بر اساس برخی گزارش‌ها، یکی از یاران امام حسین(ع) که در روز  عاشورا به شهادت رسید،[1] عمرو بن ضبیعه،[2] ضبعی[3] بود.[4]

البته در برخی منابع به شهیدانی با نام عمر بن مشیعه[5] و  عمرو بن شیبه[6] اشاره شده است که احتمال یکی بودن آنان با عمرو بن ضبیعه وجود دارد. به هر حال وی از قبیله‌ی قیس بن ثعلبه بود.[7]

در زیارت ناحیه‌ی مقدسه این‌گونه از وی تجلیل شده است: «السَّلَامُ‏ عَلَى‏ عَمْرِو بْنِ‏ ضُبَیعَةَ».[8] و یا «السَّلَامُ عَلَى عُمَرَ بْنِ ضُبَیعَةَ الضُّبَعِی‏».[9]

در مورد این شهید، در منابع کهن بیش از آنچه گفته شد مطلب دیگری نیافتیم، اما در برخی کتاب‌های تألیف شده در یکی دو سده اخیر، ایشان را از کسانی می‌دانند که پیامبر(ص) را نیز درک کرده بود.[10] هم‌چنین عنوان شده است که وی سوارکاری ماهر بود و در نبردها  - به شجاعت و دلاوری- شهرت داشت. وی ابتدا از کوفه همراه سپاهیان عمر بن سعد بود، اما زمانی که عمر بن سعد شروط امام(ع) را نپذیرفت، عمرو بن ضبیعه به امام حسین(ع) پیوست و در دفاع از آن‌حضرت در حمله‌ی اوّل به شهادت رسید.[11]

[1]. «شهدای قیام عاشورا»، 28614.

[2]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 78، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 72، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[4]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 153، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[5]. مناقب آل أبی طالب ع، ج‏4، ص 113.

[6]. کرکی حائری‏، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج 2، ص 330، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[7]. تسمیة من قتل مع الحسین(ع)، ص 153.

[8]. شیخ مفید، محمّد بن محمد بن نعمان، کتاب المزار، محقق، مصحح، ابطحی،‌ سید محمد باقر، ص 494، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[9]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، ج 2، ص 576، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.

[10]. الحسینی الحائری الشیرازی‏، السید عبد المجید، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین ع و اصحابه‏، ص 400 – 401، قم، زمزم هدایت‏، بی‌تا.

[11]. همان.