هر چند خداوند، مجازات افراد متأهلی را که مرتکب گناه می شوند، شدیدتر در نظر گرفته است، ولی باید بدانیم که مجرد بودن و عدم امکان ازدواج، مجوزی برای انجام گناه نبوده، بلکه باید با اراده قوی به مبارزه با آن شتافت، چون افرادی که در زمان تجرد، ارادهای از خود ندارند، ممکن است بعد از ازدواج نیز مرتکب گناه شوند! البته، اسلام تأکید فراوانی بر ازدواج داشته و تا حد زیادی، آن را عاملی بازدارنده از گناه در نظر گرفته است. ولی باید تأکید نمود که به هر حال، ازدواج باید با چشمی روشن و نگاهی دقیق انجام شود، تا طرفین بعدها دچار مشکل نشده و خدای ناکرده، بنیان خانوادهشان از هم فرو نپاشد. در ضمن، راههای مختلفی برای مبارزه با گناه وجود دارد که افراد با ایمان میتوانند با کمک گرفتن از آنها، اراده خود را در این زمینه تقویت نمایند.
پرسش شما را باید در چند بخش بررسی نمود:
1 – آیا عدم امکان ازدواج را میتوان بهانهای برای انجام گناهان دانست؟
2 – آیا اساسا، ازدواج برای جلوگیری از گناه مفید بوده و توصیه میشود؟
3 – آیا میتوان، تنها برای نیفتادن به دام گناه، بدون دقت کافی و لازم، اقدام به ازدواج نموده و به عواقب آن نیندیشید؟
که به همین ترتیب، به تحلیل موارد فوق میپردازیم:
1 - در زمینه قسمت اول پرسشتان، باید بیان نمود که این تنها اراده و ایمان انسان هاست که میتواند در جلوگیری از افتادن انسان ها در دام گناهان مختلف، نقش اساسی را داشته باشد و عوامل دیگر؛ همانند ازدواج؛ تنها میتوانند کمکی برای او باشند، نه این که ضمانت کاملی جهت عدم تکرار گناه در اختیار او قرار دهند! انسانی که قبل از ازدواج نمیتواند هیچ گونه کنترلی بر غرایز خود داشته باشد، معلوم نیست که ازدواج بتواند او را کاملا از افتادن به گناه بازدارد، بلکه تجربه نشان می دهد افرادی که در زمان تجردشان آدم های لاابالی و بی قید نسبت به این گونه مسائل بودند بعد از تأهل نیز معمولا به همان حالت سابقشان باقی ماندند.
در روایات ما نیز به این نکته مهم اشاره شده با این تعبیر که: شخصی که ازدواج مینماید، نصف دین خود را بیمه نموده، اما باید با ترس از خداوند، مراقب نصف دیگر آن باشد[1]. شخصی که خداوند را حاضر و ناظر اعمال خود نداند، حتی بعد از ازدواج هم، ممکن است با فراهم شدن زمینههای گناه، نتواند از آن صرف نظر نماید. و علاوه بر آن، ازدواج، تنها در شرایطی، میتواند مانع برخی انواع گناه شود، اما گناهان دیگری همانند غیبت و دروغ و تکبر و جرایم مالی را نمیتوان با ازدواج از بین برد. بر همین اساس، باید در مرحله اول تلاش نمایید تا ایمان و اراده خود را تقویت نموده و با کمک آن؛ حتی اگر شرایط ازدواج هم فراهم نشود؛ به مبارزه با گناهان پرداخته و با اسوه قرار دادن انسان هایی همانند یوسف پیامبر(ع) که در سختترین شرایط نیز در مقابل گناه مقاومت نمود، در مقابل شیطان سر تسلیم فرود نیاورید.
البته دستوراتی نیز وجود دارد که میتوان با کمک آنها به مبارزه با شهوت و گناه بپردازید که برخی از این توصیهها، در پرسشهای 379 و 1491 همین سایت موجود است که میتوانید به آنها مراجعه نمایید.
اما دلیل بیفایده بودن اقداماتی که انجام دادید، در صورت درست بودن آن اقدامات، می تواند ضعف ارادهتان باشد، چون همان گونه که بیان شد، تمام این توصیهها، نقش مکمل و کمکی را داشته و در نهایت، همان اراده است که حرف آخر را خواهد زد.
نکته جالب دیگری که در این زمینه وجود دارد، این است که خداوند به اشخاصی که توانایی ازدواج را ندارند، دستور فرموده که عفت پیشه نمایند[2] و اگر چنین کاری محال بود، مطمئنا خداوند چنین امری را صادر نمیفرمود، زیرا از حکمت خداوند به دور است که با دانستن این که موضوعی، غیر ممکن است، از بندگان خود درخواست انجام آن را نماید. بر این اساس، مبارزه با خواهش های نفسانی؛ هرچند دشوار باشد؛ اما غیر ممکن نیست.
2 – با تمام آن چه گفته شد، ازدواج عامل مهمی برای جلوگیری از گناه و نیز رسیدن انسان به آرامش روحی میباشد و چنین آرامش خاطر و دوستی و مهربانی دو طرفه، به عنوان یکی از نشانههای خداوند بیان شده است[3] و به همین دلیل نیز از جانب اسلام مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. برخی فوائد ازدواج را میتوانید در پرسش 2619 همین سایت، مطالعه نمایید.
پیامبر اکرم(ص) میفرمایند که خداوند هیچ اتفاقی را در جامعه اسلامی، بیش از ازدواج دوست ندارد[4]و به فرموده امام صادق(ع)، دو رکعت نمازی که شخص متأهل بجا میآورد همانند هفتاد رکعت نماز اشخاص مجرد، ثواب خواهد داشت[5]. بر این اساس، شکی نداشته باشید که اصل ازدواج، امری پسندیده و مورد رضایت پروردگار بوده و سپر مناسبی نیز در مقابل برخی گناهان میباشد.
3 – اما در مورد این که آیا برای جلوگیری از گناه، میتوانید عجولانه اقدام به ازدواج نموده و جوانب امر و مشکلات پیش رو را درنظر نگیرید، باید گفت که چنین توصیهای نمیشود، چون باید به این نکته مهم توجه فرمایید که ازدواج شما، موضوعی کاملا شخصی نیست که عواقب آن، تنها دامنگیر خودتان شود، بلکه در صورت عدم دقت کافی و لازم و انتخاب ننمودن مورد مناسب، نتایج آزار دهنده آن، علاوه بر خودتان، همسر شما و خانواده دو طرف و نیز فرزندانتان بلکه جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد و همان گونه که ازدواج، مورد پسند و رضایت خداوند است، پروردگار به شدت از ویران شدن خانوادهها و جدایی زن و شوهر از هم نیز، نفرت دارد[6]! پس نباید مرتکب رفتاری شویم که موجب تنفر پروردگارمان شود و این ممکن نیست مگر با دقت لازم در امر ازدواج!
به عنوان نمونه، پیامبر اکرم(ص) خطاب به یکی از اصحابش که به خواستگاری بانویی رفته بود، فرمودند: اگر (قبل از ازدواج)، چهرهاش را ببینی، احتمال بیشتری دارد که زندگیتان دارای دوام و ثبات باشد[7]! در روایات دیگر، اخلاق همسر و نجابت او و خانوادهاش و ... نیز مورد تأکید قرار گرفته است[8].
بر این اساس، دوام زندگیتان و مواجه نشدن با مشکلات خانوادگی، تا حد زیادی بستگی به رفتار و تدبیر شما و طرف مقابل داشته و دیگران نمیتوانند آینده شما را پیشبینی نمایند و این که آیا بعد از ازدواج، دیگر مرتکب گناه نخواهید شد، نیز امری است که در حیطه اختیار و اراده خودتان بوده و بستگی به مقدار ایمانتان و پذیرش دستورات خداوند دارد، چون ما در مذهب خود، معتقد به عقیده جبر نبوده تا انسان ها را در حال پیمودن مسیری از پیش تعیین شده تصور نماییم و به همین دلیل نیز، سخنتان مبتنی بر این که تمام تلاشتان برای دوری از گناه، بیفایده بوده را نپذیرفتیم و مطمئنا اگر کوشش شما، جدی و واقعی بود، تا حد زیادی از گناه دور میشدید، چون اشخاص بسیاری با وضعیت و موقعیتی همانند شما وجود داشتند که توانستهاند با همت و تلاش خود و با یاری خداوند، مسیری را دنبال نمایند که کمتر آلوده به گناه شوند و شما نیز نباید به وسوسههای شیطان گوش فرا دهید.
پاسخ نهایی ما این است که ترس از این که شاید در ازدواجتان موفق نبوده و وحشت از آن که در زندگی خود با مشکلاتی مواجه شوید، نباید مانع شما از اقدام به ازدواج باشد، چون هر انسانی که بخواهد دست به ازدواج و یا هر امر مهم دیگری بزند، این امکان برای او وجود خواهد داشت که مشکلاتی نیز پیش رو داشته باشد و اگر ترس و بیم از آنها در وجود او تأثیر گذاشته و اراده او را متزلزل نماید، از هرگونه پیشرفتی در زندگی خود باز خواهد ماند. بر این اساس؛ با تحقیق کامل و با توکل به خداوند؛ در پی ازدواج بوده و از مشکلات آن نهراسید، بلکه تلاش نمایید با درایت و تدبیر خود و با انتخابی مناسب، فضایی صمیمی و دوستانه را در خانواده، پدید آورده و همان گونه که خود را خوشبخت میخواهید، به خوشبختی طرف مقابل نیز بیندیشید و بدانید که هر شخصی که بیدلیل، موجب آزار و اذیت دیگر افراد با ایمان شود، در حقیقت خداوند را آزرده است و پروردگار، خود عهدهدار انتقام از شخص ستمگر خواهد شد[9]!و به فرموده امام حسن مجتبی(ع) از ویژگیهای یک انسان باتقوی، آن است که اگر همسرش، کاملا مورد پسند او باشد، به او احترام میگذارد، اما اگر به هر دلیلی نیز، همسر او نتوانست رابطهای عاطفی با او برقرار نماید،(به دلیل ترس از خدا) هیچ گاه او را مورد ستم و آزار خود قرار نخواهد داد[10].
امیدواریم، با این رویکرد و با توکل به خداوند، نگران مشکلات بعد از ازدواج نبوده، بلکه به آرامشی برسید که در پناه آن، بتوانید با معبودتان نیز رابطه بهتری داشته و گناهان گذشته خود را تکرار ننموده، و نیز با توبه و بازگشت به سوی خدای مهربانتان، خطاهای گذشته را جبران نمایید.
[1] - کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 5، ص 328، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1365 ه ش.
[2] - نور، 33 (و لیستعفف الذین لا یجدون نکاحا حتی یغنیهم الله من فضله).
[3] - روم، 21. (و من آیاته أن خلق لکم من انفسکم ازواجا ...).
[4] - حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، ج 20، ص 14، روایت 24901، موسسه آل البیت، قم، 1409 ه ق.
[5] - همان، ج 20، ص 18، روایت 24913.
[6] - همان، ج 20، ص 16، روایت 24907.
[7] - همان، ج 20، ص 90، روایت 25112.
[8] - همان، ج ، ص 27 و بعد از آن.
[9] - همان، ج 16، ص 356، روایت 21751.
[10] - طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 204، انتشارات شریف رضی، قم، 1412 ه ق.