O məsələ ki, ona işarə etmişsiniz, fiqh kitablarında bu cür gəlmişdir: Əgər bir şeyi südəmər oğlan uşağı ki, donuz südü də yeməmişdir sidiyiylə mundar olarsa bir dəfə onun üzərin
Sü tökülərsə əlbəttə ki, o nəcisin bütün hər bir yerinə çatarsa pakdır və o nəcis olan libası və... sıxmağa ehtiyac yoxdur. Bəs birincisi: Oğlan uşağının nəcisi bu hökmə şamil olmu. İkincisi: Fiqh alimlərinin sözlərində bu ibarətə rastlaşmaq olmu ki, oğlan uşağının sidiyi nəcis deyildir.
Bu məsələdə bütün islamın fiqh alimləri (şiə və sünnü) bir araya gəlmişdirlər. Fəqihlərin bu fətvaya dəlilləri bir çox rəvayətlərdir ki, fiqh və hədis kitablarında gəlmişdir.
Əlbəttə o ki, adı qeyd olunan məcəllədə ki, yazmısınız, İslamın fiqhi tarixində bu cür gəlmişdir ki, bəziləri; misal üçün Əskafi və Səduq bu fikirdədirlər: Süd əmər uşaq əgər yemək yemirsə sidiyi nəcis deyildir. Bəs bu nəzəriyyəyə əsasən süd əmər oğlan uşağının nəcisi murdardır və yalnız sidik, murdar deyildir.
Nəticə alırıq onlar ki, adı çəkilən məcəllədən açıqladınız, birinci: Demək olar ki, bütün fəqihlərin fətvasıyla müxalifdir.
İkinci: Səduq kimi şəxslərin fətvasıyla da müvafiq deyildir.
O məsələ ki, işarə etmişsiniz, fiqhi kitablarda bu şəkildə gəlmişdir: Əgər bir şey südəmər oğlan uşağının sidiyiylə[1] ki, yemək yemir və donuz südü içməmişdir, nəcislənərsə onun üzərinə bir dəfə su axıtmaqla, o halda ki, bütün nəcislənmiş yeri tutsun pak olur və libas və... kimi əşyalarda onları sıxmağa ehtiyac yoxdur.[2] Bəs birincisi süd əmər oğlan uşağının nəcasəti bu hökmə şamil olmuş, ikincisi: fəqihlərin sözlərində bu cür ibarət yoxdur ki, süd əmər oğlan uşağının sidiyi nəcis deyildir.
Demək olar ki, bu məsələdə bütün fəqihlərin (şiə və sünnü) nəzəriyyəsi birdir.[3] Onların vu fətvadakı dəlilləri də bir çox rəvayətlərdir ki, fiqh və hədis kitablarında gəlmişdir ki, aşağıda onlardan bəzilərinə işarə olunur:
1. İmam Sadiq (ə) sidik barəsində buyurur: "Su onun üzərinə tökülür ki, o biri tərəfindən çıxsın".[4]
2. Hələbi deyir İmam Sadiq (ə)- dan uşağın sidiyi barəsində soruşdum, o həzrət buyurdu: Onun üzərinə su tökülür, əgər yemək yeyəndirsə tamamıyla yuyulmalıdır.[5]
Əlbəttə rəvayətlərdən necə istidlal etmək fiqh elmi çərçivəsindədir ki, ona işarə etməkdən əl götürürük.
Amma o ki, adı çəkilmiş məcəllədən yazmısınız, İslamın fiqhi tarixində bu şəkildə gəlmişdir: Əskafi, və Səduq kimi şəxslərin, nəzəri budur ki, süd əmər uşağın sidiyi ki, hələ yemək yemir nəcis deyildir.[6]
Bəs bu nəzəriyyəyə əsasən süd əmər oğlan uşağının nəcisi də murdardır nəin ki, onun sidiyi murdar olmasın.
Səduq kimi şəxslərin bu cür fətvası yalnız bir rəvayətdən götürülmüşdür ki, həzrət Əli (ə)- dan rəvayət olunmuşdur və onun məzmunu bu cürdür:
Südəmər oğlan uşağının süd və sidiyinə dəymiş libası ki, o uşaq yemək yemir yuyulması lazım deyil.[7]
Bu rəvayət ki, Səduq kimi şəxsiyyətlərin istedlalı üçün qərar verilmişdir bir çox ayələrlə müxalifdir. Çünki Əskafi və Səduqdan başqa heç bir fəqih bu rəvayətə əsasən fətva verməmişdir.
Şeyx Tusi bu rəvayətin təfsir və mənasında yazır: Bu rəvayətin mənası odur ki, onun üzərinə su tökmək kifayətdir və onu sıxmağa ehtiyac yoxdur.[8] Çünki libası yumaq yalnız onun üzərinə su tökməyə deyilmir bəlkə onu sıxmaqda lazımdır. Belə olmadıqda yalnız su axıtmaq bir libasın üzərinə onu yumaq deyildir.
Cəvahir kitabının müəllifi bu rəvayətə əməl etməməyin barəsində yazır: Bu rəvayətin ravisi Səkuni olduğu üçün bu rəvayətdə təqiyyə ehtimalı vardır. İkincisi budur ki, iki başqa rəvayətlə bəlkə də üç başqa rəvayətlə ki, bu mövzudadır, müxalifdir. Məlum olur o rəvayət ki, dəlalət və sənəd çəhətindən möhkəmdir, sənədi və dəlaləti zəif olan rəvayətlə müqayisə etmək olmaz. Bunun üçün də o rəvayətlər ki, sənəd və dəlalət baxımından möhkəmdir. Onlara əməl etmək və o tək bir rəvayət ki, bunlarla müxalifdir onu kənara qoymaq lazımdır.[9]
Sənəd və dəlalət baxımı cəhətindən olan nöqsanlardan əlavə, bütün fiqh alimlərin nəzəriylə müxalifdir, bəs bir rəvayət ki, (şöhrət) bütün alimlərin nəzəriylə müxalifdirsə ona əməl etmək olmaz.[10]
Nəticə alırıq, qeyd olunan məcəllədən dediklərimiz
Birincisi: Demək olar bütün fəqihlərin fətvasıyla müxalifdir.
İkincisi: Səduq kimi şəxsiyyətlərin də fətvasıyla müvafiq deyildir.
Əlavə məlumat üçün, xüsusiylədə məşhur nəzəriyyələr üçün aşağıdakı mənbələrə müraciət etmək olar:
- Hürr Amuli, Vəsailüş- şiə, cild 2, səh 1003- 1004.
- Nəcəfi, Məhəmməd Həsən, Cəvahirul- kəlam, cild 5, səh 273- 275.
[1] - Müctəhidlər: Məkarim, Sistani, və Zəncani, bu hökmü qız uşağı haqqında da qaildirlər. bax şəriət hökümləri (Əl- məhşa lil imam əl- xumeyni), cild 1, səh 106, məsələ 161.
[2] - İmam Xumeyni, muntəxəbe tozihul məsail, Qum, Şəfəq intişaratı, səkkizinci çap, səh 28, Ayətullah Əraki, Şəriət hökümləri, Dəftəre təbliğat intişaratı, tarif 1372, səh 31. Ayətullah Fazil Lənkərani, Şəriət hökümləri səh 45.
[3] - Məhəmməd Həsən Nəcəfi, Cəvahirul- kəlam, cild 5, səh 273, Tehran, Darul- kitabil- İslamiyyə üçüncü çap.
[4] - Biharul- əl- ənvar, cild 77, səh 105.
«قَالَ الصَّادِقُ (ع) فِی بَوْلِ الصَّبِیِّ یُصَبُّ عَلَیْهِ الْمَاءُ حَتَّى یَخْرُجَ مِنَ الْجَانِبِ الْآخَرِ.»
[5] - Həmin, səh 101.
«رَوَاهُ الشَّیْخُ فِی الْحَسَنِ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنْ بَوْلِ الصَّبِیِّ قَالَ تُصَبُّ عَلَیْهِ الْمَاءُ فَإِنْ کَانَ قَدْ أَکَلَ فَاغْسِلْهُ غَسْلا"»
[6] - Həmin, cild 5, səh 273, Səduq, Əl- məqnəə, səh 15.
[7] - Həmin, cild 2, səh 1004, h 4, Bəhs olunan hədis bu cürdür.
«و باسناده عن محمد بن احمد بن یحیی عن ابراهیم بن هاشم عن النوفلی عن السکونی عن جعفر عن ابیه علیهما السلام ان علیاً قال ... و لبن الغلام لا یغسل منه الثوب و لا من بوله قبل ان یطعم..."»
[8] - Şeyx Tusi, Təhzib, vəsailu əş- şiədən gətirmişdir, cild 2, səh 1003.
[9] - Cəvahirul- kəlam, cild 5, səh 273- 275.
[10] - Həmin.