واژه «بطن» در زبان عربی تنها به معنای معده و روده نبوده، بلکه در معنای گسترده آن، به دیگر قسمت
های مخفی بدن انسان و یا حیوان نیز بطن گفته می
شود.
[1] جمع آن ابطن، بطون، بطنان است.
[2] با توجه به این، منظور از «بُطُونِ» در آیه «ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ...»؛
[3] حفرههاى درون بدن زنبور است که زنبورشناسان به آن، چینهدان و یا عسل
دان میگویند و در آن
جا است که شهد گل
ها به عسل تبدیل میگردد، و بعد از ساخته
شدن از بدن زنبور عسل خارج می
شود.
در نوشتارهای امروزی نیز گاهی از عسل
دان زنبور به عنوان شکم دوم او یاد می
شود.
با این وجود، حتی اگر محل ساخت عسل را اندرون زنبور ندانیم، اما این اندرون در دو مرحله به ساخت عسل کمک می
کند؛ لذا خداوند فرمودند عسل از شکم زنبور خارج می
شود، تا تصور نشود که عسل فقط از دهان او است و به شکم او ارتباطى ندارد.
[4]
هم
چنین رنگ عسل، بر حسب آن
که زنبور بر روی چه گلى نشسته و از آن بهرهگیرى کرده باشد، تفاوت میکند و به رنگ
های مختلف؛ مانند قهوهاى تیره، نقرهاى سفید، زرد رنگ، شفاف، زرد طلایى، خرمایى و گاهى مایل به سیاهى در می
آید؛
[5] و از این
رو است که در ادامه، قرآن تعبیر به رنگ
های گوناگون عسل کرده است.
[6]
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم،
لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 13، ص 52، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[3]. نحل 69. «سپس از تمام ثمرات تناول کن، و راه
هایى را که پروردگارت براى تو تعیین کرده به راحتى طی کن. از درون شکم آنها نوشیدنى خاصى خارج میشود، به رنگ
هاى مختلف، که در آن شفاى مردم است در این امر نشانه روشنى است براى جمعیتى که اهل فکر هستند».
[4]. طبرسی، فضل بن حسن،
مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 574، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[5]. مکارم، ناصر،
تفسیر نمونه، ج 11، ص 301- 302. تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.