همان‌گونه که امر به معروف و نهی از منکر در جایگاه خود، بر تمام مؤمنان واجب است؛ اما در برخی موارد و حسب شرایط، چشم‌‌پوشى از گناهان و خطاهای فردیِ دیگران نیز می‌تواند خصلتی قابل ستایش باشد که در احادیث معصومان(ع) هم به آن سفارش شده است. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه: (تغافل و اقسام آن) در همین سایت مراجعه نمایید.
اما درباره دو گزارشی که در پرسش و در مورد چشم‌پوشی امیرالمؤمنین(ع) از گناه دیگران مطرح شده است، باید گفت:
- با جست‌وجو در منابع تاریخی و حدیثی، منبع قابل استنادی درباره گزارش اول نیافتیم که بر اساس آن، امام علی(ع) افرادی که مشغول گناه بودند را پوشانده باشد که در صورت برخورد با چنین گزارشی، این پاسخ را ویرایش خواهیم کرد.
- اما درباره گزارش دوم باید گفت که در مجموعه رسائل عبدالرزاق کاشی(متوفای 736 ق) گزارش نسبتا مشابهی وجود دارد:
در خبر است که پیامبر(ص) روزی با جمعی نشسته بود، شخصی آمد و گفت: یا رسول اللّه! در فلان خانه مرد و زنی به فساد مشغول‌اند. فرمود: در این‌‌باره باید تفحص کرد. چند نفر از صحابه برای این کار، از ایشان دستور خواستند، هیچ‌یک را اجازه نداد. أمیر المؤمنین علی(ع) آمد. فرمود: یا علی تو برو ببین این ماجرا درست است یا نه؟
أمیر المؤمنین علی آمد. چون به در خانه رسید، چشم بر هم نهاد و در اندرون رفت و دور خانه گشت و دست بر دیوارها کشید و بیرون آمد. چون پیش پیامبر رسید گفت: «یا رسول اللّه گِرد آن خانه برآمدم، هیچ‌کس را در آنجا ندیدم». پیامبر(ص) به نور نبوّت و علم لدنی مطلب را یافت و فرمود: «یا علی أنت فتی هذه الأمّة» (تو جوانمرد این امّتی)... .[1]
گفتنی است این روایت در منابع معتبر حدیثی وجود نداشته و در منبع عرفانی یاد شده نیز سندی برای آن بیان نشده است، اما با این وجود نمی‌توان آن‌را گزارشی ارزیابی کرد که با موازین اسلامی ناهمخوان باشد؛ زیرا چه بسا در مواردی و در ارتباط با برخی افراد و به ویژه هنگامی که آنان گناهی را مخفیانه انجام می‌دهند، تغافل و نادیده گرفتن گناه آنان اثر تربیتی بیشتری از اجرای مجازات دارد.
[1]. کاشانی، عبد الرزاق، رسائل و مصنفات کاشانی، مصحح، هادی زاده، مجید، ص 476، تهران، میراث مکتوب، چاپ دوم، 1380ش.