در محله بنی‌هاشم - که در سال 1363 به بعد تخریب شد- دو منزل وجود داشت که به منزل امام سجاد(ع)[1] و امام صادق(ع)[2] شهرت داشت و در منابع کهن نیز توصیه به خواندن نماز در این دو خانه شده است.[3]

در برخی پژوهش‌های معاصر عنوان شده است که این خانه یکى از خانه‏‌هاى حارثه بن نعمان انصارى(یکی از صحابه پیامبر اسلام) بود[4] که در جنوب شرقى مسجد النبى(ص) و در مجاورت خانه ابو ایوب انصارى قرار داشت و در حوالى سال‌‏هاى 100 تا 147 قمرى به ملکیت امام صادق(ع) درآمد و خانه مسکونى آن‌حضرت شد.[5]

این احتمال نیز مطرح شده است که ممکن است این منزل، همان منزلی باشد که حاکم مدینه به دستور منصور عباسی آن‌را آتش زد. در این آتش‌سوزی درب و دهلیز(اتاق) خانه امام(ع) در آتش سوخت و امام(ع) در حالی‌که از میان آتش عبور می‌کرد و جمله «أَنَا ابْنُ أَعْرَاقِ الثَّرَى أَنَا ابْنُ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ(ع)»؛[6] (من پسر اسماعیل(ع) هستم، من پسر ابراهیم خلیل اللَّه(ع) هستم) را زمزمه می‌کرد.

این خانه در جریان توسعه سال 1365شمسى تخریب شد[7] و مکان آن اکنون میان درب اصلی بقیع تا حرم رسول خدا(ص) قرار دارد که سنگ‌فرش شده است، اما در ارتباط با این‌که این خانه در زمان خود امام صادق(ع) دقیقاً چگونه بود، گزارش موثقی نیافتیم.

[1]. «زندگی‌نامه امام سجاد(ع)»، 100657.

[2]. «زندگی‌نامه امام صادق(ع)»، 100658.

[3]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 102، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[4]. محمد محمد حسن شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایى- تاریخى در حدیث و سیره نبوى، ترجمه، شیخی، حمیدرضا‏، ص 149، تهران، نشر مشعر، چاپ اول، 1383ش؛ یوسفی غروی، محمدهادی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ج 2، ص 39، قم، مجمع اندیشه اسلامی‏، چاپ اول، 1417ق.

[5]. فرهنگ اعلام جغرافیایى- تاریخى در حدیث و سیره نبوى، ص 149.

[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 473، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[7]. فرهنگ اعلام جغرافیایى- تاریخى در حدیث و سیره نبوى، ص 149.