بر فرزندان واجب است که نسبت به پدر و مادر خود - حتی اگر مسلمان نباشند - دو چیز را رعایت کنند:
- نیکی به آنها به وسیله پرداخت مخارج زندگی اگر نیازمند باشند، و برآورده نمودن دیگر درخواستهای منطبق با شئون یک زندگی متعارف و معمول و طبق آنچه فطرت سالم آنرا اقتضا میکند. البته این چیزی است که به اختلاف حال آنها متفاوت خواهد بود.
- همراهى با آنها به نیکی؛ یعنی فرزند نباید چه در گفتار و چه در کردار نسبت به پدر و مادرش بدی کند، اگرچه آنها به او ستم کرده باشند؛ چرا که در روایت آمده است: «حتی اگر تو را بزنند به آنها پرخاش مکن و بگو: غفر الله لکما (خداوند شما را بیامرزد)». [1]
آنچه گفته شد، ارتباطی با دین و مذهب پدر و مادر ندارد، البته جز مواردی که والدین به فرزند دستور دهند که از دین خود دست بردارد و یا عملی بر خلاف آموزههای اسلامی انجام دهد که در این صورت، قرآن در آیاتی مانند آیه 8 سوره عنکبوت و آیه 15 سوره لقمان صریحا فرمان به عدم پیروی از آنان میدهد.
در ادامه باید گفت؛ طبیعی است احترام به والدین در مورد موضوع پرسش که اگر فرد شیعهای پدر و مادرش مسلمان هستند؛ اما پیرو مذهب اهلسنت میباشند؛ نمود و بروز بیشتری دارد، علاوه بر آنکه روایات خاصی نیز در این مورد وجود دارد:
راوی میگوید: شنیدم مردی به امام صادق(ع) عرض میکرد: پدر و مادرم مخالف مذهب حق(شیعه) هستند (با آنان چه کنم؟)، حضرتشان فرمود: «با آنها همانگونه نیکی کن که گویا به مسلمانانی نیکی میکنی که ولایت ما را پذیرفتهاند». [2]
به عبارتی مذهب پدر و مادرت نباید در نوع رفتارت با آنها تأثیر گذارد.
در روایتی دیگر معمّر بن خلاد از امام رضا(ع) میپرسد: آیا میتوانم در مورد پدر و مادرم که شیعه و پیرو حق نبودند دعا کنم؟ که حضرتشان پاسخ فرمود: «بلی! آنان را دعا کن و برایشان صدقه بده و اگر زنده باشند، با ایشان مدارا کن؛ چرا که رسول خدا فرمود: خداوند مرا برای رحمت فرستاد نه برای نمکنشناسی».[3]
در همین راستا، حتی اگر پدر و مادر ناصبی(دشمن اهلبیت) باشند باز هم احترام به آنها لازم است:
علی بن مهزیار از بکر بن صالح نقل میکند که گفت: یکی از دامادهای من نامهاى براى امام جواد(ع) نوشت که پدرم فردی ناصبى بوده و عقیده بسیار بدی دارد و من از دست او در رنج و ناراحتى هستم، اگر صلاح بدانید برایم دعا کنید، در ضمن نظر شما در مورد اینکه من دشمنی خود را با او ابراز داشته و یا آنکه همچنان با او مدارا نمایم، چیست؟! امام در جواب نوشت: متوجه آنچه در نامهات نگاشتی شدم و اگر خدا بخواهد هیچگاه دعا برای تو را رها نخواهم کرد، (اما در مورد پدرت) مدارا کردن بهتر از دشمنی است! [4]
[1]. ر. ک: «زندگی با پدر و مادر غیر مسلمان»، 31442.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 162، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. همان، ج 2، ص 159..
[4]. شیخ صدوق، امالی، ص 191، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.