تأثیر گناهان در زندگی انسان، از امور مسلمی است که آیات قرآن و روایات بر آن تصریح دارد. برخی از این آثار موجب خسران ابدی او شده، و بسیاری نیز در حد یک اخطار و هشدار است.

آنچه در پرسش آمده ناظر به روایتی از امام علی(ع) است که فرمود:

زمانی خواهد آمد که جامعه دچار گسترش بسیاری از رفتارهای ناپسند خواهد بود:

1. کار‌های زشت آشکار شده و در نگاه مردم به صورت امری عادی دیده می‌شود.

2. پرده‌‌های عفت و شرم پاره می‌گردد.

3. زنا علنی می‌شود.

4. اموال یتیمان حلال شمرده شده و توسط دیگران به تاراج می‌رود.

5. رباخواری گسترش می‌یابد.

6. مردم در ترازو و پیمانه‌، کم می‌گذارند.

7. شراب را به نام‌ (دیگری مانند) نبیذ حلال می‌دانند.

8. با عناوینی مانند هدیه و شیرینی به رشوه‌خواری می‌پردازند.

9. تحت پوشش امانت‌داری به خیانت می‌پردازند.

10. مرد‌ها خود را به شکل زنان و زنان خویش را به صورت مرد‌ها درمی‌آورند.

11. به احکام و دستورات مرتبط با نماز اهمیتی نمی‌دهند.

12. برای غیر خدا (و برای ریا، تفریح و یا تجارت) عازم سفر حج می‌شوند.

امام(ع) سپس ادامه داد: کیفر این گناهان آن است که خداوند آنها را گاهی از فیض‌های خود محروم می‌کند، تا جایی که در برخی سال‌ها هلال ماه (شوال) را دو مرتبه می‌بینند و گاهی از نظرشان مخفی می‌شود؛ به طوری که در اول ماه رمضان روزه نمی‌گیرند و در آخر ماه که روز عید بوده (و روزه در آن حرام است) روزه‌ می‌گیرند. (به عبارتی، حتی افرادی که تا اندازه‌ای مقید به رعایت شرایع دینی هستند نیز به دلیل سکوت و مماشات، دچار مشکل می‌شوند).

در این زمان باید از آن ترسید ‌که به طور ناگهانی دچار عذاب شوند؛ چرا که به دنبال آن کارها، بلا‌ها مردم را فرا می‌گیرد، تا جایی که بسیاری از افراد در بامداد کاملا سالم‌اند، ولی شب در دل خاک و قبر آرام می‌گیرند و گاهی شب را با سلامت کامل به خواب می‌روند، اما بامدادان نامشان در میان مردگان ثبت خواهد شد.(مرگ ناگهانی فراوان خواهد شد).

در چنین روزگاری لازم است انسان همیشه وصیتش در کنارش باشد، مبادا بلایی بر او فرود آید(و بدون وصیت بمیرد). همچنین مناسب است نماز را در اول وقتش بخواند؛ چون ممکن است تا آخر وقت زنده نباشد. هر یک از شما آن زمان را درک کرد بدون طهارت(وضو) نخوابد و اگر امکان دارد همیشه با طهارت باشد؛ چون ترس آن است که مرگ ناگهانی برسد و او نداند که فرشته مرگ برای قبض روح او می‌آید.

من به شما هشدار دادم، اگر بترسید! و آگاه نمودم، اگر آگاه گردید! و به شما پند دادم، چنانچه پند گیرید! پس در پنهانی و آشکار از خدا بترسید و نباید کسی از شما بمیرد، مگر این‌که مسلمان باشد؛ زیرا هر کس به غیر از اسلام آیینی داشته باشد از او پذیرفته نیست و در آخرت زیان‌‌کار است.[1]

در سلسله سند این روایت نام افراد زیر آمده است:

1. احمد بن محمد بن یحیی عطار، اگرچه برخی از شخصیت‌شناسان وی را از راویان ناشناسی می‌دانند که در مورد او سخنی گفته نشده است؛[2] اما از آن‌جا که افراد ثقه از وی بسیار روایت نقل کرده‌اند؛ می‌توان حدس زد که او نیز ثقه و مورد اعتماد است.[3]
2. سعد بن عبدالله؛ ثقه و مورد اعتماد،[4]
3. ابوالجوزاء منبه بن عبدالله؛ ثقه و مورد اعتماد،[5]
4. حسین بن علوان کلبی‏؛ ثقه و مورد اعتماد،[6]
5. عمرو بن ثابت بن هرمز حداد؛ نام وی عمر بن أبی المقدام بود.[7] اگرچه برخی او را مورد انتقاد قرار داده‌اند؛ اما ثقه و مورد اعتماد است.[8]
6. سعد بن ظریف؛ اگر سعد بن ظریف(با ظاء) باشد، در کتاب‌های رجالی، سخنی در مورد او یافت نشده است؛ اما اگر مراد سعد بن طریف(با طاء) باشد، در کتاب‌های رجالی ضعیف شمرده شده است.[9]
7. اصبغ بن نباته؛ از خواص امام علی(ع) به شمار می‌آمد.[10]

در نتیجه این حدیث به دلیل حضور سعد بن ظریف(طریف) دچار ضعف است؛ اما به دلیل مخالفت نداشتن محتوای آن با آموزه‌های دینی می‌توان آن‌را پذیرفت.[11]

به عبارت دیگر، روایت ناظر به اثر وضعی اعمال انسان است؛ چراکه عالم هستی، عالم اسباب و مسببات است؛ در نتیجه بسیار اتفاق خواهد افتاد که انسان نتیجه‌ی اعمال و رفتار ناشایست خویش را در همین دنیا با چشم خویش ببیند، و اگرچه تمام این رفتارهای ناپسند در زمان پیامبران و ائمه(ع) نیز وجود داشت؛ اما در آخر الزمان گسترش بیشتری می‌یابد.

[1]. شیخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثة، محقق، مصحح، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ص 91، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1396ق.

[2]. حلی، حسن بن علیّ بن داود، الرجال، محقق، مصحح، بحرالعلوم، محمدصادق‏، ص 44، تهران، دانشگاه تهران‏، چاپ اول، 1342ش.

[3]. «ثقه بودن احمد بن محمد بن یحیی العطار»، 2128.

[4]. طوسی، محمد بن حسن‏، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، ص 215، قم، ستاره‏، چاپ اول، 1420ق.

[5]. علامه حلی، حسن بن یوسف‏، رجال العلامة الحلی‏، ص 271، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.

[6]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 52، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.

[7]. رجال العلامة الحلی‏،ص 270.

[8]. واسطی بغدادی، احمد بن حسین‏، الرجال( لابن الغضائری)، محقق، مصحح، حسینی، محمد رضا، ص 111، قم، دار الحدیث‏، چاپ اول، 1364ش.

[9]. همان، ص 64.

[10]. فهرست کتب الشیعة، ص 88.

[11]. «بروز آثار گناه در نسل های بعد»، 10762؛ «بروز آثار گناهان در نسل های بعد»، 10762؛ «تأثیر لقمۀ حرام و محیط، در انسان» 10604».