کد سایت
fa79740
کد بایگانی
97398
نمایه
زیارتنامه حضرت نرجس(س) مادر امام مهدی(عج)
طبقه بندی موضوعی
زیارت عاشورا و دیگر زیارات,امام مهدی عج,مادر امام مهدی,زیارت قبور و بنای مراقد
برچسب
نرجس|مأثور|زیارتنامه|مادر امام زمان
خلاصه پرسش
زیارت‌نامه‌ای که برای حضرت نرجس خاتون مادر امام مهدی(عج) می‌خوانیم، مستند به کدام منبع و روایت شده از کدام امام است؟
پرسش
زیارتی که برای حضرت نرجس خاتون، مادر گرامی امام زمان(عج) نقل شده، از نظر سند معتبر است و از معصوم(ع) صادر شده است؟
پاسخ اجمالی
برای حضرت نرجس خاتون(س) مادر امام مهدی(عج) زیارت‌نامه‌ای وارد شده است. در این زیارت آمده است که در مقابل قبر آن‌حضرت(س) بایست و بگو:
«السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ الصَّادِقِ الْأَمِینِ، السَّلَامُ عَلَى مَوْلَانَا أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلَامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ الْحُجَجِ الْمَیَامِینِ، السَّلَامُ عَلَى وَالِدَةِ الْإِمَامِ وَ الْمُودَعَةِ أَسْرَارَ الْمَلِکِ الْعَلَّامِ، وَ الْحَامِلَةِ لِأَشْرَفِ الْأَنَامِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَةُ الْمَرْضِیَّةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا شَبِیهَةَ أُمِّ مُوسَى وَ ابْنَةَ حَوَارِیِّ عِیسَى، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا التَّقِیَّةُ النَّقِیَّةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الرَّضِیَّةُ الْمَرْضِیَّةُ. السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمَنْعُوتَةُ فِی الْإِنْجِیلِ، الْمَخْطُوبَةُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ الْأَمِینِ، وَ مَنْ رَغِبَ فِی وُصْلَتِهَا مُحَمَّدٌ سَیِّدُ الْمُرْسَلِینَ، وَ الْمُسْتَوْدَعَةُ أَسْرَارَ رَبِّ الْعَالَمِینَ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى آبَائِکِ الْحَوَارِیِّینَ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى بَعْلِکِ وَ وَلَدِکِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى رُوحِکِ وَ بَدَنِکِ الطَّاهِرِ. أَشْهَدُ أَنَّکِ أَحْسَنْتِ الْکَفَالَةَ وَ أَدَّیْتِ الْأَمَانَةَ، وَ اجْتَهَدْتِ فِی مَرْضَاةِ اللَّهِ، وَ صَبَرْتِ فِی ذَاتِ اللَّهِ، وَ حَفِظْتِ سِرَّ اللَّهِ، وَ حَمَلْتِ وَلِیَّ اللَّهِ، وَ بَالَغْتِ فِی حِفْظِ حُجَّةِ اللَّهِ، وَ رَغِبْتِ فِی وُصْلَةِ أَبْنَاءِ رَسُولِ اللَّهِ، عارفا [عَارِفَةً] بِحَقِّهِمْ، مُؤْمِنَةً بِصِدْقِهِمْ، مُعْتَرِفَةً بِمَنْزِلَتِهِمْ، مُسْتَبْصِرَةً بِأَمْرِهِمْ، مُشْفِقَةً عَلَیْهِمْ، مُؤْثِرَةً هَوَاهُ. وَ أَشْهَدُ أَنَّکِ مَضَیْتِ عَلَى بَصِیرَةٍ مِنْ أَمْرِکِ، مُقْتَدِیَةً بِالصَّالِحِینَ، رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً، تَقِیَّةً نَقِیَّةً زَکِیَّةً، فَرَضِیَ اللَّهُ عَنْکِ وَ أَرْضَاکِ، وَ جَعَلَ الْجَنَّةَ مَنْزِلَکِ وَ مَأْوَاکِ، فَلَقَدْ أَوْلَاکِ مِنَ الْخَیْرَاتِ مَا أَوْلَاکِ، وَ أَعْطَاکِ مِنَ الشَّرَفِ مَا بِهِ أَغْنَاکِ، فَهَنَّأَکِ اللَّهُ بِمَا مَنَحَکِ مِنَ الْکَرَامَةِ وَ أَمْرَأَکِ».
سپس سرت را بلند کرده و بگو:
«اللَّهُمَّ إِیَّاکَ اعْتَمَدْتُ، وَ رِضَاکَ طَلَبْتُ، وَ بِأَوْلِیَائِکَ إِلَیْکَ تَوَسَّلْتُ، وَ عَلَى غُفْرَانِکَ وَ حِلْمِکَ اتَّکَلْتُ، وَ بِکَ اعْتَصَمْتُ، وَ بِقَبْرِ أُمِّ وَلِیِّکَ لُذْتُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْفَعْنِی بِزِیَارَتِهَا، وَ ثَبِّتْنِی عَلَى مَحَبَّتِهَا، وَ لَا تَحْرِمْنِی شَفَاعَتَهَا وَ شَفَاعَةَ وَلَدِهَا، عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ، وَ ارْزُقْنِی مُرَافَقَتَهَا، وَ احْشُرْنِی مَعَهَا وَ مَعَ وَلَدِهَا، کَمَا وَفَّقْتَنِی لِزِیَارَةِ وَلَدِهَا وَ زِیَارَتِهَا. اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِالْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ وَ أَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِالْحُجَجِ الْمَیَامِینِ، مِنْ آلِ طه وَ یس، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ، وَ أَنْ تَجْعَلَنِی مِنَ الْمُطْمَئِنِّینَ الْفَائِزِینَ، الْفَرِحِینَ الْمُسْتَبْشِرِینَ، الَّذِینَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ*، وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ قَبِلْتَ سَعْیَهُ، وَ یَسَّرْتَ أَمْرَهُ، وَ کَشَفْتَ ضُرَّهُ وَ آمَنْتَ خَوْفَهُ. اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَتِی إِیَّاهَا، وَ ارْزُقْنِی الْعَوْدَ إِلَیْهَا أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی، وَ إِذَا تَوَفَّیْتَنِی فَاحْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهَا، وَ أَدْخِلْنِی فِی شَفَاعَةِ وَلَدَهَا وَ شَفَاعَتِهَا، وَ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ، وَ آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ، وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا سَادَاتِی وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه».
این زیارت در برخی کتب نسبتاً کهنی که در مورد زیارات نگاشته شده وجود دارد،[1] اما آنچه در مورد این زیارتنامه می‌توان گفت این است که در هیچ‌کدام از کتاب‌هایی که این زیارتنامه را نقل کرده‌اند، تصریح و یا حتی اشاره نشده است که این زیارت از امام معصومی نقل شده باشد. و از طرف دیگر با توجه به این‌که رحلت ایشان بعد از یازده امام بوده و گزارشی نیز وجود ندارد که امام زمان(عج) چنین زیارتی را برای مادرشان توصیه کرده باشند، نمی‌توان این زیارت را زیارت مأثور دانست.
اما این زیارت از کجا آمده؟ در پاسخ باید گفت که سیره مزارنویسان این بود در صورت فقدان دعا و زیارت مأثور، خود اقدام به انشای دعا و زیارت کرده و آن‌را در اختیار عموم قرار می‌دادند.[2]، [3]
«السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ الصَّادِقِ الْأَمِینِ، السَّلَامُ عَلَى مَوْلَانَا أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلَامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ الْحُجَجِ الْمَیَامِینِ، السَّلَامُ عَلَى وَالِدَةِ الْإِمَامِ وَ الْمُودَعَةِ أَسْرَارَ الْمَلِکِ الْعَلَّامِ، وَ الْحَامِلَةِ لِأَشْرَفِ الْأَنَامِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَةُ الْمَرْضِیَّةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا شَبِیهَةَ أُمِّ مُوسَى وَ ابْنَةَ حَوَارِیِّ عِیسَى، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا التَّقِیَّةُ النَّقِیَّةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الرَّضِیَّةُ الْمَرْضِیَّةُ. السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمَنْعُوتَةُ فِی الْإِنْجِیلِ، الْمَخْطُوبَةُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ الْأَمِینِ، وَ مَنْ رَغِبَ فِی وُصْلَتِهَا مُحَمَّدٌ سَیِّدُ الْمُرْسَلِینَ، وَ الْمُسْتَوْدَعَةُ أَسْرَارَ رَبِّ الْعَالَمِینَ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى آبَائِکِ الْحَوَارِیِّینَ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى بَعْلِکِ وَ وَلَدِکِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ وَ عَلَى رُوحِکِ وَ بَدَنِکِ الطَّاهِرِ. أَشْهَدُ أَنَّکِ أَحْسَنْتِ الْکَفَالَةَ وَ أَدَّیْتِ الْأَمَانَةَ، وَ اجْتَهَدْتِ فِی مَرْضَاةِ اللَّهِ، وَ صَبَرْتِ فِی ذَاتِ اللَّهِ، وَ حَفِظْتِ سِرَّ اللَّهِ، وَ حَمَلْتِ وَلِیَّ اللَّهِ، وَ بَالَغْتِ فِی حِفْظِ حُجَّةِ اللَّهِ، وَ رَغِبْتِ فِی وُصْلَةِ أَبْنَاءِ رَسُولِ اللَّهِ، عارفا [عَارِفَةً] بِحَقِّهِمْ، مُؤْمِنَةً بِصِدْقِهِمْ، مُعْتَرِفَةً بِمَنْزِلَتِهِمْ، مُسْتَبْصِرَةً بِأَمْرِهِمْ، مُشْفِقَةً عَلَیْهِمْ، مُؤْثِرَةً هَوَاهُ. وَ أَشْهَدُ أَنَّکِ مَضَیْتِ عَلَى بَصِیرَةٍ مِنْ أَمْرِکِ، مُقْتَدِیَةً بِالصَّالِحِینَ، رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً، تَقِیَّةً نَقِیَّةً زَکِیَّةً، فَرَضِیَ اللَّهُ عَنْکِ وَ أَرْضَاکِ، وَ جَعَلَ الْجَنَّةَ مَنْزِلَکِ وَ مَأْوَاکِ، فَلَقَدْ أَوْلَاکِ مِنَ الْخَیْرَاتِ مَا أَوْلَاکِ، وَ أَعْطَاکِ مِنَ الشَّرَفِ مَا بِهِ أَغْنَاکِ، فَهَنَّأَکِ اللَّهُ بِمَا مَنَحَکِ مِنَ الْکَرَامَةِ وَ أَمْرَأَکِ».
سپس سرت را بلند کرده و بگو:
«اللَّهُمَّ إِیَّاکَ اعْتَمَدْتُ، وَ رِضَاکَ طَلَبْتُ، وَ بِأَوْلِیَائِکَ إِلَیْکَ تَوَسَّلْتُ، وَ عَلَى غُفْرَانِکَ وَ حِلْمِکَ اتَّکَلْتُ، وَ بِکَ اعْتَصَمْتُ، وَ بِقَبْرِ أُمِّ وَلِیِّکَ لُذْتُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْفَعْنِی بِزِیَارَتِهَا، وَ ثَبِّتْنِی عَلَى مَحَبَّتِهَا، وَ لَا تَحْرِمْنِی شَفَاعَتَهَا وَ شَفَاعَةَ وَلَدِهَا، عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ، وَ ارْزُقْنِی مُرَافَقَتَهَا، وَ احْشُرْنِی مَعَهَا وَ مَعَ وَلَدِهَا، کَمَا وَفَّقْتَنِی لِزِیَارَةِ وَلَدِهَا وَ زِیَارَتِهَا. اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِالْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ وَ أَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِالْحُجَجِ الْمَیَامِینِ، مِنْ آلِ طه وَ یس، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ، وَ أَنْ تَجْعَلَنِی مِنَ الْمُطْمَئِنِّینَ الْفَائِزِینَ، الْفَرِحِینَ الْمُسْتَبْشِرِینَ، الَّذِینَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ*، وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ قَبِلْتَ سَعْیَهُ، وَ یَسَّرْتَ أَمْرَهُ، وَ کَشَفْتَ ضُرَّهُ وَ آمَنْتَ خَوْفَهُ. اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَتِی إِیَّاهَا، وَ ارْزُقْنِی الْعَوْدَ إِلَیْهَا أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی، وَ إِذَا تَوَفَّیْتَنِی فَاحْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهَا، وَ أَدْخِلْنِی فِی شَفَاعَةِ وَلَدَهَا وَ شَفَاعَتِهَا، وَ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ، وَ آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ، وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا سَادَاتِی وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه».
این زیارت در برخی کتب نسبتاً کهنی که در مورد زیارات نگاشته شده وجود دارد،[1] اما آنچه در مورد این زیارتنامه می‌توان گفت این است که در هیچ‌کدام از کتاب‌هایی که این زیارتنامه را نقل کرده‌اند، تصریح و یا حتی اشاره نشده است که این زیارت از امام معصومی نقل شده باشد. و از طرف دیگر با توجه به این‌که رحلت ایشان بعد از یازده امام بوده و گزارشی نیز وجود ندارد که امام زمان(عج) چنین زیارتی را برای مادرشان توصیه کرده باشند، نمی‌توان این زیارت را زیارت مأثور دانست.
اما این زیارت از کجا آمده؟ در پاسخ باید گفت که سیره مزارنویسان این بود در صورت فقدان دعا و زیارت مأثور، خود اقدام به انشای دعا و زیارت کرده و آن‌را در اختیار عموم قرار می‌دادند.[2]، [3]