کد سایت
fa88732
کد بایگانی
105868
نمایه
غسل شب اول ماه رمضان
طبقه بندی موضوعی
مستحب
خلاصه پرسش
آیا در شب اول ماه رمضان، غسل در نهر جاری، مستحب است؟
پرسش
آیا در شب اول ماه رمضان، غسل در نهر جاری، مستحب است؟
پاسخ اجمالی
سید بن طاووس در کتاب اقبال، در باب اعمال شب اول ماه رمضان حدیثی به شرح ذیل، از امام صادق(ع) نقل می‌کند:
«کسی که در شب اول ماه رمضان در نهر جارى غسل کند، و سى کف آب بر سر بریزد، تا ماه رمضان سال آینده [از گناه] پاک خواهد شد».[1]
درباره این حدیث باید گفت:
1. این روایت، در منابع اصلی حدیثی نیامده، و سید بن طاووس نیز بدون ذکر سند و به صورت مُرسل آن‌را به امام صادق(ع) نسبت می‌دهد؛ پس از این جهت، حدیثی معتبر به شمار نمی‌رود.
2. صرف نظر از سند حدیث، با توجه به این‌که نسبت به انجام غسل در شب اول ماه رمضان، احادیثی دیگر وجود دارد،[2] استحباب غسل شب اول ماه رمضان پذیرفتنی است، ولی ویژگی‌های خاصی که در این حدیث بیان شده - از جمله غسل در آب جاری و ریختن سی مُشت آب بر سر - را تنها به قصد رجاء می‌توان انجام داد.
ضمن این‌که مراد از آب جاری، آب رودخانه، چشمه و هر آبی است که راکد نباشد. و بر اساس برخی اقوال، آب لوله‌کشی شهری و حمام‌های امروزی را نیز در بر می‌گیرد.[3] بنابراین، غسل در زیر دوش حمام نیز، حکم غسل با آب جاری را پیدا خواهد کرد.
«کسی که در شب اول ماه رمضان در نهر جارى غسل کند، و سى کف آب بر سر بریزد، تا ماه رمضان سال آینده [از گناه] پاک خواهد شد».[1]
درباره این حدیث باید گفت:
1. این روایت، در منابع اصلی حدیثی نیامده، و سید بن طاووس نیز بدون ذکر سند و به صورت مُرسل آن‌را به امام صادق(ع) نسبت می‌دهد؛ پس از این جهت، حدیثی معتبر به شمار نمی‌رود.
2. صرف نظر از سند حدیث، با توجه به این‌که نسبت به انجام غسل در شب اول ماه رمضان، احادیثی دیگر وجود دارد،[2] استحباب غسل شب اول ماه رمضان پذیرفتنی است، ولی ویژگی‌های خاصی که در این حدیث بیان شده - از جمله غسل در آب جاری و ریختن سی مُشت آب بر سر - را تنها به قصد رجاء می‌توان انجام داد.
ضمن این‌که مراد از آب جاری، آب رودخانه، چشمه و هر آبی است که راکد نباشد. و بر اساس برخی اقوال، آب لوله‌کشی شهری و حمام‌های امروزی را نیز در بر می‌گیرد.[3] بنابراین، غسل در زیر دوش حمام نیز، حکم غسل با آب جاری را پیدا خواهد کرد.
[1]. «مَنِ اغْتَسَلَ أَوَّلَ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِی نَهَرٍ جَارٍ وَ یَصُبُّ عَلَى رَأْسِهِ ثَلَاثِینَ کَفّاً مِنَ الْمَاءِ طَهُرَ إِلَى شَهْرِ رَمَضَانَ مِنْ قَابِلٍ»؛ سید ابن طاووس، رضى الدین، على، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج 1، ص 14، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق؛ عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 3، ص 325، ح 3773، قم، مؤسسه آل البیت (ع)، چاپ اول، 1409ق.
[2]. ر. ک: وسائل الشیعه، ج 3، ص 325، «بَابُ مَا یُسْتَحَبُّ مِنَ الْأَغْسَالِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ»، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[3]. ر. ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 44، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.