کد سایت
ar22195
کد بایگانی
45961
نمایه
تکلیف امانت پس از زوال عقل امانت‌گذار
طبقه بندی موضوعی
ارث,امانت و ودیعه
خلاصه پرسش
پیرزنی مقداری از اموالش را نزد شخصی گذاشت و از او خواست بعد از مرگش این اموال را به دخترش برساند، اما بعد چند وقت پیرزن عقل خود را از دست داد، آیا می‌توان این مال را اکنون به دخترش داد؟
پرسش
پیرزنی مقداری از اموالش را پیش زن دیگری گذاشت و از او خواست بعد از مرگش این اموال را به دخترش برساند. حال آن پیرزن عقل خود را از دست داده و دیوانه شده است، آیا می‌توان این مال را اکنون به دخترش داد یا باید صبر کرد و بعد از فوتش اموال را به دخترش داد؟ یا بعد از مرگش به ورثه‌اش داد؟
پاسخ اجمالی
در اموال مذکور نمى‌توان تصرف کند و اگر آنها از يك سوم کل اموال آن پیرزن بيشتر نيست، بايد بعد از فوت پیرزن به دخترش برساند و اگر بيشتر از يك سوم است، نسبت به مقدار بيشتر بايد از ورثه اجازه بگيرد و اگر اجازه ندادند به ورثه مى‌رسد.
البته برخی از فقها[1] دراین‌باره می‌گویند، با زوال عقل پیرزن، شخصی که مال به امانت نزد او گذارده شده، باید آن را به سرپرست شرعی پیرزن تحویل داده و تا زمان حیات و یا جنون زن، اختیار استفاده از این اموال مانند سایر اموالش با ولی شرعی اوست که لازم است با رعایت مصلحت برای وی مصرف شود. پس از فوت پیرزن نیز، چنانچه اموالی باقی بماند، به آنچه در بالا بیان شد عمل می‌شود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر آن اموال از يك سوم اموال آن زن بيشتر نيست بايد بعد از مرگش به دخترش برساند و اگر بيشتر از يك سوم اموال اوست نسبت به مقدار بيشتر بايد از ورثه اجازه بگيرد و اگر اجازه ندادند به ورثه مى‌رسد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اكنون نمى‌توان در آن تصرف كرد. پس از فوت او اگر از يك سوم تركه بيشتر نباشد يا ورثه همه راضى باشند به دختر داده مى‌شود در غير اين دو صورت فقط معادل يك سوم تركه به او مى‌دهند و مابقى بين همه ورثه تقسيم مى‌شود.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چنانچه زن، در حال صحت وصیت مذکوره را کرده و زائد بر ثلث هم نباشد لازم است بعد از مرگش به وصیت او عمل شود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
این مال نزد دیگری امانت شرعی بوده است و با زوال عقل امانت باطل می‌شود و باید این مال را به سرپرست شرعی زن تحویل داد و تا زمان حیات و یا جنون زن، اختیار استفاده از این مال مانند سایر اموال وی با ولی شرعی او است و باید با رعایت مصلحت برای وی مصرف شود. بعد از مرگ زن اگر ارزش این اموال پس از کم کردن بدهی‌ها، تا حد یک سوم اموال باقی مانده آن زن باشد، باید آن اموال به آن دختر تحویل داده شود و اگر بیشتر از یک سوم باشد، مازاد بر یک سوم در صورت رضایت وارثین به آن دختر داده می‌شود و اگر وارثان اجازه ندادند این مازاد طبق احکام ارث در بین وراث آن زن تقسیم می‌شود. البته بهتر است تا جایی که امکان دارد این اموال را تا زمان مرگ وی حفظ کنند.
لینک به سایت استفتائات
البته برخی از فقها[1] دراین‌باره می‌گویند، با زوال عقل پیرزن، شخصی که مال به امانت نزد او گذارده شده، باید آن را به سرپرست شرعی پیرزن تحویل داده و تا زمان حیات و یا جنون زن، اختیار استفاده از این اموال مانند سایر اموالش با ولی شرعی اوست که لازم است با رعایت مصلحت برای وی مصرف شود. پس از فوت پیرزن نیز، چنانچه اموالی باقی بماند، به آنچه در بالا بیان شد عمل می‌شود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر آن اموال از يك سوم اموال آن زن بيشتر نيست بايد بعد از مرگش به دخترش برساند و اگر بيشتر از يك سوم اموال اوست نسبت به مقدار بيشتر بايد از ورثه اجازه بگيرد و اگر اجازه ندادند به ورثه مى‌رسد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اكنون نمى‌توان در آن تصرف كرد. پس از فوت او اگر از يك سوم تركه بيشتر نباشد يا ورثه همه راضى باشند به دختر داده مى‌شود در غير اين دو صورت فقط معادل يك سوم تركه به او مى‌دهند و مابقى بين همه ورثه تقسيم مى‌شود.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چنانچه زن، در حال صحت وصیت مذکوره را کرده و زائد بر ثلث هم نباشد لازم است بعد از مرگش به وصیت او عمل شود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
این مال نزد دیگری امانت شرعی بوده است و با زوال عقل امانت باطل می‌شود و باید این مال را به سرپرست شرعی زن تحویل داد و تا زمان حیات و یا جنون زن، اختیار استفاده از این مال مانند سایر اموال وی با ولی شرعی او است و باید با رعایت مصلحت برای وی مصرف شود. بعد از مرگ زن اگر ارزش این اموال پس از کم کردن بدهی‌ها، تا حد یک سوم اموال باقی مانده آن زن باشد، باید آن اموال به آن دختر تحویل داده شود و اگر بیشتر از یک سوم باشد، مازاد بر یک سوم در صورت رضایت وارثین به آن دختر داده می‌شود و اگر وارثان اجازه ندادند این مازاد طبق احکام ارث در بین وراث آن زن تقسیم می‌شود. البته بهتر است تا جایی که امکان دارد این اموال را تا زمان مرگ وی حفظ کنند.
لینک به سایت استفتائات