کد سایت
fa93973
کد بایگانی
110502
نمایه
توجیه برخی از رفتارهای رزمندگان
طبقه بندی موضوعی
بیشتر بدانیم,بیشتر بدانید,فضایل اخلاقی
خلاصه پرسش
آیا این رفتار برخی از رزمندگان که در اوج گرمای تابستان، به یاد تشنگی شهدای کربلا، آب قمقمه را دور ریخته و پا به عملیات گذاشته‌اند، قابل توجیه و دفاع است؟
پرسش
با سلام؛ در کتاب‌هایی با مضامین «دفاع مقدس» گاهی روایت می‌کنند که مثلاً: عدهای از رزمندگان در اوج گرمای تیر ماه جنوب، به عشق حضرت عباس(ع) آب قمقمه را خالی کرده و به عملیات رفته‌اند. یا این‌که فلان رزمنده یا فرمانده گردان، پلاک شناسایی خود را دور انداخته تا شهید گمنام شود. و... این مطالب به عنوان ارزش و فضیلت رزمندگان نقل می‌شود. نظر به این‌که نبرد اسلام و کفر پایانی ندارد و جبهه مقاومت اسلامی هم متأثر از فرهنگ دفاع مقدس می‌باشد. ترویج و نشر و اقدام به چنین اعمالی که نوعاً موجب تضعیف جبهه اسلام و ایجاد خسارات مادی و معنوی به تبع این‌گونه اقدامات برای نظام اسلامی می‌گردد، چه حکمی دارد؟
پاسخ اجمالی
به موضوعی که در پرسش مطرح شده و رفتارهایی از این دست، از دو منظر می‌توان نگریست:
1. از دیدگاه عرفانی و فرا فقهی، شاید بتوان ادعا کرد فردی که به عنوان نمونه، قمقمه آب خود را دور ریخته بود، به نحوی آگاهی داشت که فردا روز شهادتش خواهد بود، و برای آن‌که به یاد امام حسین(ع) باشد، به دنبال آن بود تا با کام تشنه شهید شود. و یا آن‌که یقین داشته قبل از آن‌که از تشنگی از پا افتاده و توان ادامه نبرد را نداشته باشد، به آب دست‌رسی پیدا می‌کند.
این موارد نه قابل ارزیابی و راستی‌آزمایی برای همگان بوده، و نه به عنوان الگویی فراگیر قابل توصیه است. نهایت آن‌که اگر چنین فردی قبل از آن‌که از فرط تشنگی کشته شود، با گلوله دشمن به شهادت برسد، می‌توان به این نتیجه رسید که تصمیم او بر تشنه ماندن، نه برای خودکشی، بلکه در راستای هدف دیگری بود.
2. اما از دیدگاه فقه نظامی و با توجه به آیه « وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ»،[1] یک رزمنده باید تلاش کند تا با وجود آمادگی کامل برای شهادت و جانبازی، اما تا آن‌جا که می‌تواند تجهیزات و امکانات خود را به گونه‌ای فراهم کند که بیشترین توان را برای ادامه نبرد و مبارزه و ضربه زدن به دشمن داشته باشد، و از این دیدگاه فردی که قمقمه آبش را ریخته و بعد از مدتی بر اثر تشنگی از پا درآمده و توان ادامه مبارزه را نداشته باشد، بر خلاف دستورات اسلام عمل کرده است؛ زیرا شهادت با لب‌های تشنه هنگامی ارزش‌مند است که از طرف دشمن بر انسان تحمیل شود، نه آن‌که خود رزمنده، تشنگی را بر خود تحمیل کرده و چه بسا بر اثر آن، توان ادامه نبرد را نیافته و از پا بیفتد.
این‌گونه است که بعد از بستن آب در صحرای کربلا، امام حسین(ع) چندین بار نیروهای خود را برای آوردن آب فرستادند و دست کم در یک مورد هم موفق بودند و نفرمودند که همین ذخیره آبی که دارید را هم دور ریخته و با کام تشنه به شهادت برسید![2]
1. از دیدگاه عرفانی و فرا فقهی، شاید بتوان ادعا کرد فردی که به عنوان نمونه، قمقمه آب خود را دور ریخته بود، به نحوی آگاهی داشت که فردا روز شهادتش خواهد بود، و برای آن‌که به یاد امام حسین(ع) باشد، به دنبال آن بود تا با کام تشنه شهید شود. و یا آن‌که یقین داشته قبل از آن‌که از تشنگی از پا افتاده و توان ادامه نبرد را نداشته باشد، به آب دست‌رسی پیدا می‌کند.
این موارد نه قابل ارزیابی و راستی‌آزمایی برای همگان بوده، و نه به عنوان الگویی فراگیر قابل توصیه است. نهایت آن‌که اگر چنین فردی قبل از آن‌که از فرط تشنگی کشته شود، با گلوله دشمن به شهادت برسد، می‌توان به این نتیجه رسید که تصمیم او بر تشنه ماندن، نه برای خودکشی، بلکه در راستای هدف دیگری بود.
2. اما از دیدگاه فقه نظامی و با توجه به آیه « وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ»،[1] یک رزمنده باید تلاش کند تا با وجود آمادگی کامل برای شهادت و جانبازی، اما تا آن‌جا که می‌تواند تجهیزات و امکانات خود را به گونه‌ای فراهم کند که بیشترین توان را برای ادامه نبرد و مبارزه و ضربه زدن به دشمن داشته باشد، و از این دیدگاه فردی که قمقمه آبش را ریخته و بعد از مدتی بر اثر تشنگی از پا درآمده و توان ادامه مبارزه را نداشته باشد، بر خلاف دستورات اسلام عمل کرده است؛ زیرا شهادت با لب‌های تشنه هنگامی ارزش‌مند است که از طرف دشمن بر انسان تحمیل شود، نه آن‌که خود رزمنده، تشنگی را بر خود تحمیل کرده و چه بسا بر اثر آن، توان ادامه نبرد را نیافته و از پا بیفتد.
این‌گونه است که بعد از بستن آب در صحرای کربلا، امام حسین(ع) چندین بار نیروهای خود را برای آوردن آب فرستادند و دست کم در یک مورد هم موفق بودند و نفرمودند که همین ذخیره آبی که دارید را هم دور ریخته و با کام تشنه به شهادت برسید![2]