معنای ولد حیض: کودکی که به احتمال ضعیف در ایام حیض - به ویژه روزهای پایانی آن – نطفهاش تشکیل شده، ولد حیض است. و یا در برداشتی دیگر، کودکی را که نطفهاش پس از پاک شدن از حیض و پیش از غسل، منعقد میشود، ولد حیض مینامند. این واژه در احادیث به کار برده شده است و بر اساس سخنان معصومان(ع)؛ اگر در حال حیض، شوهر با همسر خود نزدیکی کند و فرزندی متولد شود، علاوه بر اینکه کار حرامی انجام داده، باعث عوارض ناگوارى در زن و مرد و فرزند خواهد شد.
هرچند در زمان پریود طبی، احتمال باردار شدن بانوان بسیار ضعیف است، اما از دیدگاه برخی پزشکان متخصص، این امکان وجود دارد که بانوان در دوران برخی خونریزیها نیز باردار شوند.
ولد حیض: کودکی را که به احتمال ضعیف در ایام حیض - به ویژه روزهای پایانی آن – نطفهاش تشکیل شده، ولد حیض میگویند. و یا در برداشتی دیگر، کودکی را که نطفهاش پس از پاک شدن از حیض و پیش از غسل، منعقد میشود، ولد حیض مینامند. این واژه در احادیث به کار برده شده است که بر اساس آن، اگر در حال حیض، شوهر با همسر خود نزدیکی کند و فرزندی متولد شود، علاوه بر اینکه کار حرامی انجام داده، ممکن است عوارض ناگوارى در زن و مرد و فرزند به دنبال داشته باشد.
حیض که گاهى از آن تعبیر به «عادت ماهیانه» و گاهى «پریود» و برخى اوقات «رِگل» میشود، خونى است که غالباً در هر ماه چند روزى از رحم زنان خارج میشود، و به هنگام انعقاد نطفه، غذاى فرزند است. زن را در موقع دیدن این خون «حائض» میگویند.[1] و در شرع مقدّس اسلام دارای نشانهها و احکامى است.[2] اما حیض شرعی، همیشه همان پریود در علم پزشکی نیست؛ چرا که ممکن است برخی خونریزیها با آنکه از لحاظ پزشکی، پریود نیستند، اما مشخصات حیض شرعی را داشته باشند.
هرچند در زمان پریود طبی، احتمال باردار شدن بانوان بسیار ضعیف است، اما از دیدگاه برخی پزشکان متخصص، این امکان وجود دارد که بانوان در دوران خونریزی نیز باردار شوند. دلایلی برای این مطلب بیان شده است که برجستهترین آنها این است: دلیل تمام خونریزیهای مهبلی عادت ماهیانه نیست. مواقعی وجود دارد که بانوان خونریزی کمی را در زمان تخمکگذاری مشاهده مینمایند. و این، زمانی است که فرد برای باردار شدن کاملاً آماده بوده و به اصطلاح کشش رحمی وی بالاست. در زمان تخمکگذاری یک تخم از لوله تخمدان رها شده و به سمت پایین و لوله فالوپ (شیپور رحمی) حرکت میکند. این بسیار طبیعی است که زنی در زمان تخمکگذاری مقداری خون را مشاهده نماید و آنرا حمل بر تغییر زمان عادت ماهیانه و یا به اشتباه خود عادت ماهیانه تلقی نماید. بعضی وقتها تخمکگذاری میتواند قبل از اینکه خونریزی پریود در فرد به پایان برسد، اتفاق بیافتد و بعضی وقتها نیز میتواند بلافاصله بعد از پایان یافتن عادت ماهیانه باشد. از طرفی اسپرم نیز میتواند تا 3 روز بعد از رها شدن تخمک را باردار نماید.[3]
در روایات، ویژگیها و آثاری برای این فرزند متولد شده ذکر شده که به ذکر دو نمونه بسنده می شود.
1. امکان ابتلا به بیماری خوره و پیسی: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هرکس با زن خود در حال حیض نزدیکى کند، اگر از این دو فرزندى متولّد شود که به خوره و پیسى مبتلا باشد، تنها خویشتن را سرزنش کند».[4]
2. دشمنی و کینه توزی با اهل بیت(ع): همچنین آن حضرت به امام علی(ع) فرمود: «یا علی! دوست ندارد تو را مگر مؤمن، و دشمن ندارد تو را مگر منافق، زنازاده، و کسى که مادرش در حال حیض به او حامله شده است».[5]
امام صادق(ع) فرمود: «هیچ کس نسبت به ما أهل بیت کینه توزى و دشمنى نمی کند مگر کسى که ولادتش ناپاک و غیر مشروع باشد یا مادرش در ایّام حیض به او باردار شده باشد».[6]
البته، اگر انعقاد نطفه در حال حیض امکانپذیر نباشد، میتوان گفت روایات ناظر به موردی است که زن از حیض پاک شده، اما هنوز غسل نکرده است، که اگر با همسر خود رابطهی جنسی داشته باشند، مکروه است[7] و در صورت باردار شدن، فرزند متولّد شده ممکن است این آثار را داشته باشد.
گفتنی است آنچه در روایات دربارهی دشمنی فرزند حیض با اهل بیت (ع) آمده است ناظر به وقتی است که جماع در حال حیض، از روی عمد و لااُبالی گری انجام گرفته باشد و از طرفی در صورتی هم که از روی عمد گرفته باشد به عنوان علت تامه نیست؛ یعنی اینگونه نیست که راه بسته باشد و اصلاً برای چنین فرزندی امکان رستگاری وجود نداشته باشد که اگر این بود، تکلیف به او معنا نداشت، در حالیکه فرزند زنا مکلف به اصول و فروع دین میباشد، و هر چند عوامل محیطی، ارثی و دیگر عوامل میتوانند تأثیر در انتخاب رفتار خاصی داشته باشند، اما در عین حال انسان را مجبور به ارتکاب یک عمل نمیکنند و این انسان است که در تمام مراحل حیات خود، میتواند بر عوامل ارثی و محیطی فائق آید و در مسیر صحیح قرار گیرد. لذا به طاعات او ثواب داده میشود و به معصیتش عقاب.[8]
[1]. ابوجیب، سعدى، القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً، ص 107، دار الفکر، دمشق، چاپ دوم، 1408ق؛ هروى، محمد بن یوسف، بحر الجواهر معجم الطب الطبیعی، ص 126 و 147، جلال الدین، قم، چاپ اول، 1387ش؛ مکارم شیرازى، ناصر، احکام بانوان، ص 44، م 68، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، قم، چاپ یازدهم، 1428ق.
[2]. ر.ک: نمایههای «جماع کردن در حال حیض»، سؤال 6046؛ «محرمات حیض»، سؤال 14359.
[3]. برگرفته از: پایگاه اطلاع رسانی تنظیم خانواده، مقاله «احتمال حاملگی – بارداری در دوران پریود».
[4]. شیخ حرّ عاملى، وسائل الشیعة، ج 2، ص 318، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.
[5]. همان، ص 319.
[6]. همان، ص 318.
[7]. فاضل مقداد، جمال الدین، کنزالعرفان فی فقه القرآن، تحقیق: قاضی، سید محمد، ج 1، ص 45، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1419ق؛ طباطبایى یزدى، سید محمد کاظم، العروة الوثقى(المحشّی)، محقق و مصحح: محسنى سبزوارى، احمد، ج 1، ص 581، م 28، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1419ق.
[8]. برگرفته از نمایه «حلال زادگی امام جماعت و فلسفهی آن»، سؤال 1957.