ابتدا باید گفت برای تمام اموری که خلاف شرع نیستند، میتوان دست به دعا برداشت و این دعا میتواند از سوی خود فرد و ساخته او و به هر زبانی باشد؛ بنابر این، لزوماً برای هر موضوعی دعای مأثور وجود ندارد.
با توجه به این نکته؛ اما دعایی که در برخی سایتها با عنوان «دعای حزب البحر» منتشر میشود، با بررسیهای انجامشده، نمیتوان آنرا از دعاهای مأثور دانست؛ بلکه متنی است که أبوالحسن شاذلی، علی بن عبداللّه بن عبدالجبار بن تمیم مغربی از بزرگان صوفیه آنرا ابداع نموده است.[1]
در این دعا، بعد از خواندن سورهی حمد(فاتحه) گفته میشود:
«ربّ یسّر و سهّل و لا تعسّر یا میسّر، ا ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک ل م ن ه و لا ى. أعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم، بسم اللّه الرّحمن الرّحیم. اللّهمّ یا علی یا عظیم یا حلیم یا علیم، أنت ربّی و علمک حسبی، فنعم الرّبّ ربّی و نعم الحسب حسبی. تنصر من تشاء و أنت العزیز الرّحیم، نسألک العصمة فی الحرکات و السّکنات و الکلمات و الإرادات و الخطرات من الشّکوک و الظّنون و الأوهام السّاترة للقلوب عن مطالعة الغیوب، فقد ابتلی المؤمنون و زلزلوا زلزالا شدیدا، و إذ یقول المنافقون و الّذین فی قلوبهم مرض ما وعدنا اللّه و رسوله إلا غرورا، فثبّتنا و انصرنا، و سخّر لنا هذا البحر کما سخّرت الشّمس و القمر لمحمّد صلّى اللّه علیه و سلّم، و سخّرت البحر لموسى علیه السّلام، و سخّرت النّار لإبراهیم علیه السّلام، و سخّرت الجبال و الحدید لداود علیه السّلام، و سخّرت الرّیح و الشّیاطین و الإنس و الجنّ لسلیمان علیه السّلام، و سخّر لنا کلّ بحر هو لک فی الأرض و السّماء، و الملک و الملکوت و بحر الدّنیا و بحر الآخرة، إنّک على کلّ شیء قدیر، و سخّر لنا کلّ شیء یا من بیده ملکوت کلّ شیء، کهیعص (سه بار خوانده میشود)، انصرنا فإنّک خیر النّاصرین، و افتح لنا فإنّک خیر الفاتحین، و اغفر لنا فإنّک خیر الغافرین، و ارزقنا فإنّک خیر الرّازقین، و ارحمنا فإنّک خیر الرّاحمین، و اهدنا و نجّنا من القوم الظّالمین، و هب لنا من لدنک ریحا طیبة کما هی فی علمک، و انشرها علینا من خزائن لطفک و رحمتک و احملنا بها حمل الکرامة مع السّلامة و العافیة فی الدّین و الدّنیا و الآخرة، إنّک على کلّ شیء قدیر.اللّهمّ یسّر لنا أمورنا مع الرّاحة لقلوبنا و أبداننا، و السّلامة و العافیة فی دیننا و دنیانا، و کن لنا صاحبا فی سفرنا و خلیفة فی أهلنا، و اطمس على وجوه أعدائنا و امسخهم على مکانتهم فلا یستطیعون المضی و لا المجیء إلینا، و لو نشاء لطمسنا على أعینهم فاستبقوا الصّراط فأنّى یبصرون، و لو نشاء لمسخناهم على مکانتهم فما استطاعوا مضیا و لا یرجعون»، سپس این آیات خوانده میشود: «یس؛ وَ الْقُرْآنِ الْحَکیمِ؛ إِنَّک لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ؛ عَلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ؛ تَنْزِیلَ الْعَزِیزِ الرَّحِیمِ؛ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أُنْذِرَ آباؤُهُمْ فَهُمْ غافِلُونَ؛ لَقَدْ حَقَّ الْقَوْلُ عَلى أَکثَرِهِمْ فَهُمْ لا یؤْمِنُونَ؛ إِنَّا جَعَلْنا فِی أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا فَهِی إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ؛ وَ جَعَلْنا مِنْ بَینِ أَیدِیهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیناهُمْ فَهُمْ لا یبْصِرُونَ».[2] در ادامه سه بار گفته میشود «شاهت الوجوه» و سپس این آیات خوانده میشود:« عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَیّ الْقَیومِ وَ قَدْ خابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْماً»،[3]«طه»، «طسم»، «طس»، «حم؛ عسق»[4] «مَرَجَ الْبَحْرَینِ یلْتَقِیانِ؛ بَینَهُما بَرْزَخٌ لا یبْغِیانِ».[5] سپس هفت مرتبه «حم» گفته میشود.
در ادامه گفته میشود «اللّهمّ لا تقتلنی بغضبک و لا تهلکنی بعذابک و عافنی قبل ذلک. اللّهمّ لا تؤاخذنی بسوء عملی و لا تسلّط علی من لا یرحمنی، و کفّ أیدی الظّالمین عنّی، یا حفیظ احفظنی و یسّر أموری و حصّل مرادی، حمّ الأمر و جاء النّصر فعلینا لا ینصرون، حم، تنزیل الکتاب من اللّه العزیز العلیم، غافر الذّنب و قابل التّوب، شدید العقاب ذی الطّول لا إله إلا هو إلیه المصیر، بسم اللّه بابنا، تبارک حیطاننا، یس سقفنا، کهیعص[6] کفایتنا، حم عسق[7] حمایتنا، ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِیدِ[8] وقایتنا»، و سپس این جملات را سه بار بگوید «فسیکفیکهم اللّه و هو السّمیع العلیم»، «ستر العرش مسبول علینا، و عین اللّه ناظرة إلینا، بحول اللّه لا یقدر علینا، و اللّه من ورائهم محیط، بل هو قرآن مجید فی لوح محفوظ»، «فاللّه خیر حافظا و هو أرحم الرّاحمین»، «إنّ ولیی اللّه الّذی نزّل الکتاب و هو یتولّى الصّالحین»، «حسبی اللّه لا إله إلا هو علیه توکلت و هو ربّ العرش العظیم»، «بسم اللّه الّذی لا یضرّ مع اسمه شیء فی الأرض و لا فی السّماء و هو السّمیع العلیم»، «و لا حول و لا قوة إلا باللّه العلی العظیم». و سپس بگوید«و صلّى اللّه على سیدنا محمّد و على آله و صحبه و سلّم».[9]
در این دعا، مطلبی که مخالفت با آموزههای دینی داشته باشد وجود ندارد، بلکه بیشترین فرازهای این دعا برگرفته از آیات قرآن کریم و منطبق با ادعیه معتبر است؛ اما وجود برخی حروف الفبا و نیز برخی ترتیبها و تعدادهای موجود در این دعا را نمیتوان به معصومان(ع) استناد داد.
[1]. سلیمان مدنى، الموسوعة الصوفیة، ص 225، دمشق، الحکمه، چاپ اول، 1428ق.
[5]. الرحمن، 19- 20.
[9]. ابوعبدالرحمن محمد بن الحسین السلمى، المقدمة فى التصوف، محقق، مصحح، عاصم ابراهیم کیالى حسینى شاذلى، ص 151- 153، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1426ق.