کد سایت
fa58743
کد بایگانی
46356
نمایه
ابوذر و هدایای معاویه و عثمان
طبقه بندی موضوعی
تاريخ بزرگان
خلاصه پرسش
آیا معاویه و عثمان، هدیههایی برای ابوذر غفاری فرستادند؟ ابوذر با آن هدیهها چه کرد؟
پرسش
راجع به ابوذر نقل شده است؛ روزی عثمان (یا معاویه) دو غلام خود را با مبلغی از بیت المال به عنوان هدیه و دلجویی برای او فرستاد، و گفت، اگر ابوذر این مال را از شما گرفت، آزادتان میکنم. امّا ابوذر از پذیرفتن آن امتناع ورزید و گفت: اگرچه پذیرفتن این مال باعث آزادی شما است، امّا باعث اسارت من است. اصل این داستان در چه منبع تاریخی یا حدیثی نقل شده است؟
پاسخ اجمالی
از امام صادق(ع) نقل شده است: «عثمان دو غلام خود را با دویست دینار پیش ابوذر فرستاد و به آنان گفت: به او بگویید که عثمان به تو درود فرستاد و گفت: این دویست دینار را هر جا نیاز دارى صرف کن. ابوذر پرسید: آیا براى مسلمان دیگری نیز چنین چیزى فرستاده است؟ گفتند: نه. گفت: من هم یکى از مسلمانان! گفتند: او میگوید که این مال شخصى خود من است، و به خدا سوگند که هیچ با مال حرامى آمیخته نشده و جز حلال چیزی برایت نفرستادم! ابوذر گفت: مرا به آن نیازى نیست؛ زیرا امروز را در حالى آغاز کردم که بینیازترین مردمانم! گفتند: خدا خیرت دهد! ما در خانه تو چیزى که به کار آید نمیبینیم، نه کم و نه زیاد. گفت: چرا! زیر این پارچه، گرده نان جوى است که چند روز است به حال خود باقى مانده است. من با این دینارها چه کار کنم؟! نه، به خدا سوگند نمیگیرم، تا خداوند متعال بداند که روی هیچ کم و زیادی حساب باز نکردهام، بلکه با ولایت على بن ابیطالب(ع) و عترتش که راهنمایان و هدایتشدگاناند و به حق هدایت میکنند و به آن میپیوندند، بینیاز و توانگرم».[1]
در برخی منابع اهل سنت، مشابه چنین پیشنهادهایی؛ از سوی معاویه و دیگران نقل شده است:
بلاذری(متوفی: 279 ق) میگوید: ابوذر، کارهاى معاویه را زشت میشمرد و بر وى خُرده میگرفت. معاویه سیصد دینار برایش فرستاد. ابوذر گفت: «اگر این مبلغ ارسالی، همان سهم من از بیت المال است که امسال مرا از آن محروم داشتهاید، آنرا خواهم پذیرفت، و اگر هدیه است، نیازى بدان ندارم». حبیب بن مسلمه فهرى نیز دویست دینار برایش فرستاد. ابوذر گفت: «آیا پستتر از من نیافتی که برایم پول میفرستى؟!» و آنرا باز گرداند. وقتی معاویه کاخ سبزش را در دمشق ساخت، ابوذر گفت: «اى معاویه! اگر این کاخ را از مال خدا ساختهاى، خیانت است و اگر از دارایى خودت ساختهاى، اسراف است». معاویه هیچ نگفت.[2]
در برخی منابع اهل سنت، مشابه چنین پیشنهادهایی؛ از سوی معاویه و دیگران نقل شده است:
بلاذری(متوفی: 279 ق) میگوید: ابوذر، کارهاى معاویه را زشت میشمرد و بر وى خُرده میگرفت. معاویه سیصد دینار برایش فرستاد. ابوذر گفت: «اگر این مبلغ ارسالی، همان سهم من از بیت المال است که امسال مرا از آن محروم داشتهاید، آنرا خواهم پذیرفت، و اگر هدیه است، نیازى بدان ندارم». حبیب بن مسلمه فهرى نیز دویست دینار برایش فرستاد. ابوذر گفت: «آیا پستتر از من نیافتی که برایم پول میفرستى؟!» و آنرا باز گرداند. وقتی معاویه کاخ سبزش را در دمشق ساخت، ابوذر گفت: «اى معاویه! اگر این کاخ را از مال خدا ساختهاى، خیانت است و اگر از دارایى خودت ساختهاى، اسراف است». معاویه هیچ نگفت.[2]