حکمت و آزمایش الهی همانگونه که در قرآن آمده، در تورات و انجیل هم به آن اشاره شده است:
آزمایش و حکمت الهی در تورات
- آنگاه خدا به حضرت موسی(ع) فرمود: «حال از آسمان برای ایشان نان میفرستم. هر کس بخواهد میتواند بیرون برود و هر روز نان خود را برای همان روز جمع کند. به این وسیله آنها را آزمایش میکنم تا ببینم آیا از دستوراتم پیروی میکنند یا نه».[1]
- به یاد آرید چگونه خداوند شما را در بیابان چهل سال تمام هدایت کرد و شما را در تنگی قرار داد، آزمایش کرد تا ببیند عکسالعمل شما چیست و آیا واقعا از او اطاعت میکنید یا نه؟[2]
- او با «منّ» شما را در بیابان سیر کرد، غذایی که پدرانتان از آن بیاطلاع بودند، و او شما را در تنگی قرار داد و آزمایش کرد تا در آخر به شما برکت دهد.[3]
همچنین در کتاب تورات به حکمت خداوند و حکیم بودن او اشاره شده است:
- فقط خدا میداند که حکمت را کجا میتوان پیدا کرد؛ زیرا او تمام زمین را زیر نظر دارد و آنچه را که در زیر آسمان است مشاهده میکند. او باد را به حرکت درمیآورد و حدود اقیانوسها را تعیین میکند. به باران فرمان میدهد که ببارد و مسیر برق آسمان را تعیین میکند. پس او میداند حکمت کجا است. او آنرا آزمایش کرده و تأیید نموده است و به افراد بشر میگوید: بدانید که ترس از خداوند حکمت واقعی، و دوری نمودن از شرارت، فهم حقیقی میباشد.[4]
- شما میگویید: «اشخاص پیر حکیم هستند و همه چیز را درک میکنند». اما حکمت و قدرت واقعی از آن خدا است. فقط او میداند که چه باید کرد. قدرت خدا چقدر عظیم است! آنچه را که او خراب کند دوباره نمیتوان بنا کرد. وقتی که او عرصه را بر انسان تنگ نماید، راه گریزی نخواهد بود. او جلو باران را میگیرد و زمین را غرق آب میکند. آری قدرت و حکمت از آنِ او است. فریبدهندگان و فریبخوردگان هر دو در دست او هستند.[5]
آزمایش و حکمت الهی در انجیل
در مورد امتحان الهی فرازهایی در انجیل وجود دارد. به عنوان نمونه در فرازی از دعای ربانی آمده است:
ای پدر ما که در آسمانی، پاک است نام تو، بیاید پادشاهی تو... بیامرز گناهان ما را، چنان که میآمرزیم ما برای کسانی که بد میکنند به ما، و داخل مکن ما را در آزمایشها، لیکن نجات ده ما را از بدکار، آمین.[6]
[1]. تورات، خروج، 16، نان من و بلدرچین.
[2]. تورات، تثنیه، 8، خداوند را فراموش نکنید.
[3]. تورات، تثنیه، خداوند را فراموش نکنید.
[4]. تورات، کتاب ایوب، 29، آخرین دفاع ایوب.
[5]. تورات، کتاب ایوب، 12، ایوب پاسخ میدهد: مایه خنده و تمسخر شدهام.
[6]. انجیل متی، باب ششم، 5 – 15؛ انجیل لوقا، 11، 2 – 4.