وحی مراتب و انواعی دارد که وحی خاص با رحلت پیامبر اسلام(ص) پایان یافت؛ اما وحی عام؛ یعنی الهام و علم غیب، و نیز تبیین و تفسیر کلام وحی، برای ائمه اطهار(ع) همچنان امکانپذیر بود. و این موضوع با آموزههای دینی منافاتی ندارد؛ چرا که افرادی مانند حضرت مریم(س) نیز شنوای صدای وحی بودند:
«وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکةُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاک وَ طَهَّرَک وَ اصْطَفاک عَلی نِساءِ الْعالَمینَ»؛[1] و [یاد کن] هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم، خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است.
همچنین از روایات میتوان برداشت کرد که امام معصوم(ع) صدای وحی را میشنود:
حسن بن عباس معروفی طی نامهای از امام رضا(ع) پرسید: فرق بین رسول و نبی و امام چیست؟ امام(ع) فرمود: جبرئیل بر رسول نازل میشود و او را میبیند و صدایش را میشنود؛ اما جبرئیل بر نبی نازل میشود؛ اما گاهی اوقات در خواب به او خبر میدهند، مانند خواب ابراهیم نبی(ع) صدا را میشنود و گاهی شخص را میبیند و کلام را نمیشنود؛ اما امام کلام را میشنود و شخص را نمیبیند.
و نیز بر اساس برخی از روایات، امام علی(ع) در مواردی صدای وحی را میشنید:
- امام علی(ع) در خطبه قاصعه فرمود:
«پیامبر(ص) هر سال در حراء خلوت میگزید، من او را میدیدم و جز من کسی وی را نمیدید. آن هنگام جز خانهای که رسول خدا(ص) و حضرت خدیجه(س) در آن بودند، در هیچ خانهای مسلمانی یافت نمیشد، من سوّمین آنان بودم. روشنایی وحی و پیامبری را میدیدم و بوی نبوت را استشمام میکردم. من هنگامی که وحی بر حضرتشان فرود میآمد، نالۀ شیطان را میشنیدم».[2]
- امام صادق(ع) فرمود: «امام علی(ع) قبل از آغاز رسالت همراه رسول خدا(ص) نوری میدید و صدایی(وحی) را میشنید».[3]
[1]. آل عمران، 42.
[2]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 300 – 301، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.
[3]. ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، محقق، مصحح، ابراهیم، محمد ابوالفضل، ج 13، ص 210، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1404ق.