امام خمینی (قدس سره) دارای شخصیت برجسته ای است که انقلاب جمهوری اسلامی ایران مرهون و مدیون خدمات خالصانه و بی دریغ او است. او که مدیریت و توانایی اش آنچنان عظیم است که حتی خبرگزاریهای وابسته به نظام غرب همچون: رادیو بی بی سی، روزنامه ایندیپندنت، و ... آنانکه دشمنان اسلام اند هم به این موضوع اذعان نموده اند.
اما جملاتی که در سؤالتان از امام خمینی (ره) بیان کرده اید، بیش از هر چیز بیانگر اهتمام جدى و عنایت خاص آن بزرگوار به قشر مستضعف و محروم جامعه و توجه زمامداران جامعه به مشکلات پایین ترین طبقات اجتماعى است.
همانگونه که مستحضرید ایجاد چنین فضاى آرمانى، ساختمان پیش ساخته اى نیست که بتوان یک شبه آن را ساخت، باید دیوارهاى آن را آجر به آجر و با عنایت به امکانات کشور بالا برد و آن را بنا کرد.
با این حال تأسیس بنیادها و نهادهایى نظیر کمیته امداد، حساب 100 امام، بنیاد مستضعفان و غیره از جمله مواردی است که در عین وجود تمام مشکلات تبلور عینى و مصداق بیرونى پیدا کرده است.
اما چنانچه پس از انقلاب اسلامی، هشت سال جنگ، تحریمهای شدید اقتصادی و مشکلات فراوان از سوی کشورهای معاند اسلام، به کشورمان ایران تحمیل نمی شد، اکثر فرمایشات امام خمینی (ره) قابل اجرا بود.
امام خمینی شخصیت برجسته ای است که انقلاب او، معادلات زیادی را در سراسر عالم تغییر داد. مدیریت و توانایی او آن قدر بزرگ است که دشمنانش را وادار به اذعان این موضوع کرده است.
رادیو بی بی سی اعلام کرد:
امام خمینی به عنوان یکی از قدرتمندترین رهبران انقلابی قرن اخیر در خاورمیانه محسوب می شود. آیت ا... خمینی موفق شد به مردم عادی ایران شخصیت و غرور آنان را بازگرداند. همین گزارش افزود آیت ا... خمینی مردی بود که توانست کشور ایران را که پرچمدار نفوذ غرب در خاورمیانه و آسیای شرقی بود به اولین جمهوری انقلابی اسلامی مدرن عالم مبدل سازد.
روزنامه ایندیپندنت نوشت:
امام خمینی یک نظریه پرداز برجسته سیاسی بود که موفق شد اندیشه خود در مورد یک حکومت اسلامی را که به نظر می رسید باید در عرض دو سه قرن تحقق یابد به دست خویش و در مدتی کوتاه به ثمر برساند.
روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن می نویسد:
به ندرت اتفاق می افتد که یک مرد به تنهائی بتواند سیر تاریخ را عوض کند، اما این درست همان کاری بود که آیت ا... خمینی از عهده آن برآمد.
هنری برکت کاردار سیاسی نظامی قبل از انقلاب در وزارت خارجه امریکا در رادیو امریکا گفت:
تردیدی نیست که امام خمینی یکی از مردان بزرگ تاریخ در این قرن بود. امروزه کمتر کسی را می توان یافت که از جاذبه و نفوذی همانند آنچه که او نه تنها در ایران بلکه در جهان داشت برخوردار باشد و توجه قدرتهای بزرگ را تا این حد به خود معطوف دارد.
و ... دیگر نظراتی که بیان همه آنها قادر به شناساندن امام خمینی (ره) به طول کامل نیستند.
اما جملاتی که در سؤالتان از امام خمینی (ره) بیان کرده اید و برخى دیگر از بیانات حضرت امام در اوایل انقلاب و بعد از آن که به مناسبتهاى مختلف بیان شده است[1]، بیش از هر چیز بیانگر اهتمام جدى و عنایت خاص آن بزرگوار به قشر مستضعف و محروم جامعه و توجه زمامداران جامعه به مشکلات پایین ترین طبقات اجتماعى است که در سیره عملى آن بزرگوار نیز با تأسیس بنیادها ونهادهایى نظیر کمیته امداد، حساب 100 امام، بنیاد مستضعفان و غیره تبلور عینى و مصداق بیرونى پیدا کرده است، اساساً امام قشر مستضعف جامعه را که اکثریت جامعه آن دوران را نیز تشکیل مى داد صاحبان و سرمایه هاى اصلى انقلاب دانسته و بر توزیع درست امکانات و بسط عدالت اجتماعى و حذف محرومیتها با تکیه بر اسلام ناب به عنوان یک آرمان بزرگ الهى مى نگریست.
نگاه و معرفت عمیق حضرت امام به اسلام، آن بزرگوار را به این باور حقیقى رسانده بود که در صورت پیاده شدن احکام نورانى اسلام با تمام ملزومات آن، مسلماً مشکلات قشر محروم جامعه به حداقل ممکن خواهد رسید. آنچه مسلم است رسیدن به این نقطه مطلوب نیاز جدى به پشتکار و جدیت مسؤولین، خواست عمومى و تولید ثروت در کشور و سپس بسط و توزیع مناسب آن، مستلزم گذشت زمان است. مسلماً ایجاد چنین فضاى آرمانى، ساختمان پیش ساخته اى نیست که یک شبه آن را ساخت، باید دیوارهاى آن را آجر به آجر و با عنایت به امکانات کشور بالا برد و آن را بنا کرد. با نگاه منصفانه به عملکرد دولتهاى پس از انقلاب چه در زمان حیات حضرت امام و چه بعد از ایشان به وضوح مى توان دید (هر چند با نقطه آرمانى و مطلوب حضرت امام فاصله بسیار است و نیازمند تلاشهاى جدى ترى است)، اما علیرغم نارساییهاى موجود، قدمهاى مؤثرى در این راه برداشته شده است. به عنوان نمونه مى توان به بسط و تعمیق آموزش و پرورش، بهداشت، آب و برق و امکانات ارتباطى به دوردست ترین نقاط کشور اشاره کرد که به طور مسلم نقش بسزائى در رفع محدودیتها داشته و خواهد داشت. هم اکنون در برخی از روستا های دور دست و محروم، آب و برق، رایگان است.
در صورت اجرا شدن این طرح آیا میزان مصرف و سهل انگاری افزایش پیدا نمی کند؟
باید توجه داشت که این برنامه احتیاج به زمینه های فرهنگی دارد تا مردم دچار اسراف نشوند. یعنی اوّل باید فرهنگ سازی کرد و توصیه های لازم از آیات و روایات در مورد اسراف، و معصیت بودن این کار بیان شود. ثانیاً این امر مستلزم طبقه بندی سطوح مختلف جامعه بر اساس توانایی های افراد، نحوه مصرف (بدین گونه که اگر مصرف در سطح تعیین شده ای باشد مشمول این طرح می گردد) و دیگر مواردی است که با بکار گرفتن آنها یقیناً در اجراء این طرح هیچ مشکلی بوجود نخواهد آمد. و چنانچه امام تأکیداتی در اجرای این طرح داشته اند به یقین تفکرات مدیریتی و اجرایی آن را نیز مد نظر داشته اند.
اما همانگونه که مستحضرید پس از انقلاب اسلامی تمامی این دولتها سعی بر آن داشته اند تا با الگو گرفتن از فرمایشات امام راحل (قدس سره) اقداماتی کارا و مؤثر و نیز معطوف به نتیجه ای مستمر در بخش های مذکور ارائه دهند.
چرا امام به وعده های خود عمل نکردند، آیا این فریب مردم و کذب نیست؟
اوّلاً فرمایشات حضرت امام (ره) بعد از سقوط حکومت طاغوت بوده است، که نشان از آرزو و امید ایشان به تحقق این مطلب است. درست بر عکس ادعای برخی که این گفته های امام خمینی (ره) را در جهت فریب مردم می دانند، این بیانات بعد از تشکیل حکومت اسلامی بیان شد نه در زمانی که انقلاب برای تشکیل شدنش نیاز به همراهی مردم داشت. این مطلب قرینه خوبی است که کلام حضرت امام بیان گر آرزو و آمال ایشان در این زمینه بوده است. امام بارها به مسئولان دولتی و در جلسات خصوصی این امر را گوشزد کرد[2].
ثانیاً: اگر چه این خواست حضرت امام مورد قبول همگان بود، ولی بلافاصله بعد از تشکیل انقلاب، ایران اسلامی با انواع مشکل هایی که استعمارگران برایش تهیه کردند مواجهه شد. وضع اقتصادی کشور به شدت خراب شد، توّرم های حاصل از جنگ و محاصره های اقتصادی متعدد خود را نشان داد. بله هنوز دولت، استقرار کامل پیدا نکرده بود که توطئه و سنگ اندازی ها شروع شد، جنگ تحمیلی را بر علیه ما آغاز کردند، ترور شخصیتهای شاخص و شناخته شده و یاران واقعی امام، همچون: مطهری، بهشتی و... شروع شد، کشور را با محاصره و تحریم اقتصادی در فشار شدیدی قرار دادند که اگر بخواهیم مفصّل به آن بپردازیم بحث به درازا می کشد، و بیان اکمل آن در این مقال و مجال نمی گنجد.
بنابراین در صورتی که از طرف دیگر کشورها مورد محاصره و تحریم اقتصادی و تحمیل جنگ های متعدد نمی شدیم، فرمایشات امام خمینی (قدس سره) قابل اجرا بود.
چنانچه مولی الموحدین حضرت علی ابن ابی طالب (ع) پس از آنکه خلافت را پذیرفتند، در روز دوّم خطبه ای (در نهج البلاغه خطاب به غارت کنندگان بیت المال) بدین مضمون ایراد فرمودند: "به خدا سوگند، بیت المال تاراج شده را هر کجا که بیابم به صاحبان اصلی آن باز می گردانم ، گرچه با آن ازدواج کرده، یا کنیزانی خریده باشند، زیرا در عدالت گشایش برای عموم است"[3]
اما سؤالی که مطرح می شود این است که آیا حضرت علی (ع) توانستند کاملا به این کلام بلند و با عظمت خود عمل نمایند؟
آیا مخالفین حضرت امیر (ع) گذاشتند حضرت آن افکار بلند الهی را در جامعه گسترش داده و همه بیت المال را به خزانه دولت یا صاحبان واقعی آنها برگرداند؟
آیا مخالفین حضرت (ع) مهلت دادند که حضرت بتواند با خاطری آسوده به این مشکل رسیدگی کند. آیا اشخاصی مثل معاویه شامل فرمایش حضرت علی نبودند که در تمام دوران خلافت حضرت علی (ع) توانست به زندگی ملوکانه خود ادامه داد؟
پس با مطالبی که بیان داشتیم باید شرائط زمان را دید که چرا شخصی مثل حضرت امیرالمؤمنین (ع) بعد از دو روز پس از پذیرفتن خلافت و تهدید سخت برای کسانی که بیت المال مسلمین را به غارت بردند نتوانست به وعده های خود کاملا عمل نماید و شخصی مثل حضرت امام راحل (ره) چرا نتوانست به وعده های داده شده خود در اوائل انقلاب اسلامی عمل نمایند.
ثالثاً: بسیاری از یارانه های که تا امروز پرداخت می شود در راستای همان آرزو و فرمان امام خمینی است. جمهوری اسلامی در موارد متعددی بدون داشتن تعهدی و در راستای خدمت به محرومان تلاش های زیادی کرده است.
با این اوصاف باید بپذیریم که امام (ره) یقیناً با برنامه و با آگاهی و بصیرت و اخلاص کامل این فرمایشات را مطرح کردند و هر چه داشتند در طبق اخلاص گذاشته و برای اسلام ناب محمدی (ص) و این مردم قدردان فدا کردند. و چنانچه پس از به ثمر رسیدن این انقلاب اسلامی به دست بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران موانع و مشکلات مطروحه پیش نمی آمد، کلیه فرمایشات امام خمینی (قدس الله نفسه الزکیه) در همان اوایل انقلاب قابل اجرا بود. اما پس از پشت سر گذاشتن بعضی از این موانع و با عنایت به سخنان ارزشمند امام راحل (قدس سره) و سرلوحه قرار دادن آن توسط دولتمردان این مرز و بوم در رأس کارهای خویش، جمهوری اسلامی ایران علی رغم تمام مشکلات موجود توانسته است به استقلالی دست پیدا کند که دشمنان نظام از آن به شدت بیم دارند. و می رود تا انشاء الله با درایت مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و دیگر خدمتگزاران خدوم این ایران اسلامی، ضمن بر طرف نمودن اکثر مشکلات و اجرای عدالتی را که همگان به انتظار آن نشسته اند، نیز زمینه های ظهور حضرت حجت ارواحنا فداه را فراهم سازد.
در پایان برای آن بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (قدس سره) علو درجات و برای تمامی خدمتگزاران مخلص ایران اسلامی و علی الخصوص رهبر حکیم و فرزانه امان آرزوی موفقیت روز افزون را خواهانیم.
برای آگاهی بیشتر به نمایه های زیر مراجعه شود:
1. نمایه: اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، سؤال شماره 6783 (سایت: 6925).
2. نمایه: منشأ خوشبختی و بدبختی در دیدگاه امام خمینی (ره)، سؤال شماره 7030 (سایت: 7220).
[1]صحیفه امام،ج6، ص 262.
[2]. رک: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
[3] . وَاللهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ، وَمُلِکَ بِهِ الْإِمَاءُ، لَرَدَدْتُهُ; فَإِنَّ فی الْعَدْلِ سَعَةً،دشتیمحمد، ترجمه نهج البلاغه،خ 15، باقری،سوّم،1387.