Höccətiyyə təşkilatı, şəmsi iliylə 1332- ci il mordad ayının 28- ci tarixində Şeyx Mahmud Zakirzadə, hələb şəhərində dünyaya göz açmış bir şəxs tərəfindən Bəhaiyyə məzhəbiylə mübarizə məqsədiylə təsis olunmuşdur.
Bu təşkilat bir baxımdan qarşılıq ümumi bir təşkilat və şöbələrdən ibarətdir: Tədris, tədqiq, yazıçılıq, hidayət, xarici ölkələrlə rabitə və konfranslardan ibarətdir:
Təşkilatın əqidəsi:
1. İmam Zamanın (ə) zühuru barəsində bəyan olunması.
2. Dinin siyasətdən ayrı olması etiqadı.
3. İmam Xumeyninin və İran camaatının bu düşüncədə ki, hər bir dini hakimiyyət (İmam Zamanın (ə) zührundan əvvəl olarsa) məğlub olmağa səbəb olacaq və İmam Zamanın hökumət təşkil verməsinə mane olacaqdır.
Bu düşüncə bais olur ki, bu təşkilat məhv olsun, çünki əgər bir təşkilat ki, inqilab içində, İran camaatının namayəndələrini və imam Xumeyninin (rəh) fikirlərini məhkum edirdisə, İslam inqilabının qələsindən sonra, zəiflədi və o təşkilat dörd- beş ay həyəcan və heyrət içində oldu. Bundan sonra bir dəfəlik fikir dəyişikliyi oldu və yavaş- yavaş məclisləri tətil olmağa başladı. Təşkilatda olan bəzi üzvlərin etirazı nəticəsində o dəyişiklik qanuni oldu. İmam Xumeyninin 1362- ci il mordad ayının 5- də ki, çıxışlarından sonra rəsmi şəkildə onun tətil olunması elan olundu.
Baxmayaraq rəsmi olmayan bir halda öz fəaliyyətini həyata keçirir.
Höccətiyyə təşkilatının adı Şeyx Məhmud hələbinin (bu təşkilatın təsisçisi) adıyla bağlı olduğu üçün onun həyatına qısa işarə edirik:
Şeyx Mahmud hələbi, siyasətçi ruhanilərdən idi ki, milli neft hərəkatı zamanı çoxlu odlu və kəsərli çıxışlar edərək camaatı Ayətullah Kaşanidən himayət etməyə çağırırdı.
Amma milli neft inqilabının rəhbərləriylə müxalifət etdiyi üçün birdəfəlik geri çəkilib siyasətdən uzaq oldu, bir çox dini inqilab rəhbərləri kimi ki, siyasətdən naümid oldular. O da bu nəticəyə gəldi ki, siyasət meydanını siyasətçilərə bağışlamaq lazımdır.
O əvvəllər Müslim ibni Əqil[1] heyətinin, bəhailər barəsində tədqiq və yazıçılıq məmuru kimi fəaliyyətə başladı.[2]
O 1332- ci il mordad ayının 28- i dövrlərində, Höccətiyyə təşkilatının bəhaiyyə məzhəbiylə mübarizə məqsədiylə təsis etdi.[3]
Bu təşkilat qurum baxımından çox qarışıq və anlaşılmaz bir təşkilat, o cümlədən: Tədris, tədqiq, yazıçılq, hidayət, xarici ölkələrlə əlaqələr və konfranslar; bütün bunlar müdiriyyətlər heyəti nəzarəti altında Şeyx Məhmud hələbi rəhbərliyində işləyirdilər.[4],[5]
Höccətiyyə təşkilatının etiqadı:
1. İmam Zamanın (ə) zühuru barəsində narəva nişanələr və təhlillər etmək, o cümlədən bu hədis kimi: Allah- Taala dünyanı ədalət və haqq ilə dolduracaq, o cür ki, zülm və haqsızlıqla dolu olan bir zamandır.[6],[7]
O cür ki, təkid edirdi imam Zamanın (ə) zuhurunun əlamətlərindən biri də budur ki, günah və fəsad yer üzündə o qədər çox olacaq ki, insan, Allahın ən çirkin yaradmışı kimi hesab olunacaq. Bu zaman Allah onları üç bəlaya düçar edəcək, zalim rəhbər, zaman darlığı, hakimin zülmü.[8]
2. Dinlə siyasət arasındakı rabitəylə bağlı bu fikirdə idilər: Din siyasətdən ayrılır, bu təşkilatın əsas siyasi fikri bundan ibarət idi ki, İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə siyasi çərçivəsinə daxil olmaq səhvdir. Bu fikir onların qanunlarında da gəlmiş və öz iclaslarında onu təbliğ edirdilər və bundan əlavə təşkilarda üzv olmağın şərtlərindən biri də sayılırdı. Əgər bu şərtlə müxalifət olunardısa təşkilatdan kənarlaşdırılırdı.[9]
3. İmam Zamanın (ə) zühurundan əvvəl dini hakimiyyət təşkil vermək barəsində deyirdilər: İmam Zaman (ə) hakimiyyət təşkil verməyə razılıq vermir və hər bir dini hakimiyyət məğlub və nabud olacaq və hökumət təşkil vermək imam Zamanın dünyaya hakim olmasına mane olur.[10], [11]
4. Təşkilatın hər bir zalım rəhbərlə mübarizə barəsində etiqadı, inanırlar ki, qeybət dövründə, intizarda olan şəxsin döyüş və mübarizəsi o qədər də aşkar deyildir: çünki o böyük müharibə üçün bütün qüvvələri və döyüş- sursatları saxlamaq lazımdır... və gizli saxlamaq lazımdır və bundan da üstün səbirli olmaq lazımdır.[12] Bunun üçün də şiddətli olaraq İmam Xumeyninin (r) inqilabıyla müxalif idilər.[13]
Təşkilatın fəaliyyətləri:
1. Bəhaiyyə məzhəbiylə mübarizə.
2. Pepsi və kokakolayla mübarizə və onu əvəz edən kokakola və kanadayla əvəz edirdilər.
3. Klublarda verilən kinolarla mübarizə və onların yerinə komediya tamaşalarının verilməsi.
4. Əhli- sünnətlə müxalifət, Əmirəl- möminin Əli (ə)- ın şücaət və fəzilətlərini intişar etmək və ona münasib şəkillərin buraxılması.
5. Fəlsəfə və irfanla müxalifətçilik və bu əsnada onu bu iki elmə[14] bidət (dinə əlavə etmək) kimi bilirdilər.
6. İmam Xumeynini və İran camaatının İslam inqilabıyla müxalifətçilik.
Bu düşüncə və fikir bununla nəticələndi ki, bu təşkilat məhv olsun, çünki bir təşkilat əgər inqilab dövründə, İmam Xumeynini və keçirilən nümayişləri məhkum edirdi və İslam inqilabından sonra məğlub oldu; beş- altı ay müddətində öz möhkəmliyini itirdi və ondan sonra bir dəfəlik olaraq fikir ayrılığı yarandı və yavaş- yavaş təşkil olan iclasları tətil olundu və bəzi üzvlərin təsiri nəticəsində əsasnamələrində qanun dəyişiklikləri oldu.[15]
(1983) 1362- ci il mordad ayının 5- də İmam Xumeyninin çıxışlarından sonra rəsmi olaraq o təşkilatın tətil olması elan olundu: Baxmayaraq mümkündür ki, rəsmi olmayaraq fəaliyyət göstərir.
[1] - İslam təlifatları nəzarətində olan təşkilatlardan biri.
[2] - Cərəyan şunasiye əncuməne höccətiyyə, Seyyid Ziyauddin Ulya nəsəb, Salman Ələvi Niku, səh 13- 14- 15- 16- 17.
[3] - Həmin, səh 17.
[4] - Həmin, səh 97.
[5] - Nümayəndəliklərin fəaliyyətiylə daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün bax: Həmin səh 97- 98.
[6] - Bu rəvayət müxtəlif ibarətlərdə bizim hədis mənbələrimizdə gəlmişdir: Usul- Kafi, cild 1, səh 41. Biharul- əl- ənvar, cild 3, səh 268, cild 36, səh 359, cild 51, səh 360, cild 52, səh 151.
[7] - rəvayətin düzgün təhlili üçün bax: Həmin səh 67- 68.
[8] - Həmin, səh 54.
[9] - Həmin, səh 75- 76- 77- 78.
[10] - Həmin, səh 78.
[11] - Bu nəzəriyyəni rədd etmək üçün, bax: İmam Xumeyni və şəhid Bahunərin nəzəriyyəsi, həmin səh, 78- 79- 80.
[12] - Həmin, səh 57. Onlar bu nəzəriyyəni sabit etmək üçün, təqiyyə, elmi mübarizə, etiqad və təqlid kimi dəlillərdən istifadə etmişdirlər. Bu nəzəriyyəni rədd etmək üçün dəlillər barəsində məlumat əldə etmək üçün, bax: həmin səh 78- 79.
[13] - Təşkilatın İmam Xumeyniylə müxalifətindən məlumat əldə etmək üçün bax: Həmin, səh 143- 172.
[14] - Həmin, səh 22- 24- 94.
[15] - Həmin, səh 27- 28- 31- 37- 55- 113- 145- 147.