بر اساس آیات قرآن، خداوند تمام گناهان انسانهایی که از گناهانشان توبه کرده باشند را میبخشد:
«إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم»؛[1] خدا همهی گناهان را میآمرزد، که او خود آمرزندهی مهربان است.
اما آنچه در پرسش آمده ناظر به روایتی است که از رسول خدا(ص) نقل شده است.
این روایت را ابن عباس و ابوهریره از پیامبر اسلام(ص) نقل میکنند که در سخنی طولانی قبل از وفاتش فرمود:
«... کسی که مشخصات ظاهری و زیبایی زنی را برای مرد بیگانهای توصیف کند و آن زن را چنان مورد ستایش قرار دهد که مرد بیگانه فریفتهی آن زن شده و به گناه(زنا) بیانجامد، هرگز مورد عفو خدا قرار نخواهد گرفت و از دنیا نخواهد رفت مگر آنکه مورد خشم خداوند قرار میگیرد؛ و کسی که مورد خشم الهی قرار گیرد، آسمانهای هفتگانه و زمینهای هفتگانه نیز بر او خشم میگیرند، و گناهش مانند کسی است که با آن زن مرتکب زنا شده باشد. اطرافیان پرسیدند: اگر آندو (مرد و زن زناکار) توبه کرده و خود را اصلاح نمایند، آیا مورد بخشش قرار میگیرند؟ پیامبر(ص) فرمود: خداوند توبهی آندو را میپذیرد، ولی توبهی کسی که با بیان زیباییهای آن زن موجب چنین فتنه و فسادى شده است را نمیپذیرد![2]
جدا از بررسی سندی این حدیث که سندی قوی نیست و حتی با فرض پذیرش سند، اما در مورد محتوا نمیتوان گفت که توبهی آن فردی که آندو را تحریک کرده به هیچ وجه قابل پذیرش نیست؛ چون خداوند فرموده که گناه کمتر از شرک را خواهد بخشید. بر این اساس، باید این روایت را به گونهای تفسیر کرد که با آن آیات ناهمخوان نباشد.
به عنوان نمونه، مراد از روایت میتواند آن باشد که پذیرفتن توبه فرد تشویقکننده، بسیار دشوارتر از پذیرفتن توبه مرد و زن زناکار میباشد، بدین ترتیب که «واو» را در فراز «وَ لَمْ یقْبَلْ تَوْبَةَ الَّذِی خَطَأَهَا بَعْدَ الَّذِی وَصَفَهَا» را واو حالیه بدانیم؛ که در این صورت، ترجمهاش چنین خواهد شد:
«توبهی زانی و زانیه پذیرفته میشود در حالی که هنوز توبه فردی که آنان را به زنا تشویق کرده پذیرفته نشده است».
و این بدان معنا نیست که هیچگاه توبهی او پذیرفته نخواهد شد.
[1]. زمر، 53.
[2]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 286، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق. «... وَ مَنْ وَصَفَ امْرَأَةً لِرَجُلٍ وَ ذَکرَهَا فَافْتَتَنَ بِهَا الرَّجُلُ فَأَصَابَ مِنْهَا فَاحِشَةً لَمْ یخْرُجْ مِنَ الدُّنْیا حَتَّی یغْضَبَ اللَّهُ عَلَیهِ...».