گناه انسان را از خدا دور می کند. گناه دل انسان را تیره می کند، در نتیجه ظرفیتش برای معرفت الهی کاهش پیدا می کند، امّا گناه قابل جبران است، جبران گناه به توبه است، کسی که توبه کند؛ مثل کسی است که گناه نکرده است، البته مثل کسی است، نه این که خود او می شود. بالاخره، مرتبه آن کسی که از اول زندگیش اصلاً گناه نکرده، با آن کسی که گناه کرده و توبه کرده است، فرق می کند.
این یک سؤال خوب و خیلی مهم است. گناه انسان را از خدا دور می کند. گناه دل انسان را تیره می کند، در نتیجه ظرفیتش برای معرفت الاهی کاهش پیدا می کند، اما گناه قابل جبران است، جبران گناه به توبه است، کسی که توبه کند؛ مثل کسی است که گناه نکرده است، البته مثل کسی است نه این که خود او می شود. بالاخره، مرتبه آن کسی که از اول زندگیش اصلاً گناه نکرده، با آن کسی که گناه کرده و توبه کرده است، فرق می کند، مثل این می ماند که شما چیزی را که یک اثری در آن پیدا شده، یک جوهری روی آن ریخته پاک می کنید، ولی ممکن است رنگ خفیفی جایش بماند. البته مرتبه کسی که گناه نکند، به آن می گوییم عصمت عملی، عصمت عملی برای غیر معصومان شناخته شده، ممکن است. نقل می کنند سید مرتضی و سید رضی (ره) -دو برادر که هر دو شاگرد شیخ مفید بودند و هر دو از علمای بزرگ شیعه هستند، سید رضی گرد آورنده نهج البلاغه و سید مرتضی هم که صاحب آثار مهم در فلسفه، کلام، فقه و اصول هستند- یک وقتی این دو برادر می خواستند نماز بخوانند، بحث این بود که چه کسی امام جماعت شود، سید رضی گفت آن کسی که در زندگی اش اصلاً گناه نکرده است، که مقصود خودش است، سید مرتضی فرمود آن که اصلاً در زندگی فکر گناه هم نکرده است. انسان می تواند به این مرتبه برسد، این برای انسان ممکن است، اما اگر انسان گناه کرد، توبه کند. تعبیر دارد که سعی کنید هیچ گناهی بدون توبه نماند و توجه داشته باشید، این یکی از خطرات شیطانی است که شیطان می خواهد بیاید به ما بگوید، تو گناه کردی دیگر به درد نمی خوری، ما را در گناه فرو ببرد، اگر یک گناه کردی بر گرد، دو گناه کردی بر گرد، سه گناه کردی و ... این حرف که می گویند آب از سر گذشت چه یک وجب باشد، چه صد وجب، حرف درستی نیست. اینها فرق می کند. در یک وجب، شما یک دست و پا می زنی روی آب می آیی، در صد وجب، خیلی زحمت می خواهد تا به روی آب برسی، پس فرق دارد، هر جایی جلوی گناه را بگیری مفید و قطعاً مؤثر است، هیچ وقت باب توبه بسته نمی شود. از امام سجاد (ع) سؤال کردند، اگر یزید توبه کند توبه اش مقبول است؟ حضرت فرمود: بله، ولی توفیق توبه پیدا نکرده است.
برای اطلاع بیشتر از توبه و آثار آن به نمایه های "غیبت و اهمیت توبه از آن شماره 4166 (سایت: 5088)"، "توبه در آخرین لحظات شماره 4649 (سایت: 5154)" و "صورت باطنی گناهان و تأثیر توبه شماره 8994 (سایت: 8963)" که در همین سایت موجود است مراجعه نمایید.