صرف نظر از بررسیهای سندی و محتوایی روایات که باید در مورد هرکدام آنها به صورت جداگانه بحث شود، در مورد آنچه در پرسش مطرح شده روایاتی وجود دارد که در ذیل، به چند نمونه از آنها اشاره میشود:
1. رسول خدا(ص) از خانه على بن هبار عبور کرد و صدای دف شنید. فرمود: این صدا از چه رو است؟ گفتند: على بن هبار عروسى کرده است. فرمود: این خوب است، ازدواج است و نه زناکارى. سپس فرمود: در ازدواج کردن تلاش کنید و در بین خودتان آنرا آشکار کنید و برای آن دف بزنید. این بود که دف زدن در نکاح سنت شد.
[1]
2. پیامبر اسلام(ص) از کنار قبیله بنیزریق عبور کردند و صدای دف را شنیدند. پرسیدند که صدای چیست؟ به ایشان گفتند که فلان شخص ازدواج کرده است. پیامبر(ص) فرمودند که دین او کامل شده است و این زناکاری نیست. ازدواج مخفیانه نباشد و همراه با بلند شدن دود یا شنیدن صدای دف باشد. سپس فرمودند فرق بین نکاح و زناکاری شنیدن صدای دف است».
[2]
3. امام على(ع) فرمود: «تفاوت میان ازدواج و عمل نامشروع، دف زدن [برای ازدواج] است».
[3]
البته به جهت ضعف سند این احادیث و نیز مخالفتشان با برخی از دیگر روایات، فتوا دادن بر اساس آنها چندان آسان نیست؛ از اینرو برخی از فقها به حرمت تمام انواع موسیقی معتقد بوده و تمامشان موسیقی لهوی و طربانگیز را حرام میدانند و نیز بین (دف و دیگر آلات موسیقی) و نیز (مجالس عروسی و دیگر مجالس و محافل) تفاوتی نمیگذارند
. اما بر اساس فتواهایی که برخی از انواع موسیقیها را مجاز اعلام میکنند، حکم دف زدن در عروسی، بستگی به چگونگی استفاده از آن دارد.
[4]
[1]. شیخ طوسی، محمد بن حسن،
امالی، النص، ص 518، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.
[2]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی،
دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف، ج 2، ص 205، مؤسسة آل البیت ع، قم، چاپ دوم، 1385ق.
[3]. کوفی، محمد بن محمد اشعث،
الجعفریات (الأشعثیات)، ص 110، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، چاپ اول، بیتا.