«موسیقی» یا «موسیقیا» واژه‌ای یونانی است که در فرهنگ لغت، معادل «غنا» است، ولی در حوزه‌ی مفاهیم دینی و اصطلاح فقه، با یکدیگر تفاوت دارد. «غنا» در اصطلاح شرعی عبارت است از: «آوازی که از حنجره‌ی آدمی بیرون آمده و در گلو چرخانده شود و در شنونده حالت سرور و وجد ایجاد کند و مناسب با مجالس لهو و خوش‌گذرانی باشد». اما موسیقی به «صوتی گفته می‌شود که از آلات موسیقی، پدید آید». بر این اساس، نسبت بین موسیقی علمی و موسیقی فقهی، عموم و خصوص مطلق است».[1]
در رابطه با ملاک تشخیص موسیقی حلال از حرام، مراجع گفته‌اند: در تعیین و تشخیص موسیقی حرام و حلال، باید به عرف عام مراجعه کرد.[2]، [3] و مقصود از اهل عرف، افراد فهمیده متدیّن است.
برای روشن‌تر شدن موضوع، نظر برخی از مراجع معظم تقلید را در پاسخ به سؤال شما بیان می‌کنیم:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
بطور کلّى اگر موسیقى از نوع لهوى مطرب متناسب با مجالس گناه و معصیت باشد، حرام است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
کلیّه صداها و آهنگ‌هایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنى افراد فهمیده متدیّن، خواهد بود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
موسیقی در نظر عرف صداهای موزون خاصی است که به وسیله آلات موسیقی بوجود آید. مطلقاً حرام است و حلال آن وجود ندارد. والله العالم.[4]
[1]. حسینی، سید مجتبی، پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، ص 169؛ امام خمینی(ره)، المکاسب المحرمه، ج 1، ص 198ـ 224؛ حسینی، علی، الموسیقی، ص 16- 17؛ تبریزی، جواد، استفتائات، س10، 46 ، 47 و 1048؛ فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، س 974، 978و 979.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات، ج2، س 659؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، جامع الاحکام، ج 1، س 994 و 1018 و 1020؛ تبریزی، استفتاءات، س 1077 و 1050 و 1059؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 996؛ خامنهای، اجوبة الاستفتاءات، س 1154 و 1127؛ سیستانیَ، منهاج الصالحین، ج 2، مسئله 20؛ نوری همدانی، حسین، استفتاءات، ج 1 س 1008؛ وحید خراسانی، حسین، منهاج الصالحین، ج 3، مسئله 17.
[3]. تبصره. البته فقیهان، کارشناسان موسیقی و نهادهای فرهنگی نیز می‌توانند در زمینه‌ی موضوعات، اظهار نظر کرده و موسیقی حرام و حلال را (بر اساس نظر عرفی خود) معرفی کنند. برگرفته از، رساله دانشجویی، ص174.
[4]. استفتاء از دفتر آیات عظام: خامنهای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی.