آنچه در احادیث و سخنان پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) آمده، گویای این مطلب است که در روابط زناشویی، زن و شوهر باید مراعات یکدیگر را بکنند.[1] این مراعات دو جانبه در تمام حقوق از جمله حقوق زناشویی است. این روایات به مرد می‌گوید: مستحب است که مرد عمل زناشویی را با آرامش و مکث و به همراه ملاعبه، انجام دهد.[2]
اما حقوق زناشویی که اجرای آن بر عهدۀ زن است بسیار مهم است که برخی از روایات آن‌را بیان می‌کنیم.
- امام صادق(ع) می‌فرماید: «زنی خدمت پیامبر(ص) آمد و عرض کرد حق مرد بر زنش چیست؟ فرمود: به درخواست (جنسی) مرد پاسخ دهد و اگر چه (زن) بر روی شتر باشد».
- امام باقر(ع) نیز از پیامبر اسلام(ص) نقل می‌کند که حضرت به زنان فرمود: «برای این‌که مردانتان را از زناشویی منع کنید، نماز خود را طولانی نکنید».
- در روایت دیگر امام صادق(ع) به این عمل زنان و عواقب آن اشاره می‌کند و می‌فرماید: «زنی که شوهرش را در خواب‌گاهش معطل کند و راضی به عمل زناشویی نشود تا این‌که مرد به خواب رود، تا وقتی که مرد در خواب است فرشتگان آن زن را لعنت می‌کنند».[3]
با توجه به این شفارش‌ها، این همه تأکید به زنان از طرف اسلام برای این است که جامعه در اثر طغیان شهوات به سمت تباهی و فساد کشیده نشود و غرایز شهوانی در محیط شخصی و سالم خانواده ارضا شود. به یقین اگر زن دلیل قانع کننده‌ای در اجابت نکردن خواسته شوهر نداشته باشد، در گناه مرد تا حدی شریک و مقصر است.
در این‌جا چند پیشنهاد برای حل این مشکل ارائه می‌کنیم:
الف) مرد برخی از دستورات اسلام، مانند نمونه‌های که بیان کردیم به همسرش ارائه دهد.
ب) مرد قدمی در جهت ریشه‌یابی مشکل بردارد. او می‌تواند با بیان مشکل به همسرش و این‌که عاقبت عدم تمکین ایشان برای زندگی مشترکشان خطرناک است، وی را متقاعد کند. احتمالاً زن نیز دلایلی برای این عملش داشته باشند.
ج) گاهی اوقات عدم تمکین زن، به علت عدم ارضای وی در روابط زناشویی قبلی است. همان‌طور که از روایات استفاده می‌شود، عدم ارضای زن، اثرات نامطلوبی بر روحیه وی می‌گذارد.[4]
د) مرد باید توجه داشته باشد که عدم تمکین زن، برای یک مسلمان، دلیل قانع کننده و خداپسندانه‌ای جهت ارتکاب گناه نمی‌باشد؛ لذا زن و شوهر باید با توکل، توسل و عقل و منطق در راه ریشه‌یابی و حل مشکلات قدم بردارند.
[1]. در کتاب‌های حدیثی، مانند کتاب کافی، باب «حق المرأة علی الزوج» و «باب اکرام الزوجة» در کنار هم آمده است. ر. ک: کلینی، کافی، ج 5، ص 507 و 509.
[2]. ر. ک: حر عاملی، محمد حسن، وسائل الشیعه، ج 20، ص 117- 118، «بَابُ اسْتِحْبَابِ الْمَکْثِ وَ اللَّبْثِ وَ تَرْکِ التَّعْجِیلِ عِنْدَ الْجِمَاع»، و «بَابُ اسْتِحْبَابِ مُلَاعَبَةِ الزَّوْجَةِ وَ مُدَاعَبَتِهَا».
[3]. ر. ک: کافی، ج 5، ص 507 - 508 .
[4]. ر. ک: وسائل الشیعه، ج 20، ص 118.