آیاتی از قرآن کریم نشانگر آن است که انسانهای نیکفرجام هر آنچه در بهشت بخواهند، برایشان فراهم میشود.
البته ظاهر این آیات آن است که چنین نعمت گستردهای بعد از قیام قیامت و در جهان آخرت خواهد بود، نه در جهان برزخ.
به عنوان نمونه به بررسی چند آیه که در زمینه همین نعمتهای گسترده و تمامیناپذیر است میپردازیم:
- اگر در آیه 31 سوره فصلت دقت بفرمایید، درخواهید یافت که ضمیر «فیها» در آیه «نَحْنُ أَوْلِیاؤُکُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَة وَ لَکُمْ فیها ما تَشْتَهی أَنْفُسُکُمْ وَ لَکُمْ فیها ما تَدَّعُون»، به «آخرت» برمیگردد؛[1] یعنی در آخرت است که هرچه بخواهید برایتان فراهم خواهد شد.
- در آیه 71 سوره زخرف میخوانیم: «یُطافُ عَلَیْهِمْ بِصِحافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ أَکْوابٍ وَ فیها ما تَشْتَهیهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْیُنُ وَ أَنْتُمْ فیها خالِدُونَ»؛ [2] در بهشت قدحها از طلا و تُنگها برایشان در گردش است، و در آنجا هرچه دل انسان بخواهد و هرچه چشم انسان از دیدنش لذت ببرد، وجود خواهد داشت، و شما در آنجا جاودان هستید.
همانطور که ملاحظه میفرمایید، از آنجا که این آیه به جاودانگی در بهشت تصریح کرده، مفاد آن شامل بهشت برزخی که جاودانه نیست نخواهد شد.
- در آیات 34-35 سوره ق، نیز به موضوع پرسش پرداخته شده است:
«ادْخُلُوها بِسَلامٍ ذلِکَ یَوْمُ الْخُلُودِ، لَهُمْ ما یَشاؤُنَ فیها وَ لَدَیْنا مَزیدٌ»؛[3] با سلامت وارد بهشت شوید! امروز روز جاودانگی است! بهشتیان نه تنها هر آنچه بخواهند برایشان فراهم میشود؛ بلکه چیزهاى اضافهتری نیز در اختیارشان قرار خواهد گرفت!
آیات فوق هم تصریح به موضوع جاودانگی دارند. بر این اساس، میتوان نتیجه گرفت که این نعمت بسیار گسترده از ویژگیهای بهشت اخروی است، نه بهشت برزخی؛ چرا که در برزخ خلود معنا ندارد و یک مقطع گذرا و موقتی است.
با این وجود، برخورداری برخی از مؤمنان از جمله شهدا از نعمتهای بهشت برزخی - البته نه به این حد گسترده - از آیات دیگر و نیز از روایات استفاده میشود.[4]
[1]. ر. ک: «مرجع ضمیر «فیها» در آیه 31 فصلت».
[2]. زخرف، 71.
[3]. ق، 34، 35.
[4]. ر. ک: «حور العین در بهشت برزخی».