لطفا صبرکنید
بازدید
32
آخرین بروزرسانی: 1404/05/09
کد سایت fa124372 نمایه معنای کیف(کیفیت) در مورد خداوند
طبقه بندی موضوعی حدیث,خداشناسی
برچسب کیفیت|کیف نفسانی|کیف|دعای عرفه|کیف الکیف|بلا کیف|لا یعلم کیف هو
خلاصه پرسش
متکلمان معتقدند که «واجب الوجود کیفیت ندارد». پس این فراز از دعای عرفه معنایش چیست که می‌فرماید: «یا من لا یعلم کیف هو الا هو»؟!
پرسش
با عرض سلام؛ در فرازی از دعای امام حسین(ع) در روز عرفه چنین آمده است: «یا من لا یعلم کیف هو الا هو، یا من لا یعلم ما هو الا هو»، در حالی که از نظر متکلمان برای واجب الوجود کیفیت تعریف نمی‌شود و تعبیر «کیّف الکیف بلا کیف» بارها در کتاب شریف توحید صدوق آمده است.
پاسخ اجمالی

آنچه در مورد کیفیت نداشتن واجب الوجود از طرف متکلمان مطرح شده، ناظر به کیفیت نفسانی و قابل درک از طرف مخلوقات است؛ از این‌رو آنچه در دعای شریف عرفه آمده است: «یا من لا یعلم کیف هو الا هو»، با ادعای آنان منافات ندارد؛ زیرا کیفیتی که در این دعا به خدا نسبت داده شده، کیفیتی نفسانی نیست.

به عبارت دیگر، معنا و تفسیر این بخش از دعا آن است که آفریدگان تنها می‌توانند کیفیت‌های نفسانی را درک کنند؛ اما خداوند کیفیت نفسانی ندارد تا برای بندگان قابل درک باشد. و اندیشمندان اسلامی به این نکته توجه داشته‌اند. به عنوان نمونه، ملاصدرا در تفسیر فراز روایی «سبحان من لا یعلم کیف هو إلّا هو» بیان می‌دارد که این فراز، اشاره به آن است که هرآنچه افراد در مورد صفات خدا تصور می‌کنند، خود این تصورشان نیز مخلوقی از مخلوقات خدا است که نسبت دادن آن به خداوند صحیح نیست و هر آنچه افراد در مورد خداوند می‌اندیشند، نوعی کیفیت نفسانی است که می‌تواند مشابهی هم برای آن تصور نمود، در حالی که خداوند هیچ مانند و مشابهی ندارد.[1]


[1]. صدرالدین شیرازی، شرح أصول الکافی، محقق، مصحح، خواجوی، محمد، ج 3، ص 195، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1383ش.