کد سایت
fa75818
کد بایگانی
92621
نمایه
تفاوت بین معنای رجوع و صیرورت
طبقه بندی موضوعی
لغت شناسی
خلاصه پرسش
تفاوت معنای «رجوع» و «صیرورة»، در آیاتی مانند «إلی الله ترجع الامور» و «إلی الله المصیر» در چیست؟
پرسش
قاعدتاً باید تفاوتی بین معنای «إلی الله ترجع الامور» و «تصیرالامور» باشد؛ زیرا صیرورت، رجوع متحول است. در حالی‌که همه جا به معنای بازگشت به سوی خداوند معنا شده است.
پاسخ اجمالی
ترجمه ساده و روان واژه‌ی «رجوع» و «صیرورت» همان بازگشتن و برگشتن است. در بسیاری از کتاب‌های لغت، این دو واژگان به صورت مترادف ذکر شده[1] و در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم نیز به پیروی از نظر لغت‌شناسان، این دو واژه به یک معنا ترجمه شده است. با این وجود، در برخی متون، تفاوتهایی نیز برای این دو واژه بیان شده است؛ :
واژه‌ی «رجوع» به معنای بازگشتن به چیزی است که آغازش از آن‌جا بود.[2] اما «صیرورت» به معنای انتقال یافتن از حالتی به حالت دیگر است.[3] برخی معتقدند صیرورت به معنای تحول از حالتی به حالتی دیگر است که حالت دوم از نظر رتبه طولی، متأخر[4] از اولی است. اگر عالم قبر را «مصیر» می‌گویند به این لحاظ است که یکی از تحولات زندگی انسان، تحول به عالم قبر است. و یا این‌که چون سیر تکاملی و تحولات زندگی انسان در نهایت منتهی به خداوند خواهد بود، گفته می‌شود که بازگشت یا مصیر شما به سوی خدا است.[5]
خلاصه این‌که در معنای واژه «رجوع» برگشت به چیزی که اصلش از آن‌جا بوده نهفته است، چنان‌که در معنای واژه «صیرورت» تحول و دگرگونی نهفته است.
واژه‌ی «رجوع» به معنای بازگشتن به چیزی است که آغازش از آن‌جا بود.[2] اما «صیرورت» به معنای انتقال یافتن از حالتی به حالت دیگر است.[3] برخی معتقدند صیرورت به معنای تحول از حالتی به حالتی دیگر است که حالت دوم از نظر رتبه طولی، متأخر[4] از اولی است. اگر عالم قبر را «مصیر» می‌گویند به این لحاظ است که یکی از تحولات زندگی انسان، تحول به عالم قبر است. و یا این‌که چون سیر تکاملی و تحولات زندگی انسان در نهایت منتهی به خداوند خواهد بود، گفته می‌شود که بازگشت یا مصیر شما به سوی خدا است.[5]
خلاصه این‌که در معنای واژه «رجوع» برگشت به چیزی که اصلش از آن‌جا بوده نهفته است، چنان‌که در معنای واژه «صیرورت» تحول و دگرگونی نهفته است.
[1]. ر. ک: احمد بن فارس، معجم مقائیس اللغة، محقق، مصحح، عبد السلام، محمد هارون، ج 2، ص 490؛ ج 3، ص 325، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1404ق؛ فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج 2، ص 220؛ ج 2، 353، قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول، بی‌تا. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق، حسینی، سید احمد، ج 3، ص 370، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
[2]. «العود الی ما کان منه البدء». راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص 342، بیروت، دار القلم، چاپ اول، 1412ق.
[3]. «التنقل من حال الی حال». المفردات فی غریب القرآن، ص 498.
[4]. ظاهراً مقصود از رتبه متأخر رتبه بالاتر است.
[5]. ر. ک: مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 6، ص 311، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، چاپ اول، 1402ق؛ طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص 78، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.