آنچه در پرسش آمده، ناظر به این روایت است:
«وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ: إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمُ اسْتِخْفَافاً بِالدِّینِ وَ بَیْعَ الْحُکْمِ وَ قَطِیعَةَ الرَّحِمِ وَ أَنْ تَتَّخِذُوا الْقُرْآنَ مَزَامِیرَ وَ تُقَدِّمُونَ أَحَدَکُمْ وَ لَیْسَ بِأَفْضَلِکُمْ فِی الدِّین»؛[1]
به همین اسناد از علی بن ابی‌طالب(ع) نقل است: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: در مورد شما از این هراس دارم که دین را سبک بشمارید؛ برای صدور حکم شرعى رشوه بگیرید؛ ارتباط با خویشان را قطع کنید؛ و قرآن را به صورت لهوی بخوانید(یعنى همان‌گونه که آلات لهو و موسیقی وسیله سرگرمی و تلف کردن وقت است، قرآن را نیز مانند آلات لهو قرار دهید، و در معانى آن تفکر نکنید و هنگامی که براى شما بخوانند مانند این است که آلات موسیقی بنوازند و یا آیه قرآن را وسیله سرگرمی قرار دهید و با آن غنا بخوانید)، و یکی از شما که در دینداری از شما برتر نیست را امام جماعت خود قرار دهید!
این روایت را عالمان بزرگی مانند شیخ صدوق(ره)، در کتاب‌های خود آورده‌اند.
آنچه در این سخن پیامبر(ص) آمده به نوعی آسیب‌شناسی دینداری است که در صورت بروز چنین رفتارهایی دینداری متدینان به خطر می‌افتد، با آن‌که به دلیل وعده‌های خداوند، هیچ‌گاه اسلام و قرآن و دین نابود نخواهد شد، بلکه روز بروز گسترش خواهد یافت؛ از این‌رو اگر تنها بخواهیم این روایت را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم، نباید آن‌را یک پیش‌گویی بدانیم که به تدریج بعد از رحلت پیامبر(ص) و یا تنها در آخر الزمان رخ خواهد داد، بلکه رسول خدا(ص) این حقیقت را بیان می‌کند که در آینده -در هر مقطع زمانی- اگر مردم از حقیقت دین به پوسته آن روی آورند و ارزش‌های دینی را وسیله‌ی رسیدن به منافع دنیایی کنند، و به جای عمل به دستورات قرآن، آن‌را وسیله تفریح و سرگرمی قرار دهند، دین آنها در معرض خطر خواهد بود.
به عبارت دیگر، در زمان‌های مختلف و در مکان‌های متفاوت، این واقعیت با شدت و ضعف می‌تواند تکرارپذیر باشد، نه آن‌که لزوما هرچه زمان بگذرد، از دینداری مردم کاسته خواهد شد.
[1]. علی بن موسی، امام هشتم(ع)، صحیفة الامام الرضا (ع)، محقق، مصحح، نجف، محمد مهدی، ص 78، مشهد، کنگره جهانی امام رضا (ع)، چاپ اول، 1406ق؛ ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا (ع)، ج 2، ص 42، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.