کد سایت
fa84886
کد بایگانی
102580
نمایه
افعال مدح و ذم
طبقه بندی موضوعی
صرف و نحو
خلاصه پرسش
چند فعل مدح و ذمّ وجود دارد و ویژگی آنها چیست؟
پرسش
تعداد و ویژگیهای «افعال مدح و ذم» را بیان کنید.
پاسخ اجمالی
- افعال مدح و ذمّ چهار تا هستند: «نعم، حبذّا، بئس، ساءَ». «نعم و حبذّا» برای مدح و ستایش و «بئس و ساءَ» برای ذمّ و نکوهش به کار میروند.[1]
- علاوه بر ویژگی معنایی بالا، ویژگی لفظی افعال مدح و ذم آن است که دو اسم را رفع میدهند[2] که در مواردی یکی از آنها ضمیر مستتر است:
«إِنَّا وَجَدْناهُ صابِراً نِعْمَ الْعَبْدُ».[3] یعنی(نعم العبد هو)
«بِئْسَ الرَّجُلُ زَیْدٌ».
- گاهى فاعل این افعال، حذف شده و پس از فعل، اسمى منصوب براى تمیز آورده میشود؛[4] مثل: «نِعْمَ رَجُلًا زَیْدٌ»، که «رجلاً» تمیز براى فاعل محذوف و مستتر است.
[1]. مدنى، علیخان بن احمد، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، ص 688، قم، ذوی القربى، چاپ اول، بیتا؛ جمعى از علما، جامع المقدمات، محقق، جراثیمى، جلیل، ص 299، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ چهارم، بیتا.
[2]. الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، ص 688؛ ر. ک: سرور، ابراهیم حسین، المعجم الشامل للمصطلحات العلمیة و الدینیة، ج 2، ص 53، بیروت، دار الهادی، چاپ اول، 1429ق.
[3]. صاد، 44.
[4]. الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، ص 688.