeyninin, Ayətullah Ərakinin, Gülpayaqaninin və Fazil Lənkəranin nəzərləri (r.ə.) belədir.

2)- Seyyidə olmayan qadınlar əlli yaş tamam olandan sonra yaisə olurlar. Seyyidə qadınlar isə əlli yaşdan sonra altmış yaş tamam olana qədər heyzin nişanələri olmaq şərtilə adət günlərində qan görülərsə, ehtiyat vacibə əsasən hayizə haram olan şeyləri tərk edib istihazəliyə lazım olan işləri yerinə yetirməlidirlər. (ehtiyat etməlidir). Bu Ayətullah Xoyinin (r.ə.) nəzəridir.

3)- Qadınlar qəti şəkildə altmış yaşında yaisə olurlar. Qüreyş nəslindən olmayan qadınların, əlli yaşından sonra altmış yaşının tamam olmasına qədər əlli yaşından qabaq gördükləri təqdirdə mütləq olaraq heyz hökmündə olan bir qan görülərsə hayizə haram olan şeyləri tərk edib istihazəliyə lazım olan işləri yerinə yetirmələri ehtiyat müstəhəbdir. Ayətullah Sistaninin nəzəri belədir.

4)- Qadınlar əlli yaşından sonra yaisə olurlar. Yəni, qan gördükləri təqdirdə heyz qandan hesab olunmur. Qüreyş qəbiləsinə mənsub olan qadınlar isə altmış yaşından sonra yaisə olurlar. Ayətullah Məkarim Şirazinin nəzərinə əsasən.[4]

B.            Gördüyünüz kimi dini hökmlər dəlil və sübuta əsaslanır. Bundan əlavə bu qanunlar mənfəət və ziyan əsasında yazılmışdır.

Bəs bunu necə anlamaq olar? Cavabında deyilməlidir:

Birincisi: Hərçənd belə temalar haqqında soruşmağın heç bir eybi yoxdur və İslam dini sorğu soruşmağı qadağan etməmiş, əksinə təşviq etmişdir, amma yaddan çıxarmamaq lazımdır ki, belə hökmlərin səbəb və fəlsəfəsini anlamaq hər kəs üçün asan deyildir. Bəlkə bu sahədə ixtisasa ehtiyac vardır.

İkincisi: Bütün şəri hökmlərin izahı və fəlsəfəsi bizə aydın deyil. Misal üçün, İslam qanunlarında sübh namazının iki rükət olması tutarlı dəlillərlə sübuta yetirilmişdir. Buna baxmayaraq Allah-Taalanın sübh namazını niyə üç yox iki rəkət qərar verməsini hətta müctehidlər belə bilmirlər. Ola bilər bu barədə fərziyyələr irəli sürələr amma bu fərziyyələrin heç biri qəti deyil.

Üçüncüsü: Dini məsələlərdə və hökmlərdə ixtisasa sahib olmayanlar, yəni müqəllidlər "mütəxəssisə müraciət" əsasında şəri hökmləri qəbul etməli, bu hökmlərin dəlil və fəlsəfəsini çoxda araşdırmamalıdır. Necə ki, insan həkimə müraciət etdiyi zaman onun diaqnozlarını araşdırmağın fikrində olmur.

Dördüncüsü: Əməlin mənfəət və ziyanları dini hökmlərlə nizama salınmışdır, baxmayaraq ki, insan onların təsirlərindən xəbərsizdir. Misal üçün, həkimin nüsxəsinə əməl edən xəstə nəticədə sağlamlığına qovuşur. Hərçənd ki, istifadə etdiyi dərmanların təsirini və ya həkimin niyə bu dərmanları məsləhət gördüyünü bilməsin.

Buna əsasən "niyə Qüreyş nəslindən olan qadınlar belədir?" və ya "Niyə digər qadınlar belə deyil?" kimi suallara cavab tapmaq mütəxəssis olmayan kəslər üçün zəruri deyil.

Fəqih və müctehidlər bu hökmü İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan hədisdən çıxarış ediblər:

«اذا بلغت المرأة خمسین سنةً لم تر حمرة الاّ ان تکون امرأة من قریش»

"Qüreyş nəslindən olan qadınlar istisna olmaqla, qadınlar əlli yaşdan sonra (heyz) qan görmürlər".[5]

Bu məsələdə Qüreyş qadınları ilə digər qadınların fərqi ola bilsin fiziki quruluşunda yaxud cismi potensialındadır. Necə ki, irqlər və millətlər rəng, fiziki potensial baxımından fərqlidirlər. Misal üçün, Sibirdə yaşayan qadınlarla Ərəbistan və Afikada 50 dərəcə isti havada böyüyən qadınlar büluğa çatmaq baxımından fərqlidirlər.

Bundan əlavə günümüzdə də belə məsələlərə rast gəlmək olur; Tədqiqatçıların verdiyi məlumatlara görə yaisəlik yaş dövrü artmış və bir çox qadınlar əlli yaşından sonra belə yaisə olmurlar. Gigiyena və sağlam qidalanmaya görə əksər qadınlarda yaisəlik dövrünün vaxtı gecikmişdir.[6]



[1] - Qəməri tarixlə altmış il, 58 il, 77 gün, 12 saat şəmsi ilinə bərabərdir. "Cami əl-məsail" Ayətullah Fazil, səh. 62, sual: 179

[2] - Qəməri tarixlə əlli il, şəmsi tarixlə 48 il, 179 günə bərabərdir. "Cami əl-məsail" Ayətullah Fazil, səh. 62, sual: 179

[3] - "Yaisə"nin mənası: "Yaisə", "yəs" maddəsindən tutulmuş, ümidsiz olmaq mənasındadır. Yaisə qadın hayiz olmaqdan və hamilə qalmaqdan ümidsizdir.

[4]-  Tozih əl-məsail mərace", Məsələ: 435; "əl-Ürvət əl-vusqa", cild. 1, "fəsl fi əl-heyz".

[5] - "Əl-Kafı", cild.3, səh. 107; "ət-Təhzib", cild.1, səh. 397, hədis: 1236

[6] -  Geniş məlumat üçün www.sefaty.net saytına müraciət edə bilərsiniz.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154454 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117603 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109491 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98128 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91132 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53244 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44708 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43584 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42709 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...