اگرچه در این روایت، سرزنشی از سوی پیامبر(ص) در این زمینه مشاهده میشود، اما مشخص نیست که چه کسی لباس را پوشانده و چه فردی نوزاد را خدمت پیامبر(ص) آورده است.
همچنین اصل اینکه نهی پیامبر(ص) از این کار مربوط به هر زمانی باشد، ثابت نیست؛ لذا مراجع تقلید نیز این کار را دارای اشکال شرعی ندانستهاند. البته برخی از مراجع چنین پوششی را برای نوزاد مکروه شمرده و میگویند بهتر است از آن اجتناب شود.
بنابر روایاتی؛ هنگام تولد امام حسن مجتبی(ع)، آنحضرت را در لباس زردی پوشانده بودند و نزد پیامبر اکرم(ص) آوردند و حضرتشان نوزاد را در آغوش گرفت و بر اساس برخی گزارشها او را با لباس سفید پوشاند.
درباره کسی که نوزاد را با لباس زرد نزد پیامبر(ص) آورد، نقلهای مختلفی وجود دارد:
- اسماء بنت عمیس میگوید: زمانی که حسن(ع) به دنیا آمدند، پیامبر(ص) فرمودند: فرزندم را به من بده! من نیز نوزاد را که با پارچهای زرد پوشانده بودم، تقدیم ایشان کردم. پیامبر(ص) پارچه زردرنگ را کنار گذاشت.[1] در نقل دیگری، پیامبر اسلام(ص)، اسماء را از این بابت سرزنش نمودند.[2]
- عروه بن فیروز از سواده بنت مسرج(مسرح) روایت میکند: زمانی که فاطمه(س) زایمان کردند، من خبرش را به پیامبر(ص) رسانده و حضرتشان را خوشحال کردم و حسن(ع) را که با پارچه زردرنگی پیچیده بودم نزد ایشان بردم؛ اما پیامبر(ص) پارچه سفیدی را به جای آن پارچه قرار دادند.[3]
در نقل دیگری، سواده میگوید: هنگامی که پیامبر(ص) از این بابت ما را سرزنش کرد، من گفتم:«وَ لَمْ أجِدْ من ذلک بُدّاً»؛[4] «پارچه دیگری نداشتیم!».
- امام سجاد(ع) فرمود: «هنگامی که حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) را به دنیا آورد و با امام علی(ع) در مورد نامش گفتوگو میکرد، پیامبر اسلام(ص) به آنجا آمد و به دنبال آن، نوزاد را که در لباس زردی پوشیده شده بود، خدمت حضرتش آورده شد. پیامبر(ص) فرمود: مگر توصیه نکردم که لباس زرد بر نوزاد نپوشانید؟! سپس آن لباس را انداخت و پارچه سفیدی را برداشته و نوهشان را در آن پیچید».[5]
اگرچه در این روایت، سرزنشی از سوی پیامبر(ص) در این زمینه مشاهده میشود، اما مشخص نیست که چه کسی لباس را پوشانده و چه فردی نوزاد را خدمت پیامبر(ص) آورده است.
از دیگر روایات نیز برمیآید که پوشاندن نوزاد توسط اطرافیان بود و نه پدر و مادر.
در نتیجه نمیتوان گفت که پیامبر اسلام، دختر و یا دامادشان را از این بابت سرزنش کرده باشند، و حتی اگر مخاطب سرزنش را والدین نوزاد بدانیم، باز هم به مقام عصمت آنان لطمهای وارد نمیکند؛ زیرا اولاً: توصیه پیامبر اسلام(ص)، توصیهای دوستانه و نه آمرانه بود و همین طور سرزنش ایشان، سرزنشی دوستانه بود که گاه خود پیامبر(ص) نیز اینگونه از طرف خداوند سرزنش میشد. [6] ثانیاً: همانطور که در برخی نقلها آمده، پارچه دیگری در آن خانه وجود نداشت و آنان ناچار بودند از همین پارچه زرد رنگ استفاده کنند.
در هر حال، پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به قسمت دوم پرسش، چنین است:[7]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
پوشیدن لباس زرد اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
کراهت دارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
پوشش زرد برای نوزاد کراهت دارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
بهتر آن است که از این پوشش اجتناب شود.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
مانعی ندارد و مستحب است نوزاد را در جامه سفید بپوشند.
[1]. صدوق، محمد بن على، عیون أخبار الرضا(ع)، محقق، لاجوردى، مهدى، ج 2، ص 25 - 26، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
[2]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 4، ص 25 و 26، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[3]. ابن اثیر جزرى، على بن محمد، أسد الغابة فى معرفة الصحابة، ج 6، ص 156 - 157، بیروت، دار الفکر، 1409ق؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن على، الإصابة فى تمییز الصحابة، ج 8، ص 195، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
[4]. ابن عساکر، على بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج 13، ص 169، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1415ق؛ ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، معرفة الصحابة، ج 5، ص 254، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، چاپ اول، 1422ق؛ قاضى نور الله مرعشی، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج 26، ص 340، و ج 33، ص 440، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1409ق.
[5]. صدوق، محمد بن على، الأمالی، ص 134، بیروت، اعلمى، چاپ پنجم، 1400ق؛ همو، علل الشرائع، ج 1، ص 137، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، 1385ش.
[6]. توبه، 43؛ کهف، 6 و ...
[7]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.