برخلاف نماز جماعت، درباره صفوف نماز میت، روایاتی وجود دارد که حضور در صف آخر را دارای فضیلت بیشتری از دیگر صفوف اعلام میکند. البته برخی از مراجع[1] این حکم را مختص بانوان دانسته و برخی[2] نیز آنرا نپذیرفته و حضور در تمام صفوف را یکسان شمردهاند.
در هر حال، این حکم برگرفته از برخی روایات است؛ مانند:
- پیامبر(ص) فرمود: بهترین صف در نمازهای جماعت یومیه، صفهای جلو است و بهترین صف در نماز میت، صفهای آخر است. دلیل این موضوع از پیامبر(ص) پرسیده شد و ایشان پاسخ دادند: «صار سُترة للنساء»؛ یعنی پوششی برای زنان ایجاد میشود.[3]
در ارتباط با بخش اخیر روایت میتوان دو برداشت داشت:
الف) قرار گرفتن زنان در صفهای پایانی پوشش بهتری را برای آنان فراهم میکند.
ب) اگر مردان صفهای پایانی را پرکنند، مانند پردهای ضخیم در جلوی زنان قرار گرفته و مانع از آن میشوند که آنان در معرض دید افرادی قرار گیرند که در صفوف نماز قرار ندارند، بویژه آنکه نماز میت در بسیاری از موارد در فضای باز اقامه میشد.
- در گزارشی دیگر آمده است؛ نماز میت ابتدا به صورت مختلط اقامه میشد و پیامبر(ص) جهت تشویق بانوان به حضور در صفهای پایانی، آنجا را دارای فضیلت بیشتری اعلام نمود، اما به تدریج همگان - چه مرد و چه زن - گمان میکردند که حضور در صف آخر برایشان پاداش بیشتری را به دنبال خواهد داشت.[4]
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[5]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
افضل صفوف در نماز میت آخرین آنها است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
فرق نمیکند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
با توجه به روایت مذکور استحباب برای بانوان است، لخبر السکونی عن ابی عبد الله(ع) «قال: قال رسول الله(ص): خیر الصفوف فی الصلاة المقدم و خیر الصفوف فی الجنائز الموخر. قیل یا رسول الله و لم؟ قال(ص): صار سترة للنساء.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
بله.
[1]. آیت الله صافی گلپایگانی.
[2]. آیت الله سیستانی.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 3، ص 176، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
[4]. قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج 1 ، ص 169، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق.
[5]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.