کد سایت
fa54320
کد بایگانی
66860
نمایه
سقط جنین، در صورت آبروریزی و مشقت غیر قابل تحمل
طبقه بندی موضوعی
سقط جنین
خلاصه پرسش
چنانچه زنی در اثر تجاوز به عنف ناخواسته باردار شده و قبل از چهار ماهگی به پزشک مراجعه و تقاضای سقط نماید، آیا پزشک مجاز به سقط جنین است؟ بویژه اینکه در صورت عدم سقط، آن زن دچار مشکلات روحی شده و احتمال خودکشی وی نیز وجود داشته باشد؟
پرسش
همانطور که مستحضرید بخشی از عوامل و انگیزههای سقط جنین، ناشی از تجاوز به عنف میباشد با این توضیح که دختران یا زنان ناخواسته در اثر اکراه یا اجبار، از قبیل: هیپنوتیزم، داروهای خواب آور، داروهای بیهوشی، و... مجبور به زنا شده و باردار میشوند و بعضاً در راستای حفظ آبرو و حیثیّت، از دست دادن فرصت ازدواج و... مراتب را به مقامات ذیصلاح اعلام نمیکنند؛ لذا مدتی بعد تحت فشارهای شدید روانی قرار میگیرند که در برخی موارد ضررهایی شدید نیز به سلامت فرد وارد شده و حتی در اثر فشار روحی اقدام به خودکشی مینمایند.
حال مستدعی است بفرمایید، چنانچه زن یا دختری در اثر تجاوز جنسی ناشی از اکراه یا اجبار، باردار شده و قبل از دمیده شدن روح در جنین و قبل از 4 ماهگی به نزد پزشک مراجعه و تقاضای سقط نماید، و نیز با عنایت به اخلاق حرفهای پزشکان که حفظ اسرار بیمار و سلامتی بیمار در سرلوحه امورشان قرار دارد، چنانچه زن عدم سقط جنین را مواجه با آبروریزی و خودکشی بیان کند و یا اینکه به خاطر مشکلات روحی و روانی سلامتیش در خطر باشد آیا پزشک مجاز به سقط جنین با شرایط مذکور میباشد یا خیر؟ و در صورت خودکشیِ زن، آیا پزشک مسئول است یا خیر؟
پاسخ اجمالی
از بین بردن جنین (قبل یا پس از چهارماهگی) جایز نیست، ولی چنانچه باقى ماندن جنین براى مادر ضرر جانى داشته و یا مستلزم مشقت شدیدى باشد که معمولاً قابل تحمل نیست (هرچند این مشقت بعد از زایمان و به جهت نگهداری و سرپرستی او باشد)، سقط آن، تا قبل از چهار ماهگی اشکالی ندارد.
ولی، برخی از مراجع تقلید،[1] صرف آنچه که در سؤال آمده را، مجوز انجام سقط جنین نمیدانند. و در هر حال، عواقب بعدی سقط نکردن، به عهده پزشک نمیباشد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
صرف آنچه که در سؤال آمده مجوز انجام حرام نمیشود. عواقب بعدی سقط نکردن هم به عهده پزشک نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه جایز نیست، مگر این که باقى ماندن حمل براى مادر ضرر جانى داشته باشد، یا مستلزم مشقت شدیدى باشد که معمولاً تحمل نمىشود هرچند این مشقت بعد از زایمان و به جهت نگهداری و سرپرستی او باشد، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است، و بعد از دمیدن روح جایز نیست حتی - به احتیاط واجب - در فرض ضرر جانی یا مشقت شدید.
و اگر مادر حمل خود را بیاندازد، دیه آن بر مادر واجب است، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر پدر حمل را بیاندازد، دیهاش بر او واجب است، و باید آن را به مادر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر مباشر اسقاط، پزشک باشد دیه بر او واجب است، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد.
و کافى است در دیهی جنین، پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و ـ بنابر احتیاط واجب ـ دیه جنینى که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است.
و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتى که نطفه باشد کافى است در دیه آن، یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال. و ـ بنابر احتیاط واجب ـ فرقى بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست.
همچنین [غیر از دیه] کفاره، بر مباشر اسقاط واجب است هر چند روح در جنین دمیده نشده باشد و کفاره آن دو ماه روزه متوالی و اطعام 60 فقیر، هر کدام 750 گرم گندم یا آرد یا نان یا ماکارونی.
و دمیده شدن روح در نطفه در ماه چهارم است مگر اینکه توسط دستگاههای جدید غیر از آن ثابت گردد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
1. سقط جنین جایز نمیباشد، مگر در صورتی که واقعاً مشکل بسیار بزرگی پیش آید که در این صورت پایاندادن به بارداری مانعی ندارد. و خودکشی جایز نیست و چیزی به عهدهی پزشک نخواهد بود.
2. سقط جنین در حمل از زنای زن شوهر دار، در صورتی که در حال حاضر واقعاً مشکل بسیار بزرگی پیش میآید پایان دادن به بارداری مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
سقط جنین جایز نیست.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
در هر موردی که بقاء جنین منجر به ضرر قابل اعتناء عقلایی یا عسر و حرج شدید باشد سقط جنین قبل از دمیده شدن روح جایز خواهد بود و مادامی که یقین به ضرر یا عسر و حرج مزبور نباشد و احتمال ضرر، احتمال عقلایی قابل اعتناء محسوب نشود، این عمل حرام است و برای رعایت احتیاط ، واجب است این امر در مراجع ذی صلاح قضایی و پس از تأیید متخصصان امر صورت پذیرد.
لینک به سایت استفتائات
ولی، برخی از مراجع تقلید،[1] صرف آنچه که در سؤال آمده را، مجوز انجام سقط جنین نمیدانند. و در هر حال، عواقب بعدی سقط نکردن، به عهده پزشک نمیباشد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
صرف آنچه که در سؤال آمده مجوز انجام حرام نمیشود. عواقب بعدی سقط نکردن هم به عهده پزشک نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه جایز نیست، مگر این که باقى ماندن حمل براى مادر ضرر جانى داشته باشد، یا مستلزم مشقت شدیدى باشد که معمولاً تحمل نمىشود هرچند این مشقت بعد از زایمان و به جهت نگهداری و سرپرستی او باشد، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است، و بعد از دمیدن روح جایز نیست حتی - به احتیاط واجب - در فرض ضرر جانی یا مشقت شدید.
و اگر مادر حمل خود را بیاندازد، دیه آن بر مادر واجب است، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر پدر حمل را بیاندازد، دیهاش بر او واجب است، و باید آن را به مادر یا دیگر ورثهاش بپردازد. و اگر مباشر اسقاط، پزشک باشد دیه بر او واجب است، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد.
و کافى است در دیهی جنین، پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و ـ بنابر احتیاط واجب ـ دیه جنینى که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است.
و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتى که نطفه باشد کافى است در دیه آن، یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال. و ـ بنابر احتیاط واجب ـ فرقى بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست.
همچنین [غیر از دیه] کفاره، بر مباشر اسقاط واجب است هر چند روح در جنین دمیده نشده باشد و کفاره آن دو ماه روزه متوالی و اطعام 60 فقیر، هر کدام 750 گرم گندم یا آرد یا نان یا ماکارونی.
و دمیده شدن روح در نطفه در ماه چهارم است مگر اینکه توسط دستگاههای جدید غیر از آن ثابت گردد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
1. سقط جنین جایز نمیباشد، مگر در صورتی که واقعاً مشکل بسیار بزرگی پیش آید که در این صورت پایاندادن به بارداری مانعی ندارد. و خودکشی جایز نیست و چیزی به عهدهی پزشک نخواهد بود.
2. سقط جنین در حمل از زنای زن شوهر دار، در صورتی که در حال حاضر واقعاً مشکل بسیار بزرگی پیش میآید پایان دادن به بارداری مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
سقط جنین جایز نیست.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
در هر موردی که بقاء جنین منجر به ضرر قابل اعتناء عقلایی یا عسر و حرج شدید باشد سقط جنین قبل از دمیده شدن روح جایز خواهد بود و مادامی که یقین به ضرر یا عسر و حرج مزبور نباشد و احتمال ضرر، احتمال عقلایی قابل اعتناء محسوب نشود، این عمل حرام است و برای رعایت احتیاط ، واجب است این امر در مراجع ذی صلاح قضایی و پس از تأیید متخصصان امر صورت پذیرد.
لینک به سایت استفتائات