در فرهنگ لغت «خود را به کوچه علی چپ زدن» به معنای آن است که فردی با آنکه از موضوعی اطلاع دارد؛ اما چون اعلام و تأیید آن به ضرر و زیانش تمام میشود، خود را به نادانی میزند که چنین رفتاری را نمیتوان اخلاقی به شمار آورد.
اما در مورد این ضرب المثل - جدای از اینکه از کجا و با چه انگیزهای آغاز شده و مخترعش چه کسی بود- باید گفت؛ امروزه، نمیتوان آنرا توهینی نه نسبت به حضرت علی(ع)، و نه نسبت به هر شخص محترم و موجه دیگری به شمار آورد که نامش علی است؛ زیرا چه بسا همین افراد نیز از این ضرب المثل استفاده کرده و آنرا توهینی به خود نمیپندارند. از سوی دیگر نمیتوان سازندگان چنین ضربالمثلهایی را با قطع و یقین به سوء نیت و قصد اهانت به امام علی(ع) متهم کرد، هر چند ممکن است برخی از آنها چنین قصدهایی را داشتند.
با این وجود، سزاوار است از نقل و گسترش چنین ضرب المثلهایی تا آنجا که امکان دارد پرهیز نماییم تا اندک شائبهای نیز در این زمینه به وجود نیاید که این موضوع را در ارتباط با لطیفه غضنفر نیز تذکر دادهایم.[1]
گفتنی است که خود را به ندانستن زدن در جایی که فردی کار ناشایستی انجام داده و با افشای آن آبرویش در خطر میافتد، رفتاری اخلاقی است که در متون دینی از آن با نام تغافل یاد میشود.
[1]. ر. ک: غضنفر لقب امام علی (ع)؛ 10909