Ətraflı axtarış
Baxanların
12200
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/14
Sualın xülasəsi
Cəfr elmini, “mənaya” və “bəlaya” elmlərini izah edin.
Sual
Cəfr elmini, “mənaya” və “bəlaya” elmlərini izah edin.
Qısa cavab

Cəfr elmi barəsində məsumlardan (əleyhimus-salam) nəql olunan rəvayətlərin məcmusundan məlum olur ki, cəfr – Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in vasitəsi ilə Əli (əleyhis-salam)-ın və ondan da sonrakı imamların ixtiyarına verilən bir sıra ilahi maarif məcmuəsidir. Onun bir hissəsi qiyamət gününə qədər baş verəcək hadisələr barədə elmdən ibarətdir, ona “mənaya və bəlaya” elmi də deyilir.

Cəfr termini rəvayətlərdə üç mənada işlədilmişdir: birincisi “cəfr” kitabıdır, ikincisi dəridən hazırlanan böyük bir qabda (sandıqçada) yerləşdirilən kitab və əsərlərin məcmuəsidir (ağ cəfr), üçüncüsü isə Peyğəmbərin silahı saxlanan qırmızı cəfrdir.

Ətreaflı cavab

Məşhur nəzəriyyəyə əsasən, cəfr elmi ədədlərdən, hərflərdən və onların nisbətlərindən istifadə etməklə (iddiaya əsasən) hər bir məchul məsələyə münasib cavab verilən həmin hüruf elmidir. Bu yolla verilən sual hərflərə və ədədlərə çevrilir, xüsusi mərhələni keçdikdən sonra nəticə etibarı ilə hasil olan ədədlər və sonra da müəyyən hərflər verilən sualın cavabını bəyan edir. Bu elm bir çox dinlərdə müxtəlif adlarla mövcud olmuş və bəzi qruplar o elmə sahib olduğunu iddia etmişlər.

Amma şiə rəvayətlərinə əsasən imamlar (əleyhimus-salam) cəfr barəsində bizim ixtiyarımızda başqa məlumatlar qoyurlar. Belə ki, bunun məşhur cəfr (hüruf) elmi barəsində deyilənlərlə xüsusi və aşkar təfavütləri vardır. Burada o rəvayətlərin bəzilərini qeyd edirik:

“Cəfr” – qoyun, yaxud keçi, yaxud dana dərisi deməkdir.[1] Bu elmin və maarifin cəfr adlandırılması ilə əlaqədar nəql olunan rəvayətlərin məcmusundan məlum olur ki, bu elmlər ya dərinin üzərinə yazılan, ya da dəridən hazırlanmış böyük bir şeyin (sandıqçanın) içərisində yığılan əsərlər məcmuəsidir.

Şiə rəvayətlərinə uyğun olaraq cəfr külli şəkildə ilahi maarif məcmuəsindən ibarətdir. Bu maarif məcmuəsi Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-dan Əli (əleyhis-salam)-a nəql olunmuş və Əli (əleyhis-salam) da özündən sonrakı imamların ixtiyarına vermişdir.

Bu elmlərin bəzisi qiyamətə qədər baş verəcək hadisələrə şamildir ki, ona “mənaya və bəlaya elmi” də deyilir. Bəzi rəvayətlərdə deyilir ki, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in və Əli (əleyhis-salam)-ın sirr səhabəsi olan Salman da bu elmi (mənaya və bəlaya) bilirdi.[2]

Qeyd etmək lazımdır ki, rəvayətlərdə deyilən cəfr üç növ imiş: birincisi, cəfr kitabıdır, ikincisi, böyük dəridən hazırlanmış bir şeydə saxlanılan kitablar və əsərlər (buna ağ cəfr deyilir), üçüncüsü isə Peyğəmbərin silahıdır və qırmızı (əhmər) cəfr adlandırılmışdır. Çünki Allahın qəhr və qəzəbinin nişanəsi olan qılınc sahibi onu müharibə məqsədi ilə açır.[3]

Bunların hər biri ilə əlaqədar çoxlu rəvayətlər nəql olunmuşdur. Bəzi rəvayətlərdə də onların hamısı bir yerdə zikr olunmuşdur ki, onların bəzilərini qeyd edirik:

1. Cəfr kitabı

a)

عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) ... وَاللهِ إنَّ عِنْدِي‌ لَجِلْدَيْ مَاعِزٍ وَضَأنٍ إمْلَاءُ رَسُولِ اللهِ صلي الله عليه و آله وَ خَطَّهُ عَلِيٌّ عليه السّلام بِيَدِهِ ...

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Allaha and olsun! (Keçi və ya qoyun) dərisindən olan bir şey mənim ixtiyarımdadır. Onun içindəkilər Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in imlası ilə deyilmiş və Əli (əleyhis-salam) da onları öz əli ilə yazmışdır!...”[4]

b)

عِنْدَنَا الْجَفْرُ وَ هُوَ أدِيمٌ عُكَاظِيٌّ قَدْ كُتِبَ فِيهِ حَتَّي‌ مُلِئَتْ أكَارِعُهُ، فِيهِ مَا كَانَ وَ مَا هُوَ كَائنٌ إلَي‌ يَوْمِ الْقِيَمَةِ

“Cəfr elmi yalnız bizim ixtiyarımızdadır. O, yazılarla dolu olan ükazi dərisindən ibarətdir. Onda indiyə qədər baş vermiş və qiyamət gününə qədər baş verəcək hadisələrin hamısı qələmə alınmışdır.”[5]

v)

إِنِّي نَظَرْتُ فِي كِتَابِ الْجَفْرِ صَبِيحَةَ هَذَا الْيَوْمِ وَهُوَ الْكِتَابُ الْمُشْتَمِلُ عَلَى عِلْمِ الْمَنَايَا وَالْبَلَايَا وَالرَّزَايَا وَعِلْمِ مَا كَانَ وَماَ يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ الَّذِي خَصَّ اللهُ تَقَدَّسَ اسْمُهُ بِهِ مُحَمَّدًا وَاْلاَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمُ السَّلاَمُ، وَتَأَمَّلْتُ فِيهِ مَوْلِدَ قَائِمِنَا وَغَيْبَتَهُ وَإِبْطَاءَهُ وَطُولَ عُمُرِهِ وَبَلْوَى الْمُؤْمِنِينَ بِهِ مِنْ بَعْدِهِ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ وَتَوَلُّدَ الشُّكُوكِ فِي قُلُوبِهِمْ مِنْ طُولِ غَيْبَتِهِ وَارْتِدَادِ أَكْثَرِهِمْ عَنْ دِينِهِمْ وَخَلْعِهِمْ ربْقَةَ الْاِسْلَامِ مِنْ أَعْنَاقِهِمْ

İmam Sadiq (əleyhis-salam) öz səhabələrindən birinə buyurdu: “Bu gün sübh cəfr kitabına baxırdım. Allah-taala ölümlərin, bəlaların, müsibətlərin elmini, keçmişdə olanların və gələcəkdə – qiyamət gününə qədər baş verəcək hadisələrin hamısını bu kitabda yazılmış, onu Həzrət  Muhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih)-ə və ondan sonrakı imamlara məxsus etmişdir. Mən bu kitabda diqqət etdim, bizim َQaimimizin təvəllüdünü, onun qeybdə olacağını, qeybət dövrünün çox uzun çəkəcəyini, qeybət dövründə möminlərin düçar olacaqları çətinlikləri, bu dövrün çox uzun olduğuna görə çoxlarının qəlbində şəkk-şübhə yaranacağını, (nəticədə) onların əksəriyyətinin mürtəd olaraq dindən və islamdan çıxacağını müşahidə etdim.”[6]

Ağ cəfr

 قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُول‏ انَّ عِنْدِيَ الْجَفْرَ الابْيَضَ. قَالَ: قُلْنَا: وَ أيُّ شَيْءٍ فِيهِ؟! قَالَ: فَقَالَ لِي‌: زَبُورُ دَاوُدَ وَ تَوْرَاةُ مُوسَي‌ وَ إنْجِيلُ عِيسَي‌ وَ صُحُفُ إبْرَاهِيمَ وَالْحَلَالُ وَالْحَرامُ؛ وَ مُصْحَفُ فَاطِمَةَ، مَا أزْعُمُ أنَّ فِيهِ قُرْآناً، وَ فِيهِ مَايَحْتَاجُ النَّاسُ إلَيْنَا وَ لَا نَحْتَاجُ إلَي‌ أحَدٍ

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurdu: “Ağ cəfr mənim ixtiyarımdadır.” “O nədir?” deyə soruşduqda, həzrət buyurdu: “Davudun Zəburu, Musanın Tövratı, İsanın İncili, İbrahimin səhifələri, (bütün) halal və haramlar; Fatimənin Müshəfi... (hamısı ondadır). Mənim fikrimcə, onda Qurandan heç bir şey yoxdur. Onda bütün insanların ehtiyac duyduğu şeylərin hamısı vardır və bizim heç bir şəxsə ehtiyacımız yoxdur.”[7]

3. Qırmızı cəfr

a)

عِنْدِي الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ قَالَ قُلْتُ وَ أَيُّ شَيْ‏ءٍ فِي الْجَفْرِ الْأَحْمَرِ قَالَ السِّلَاحُ وَ ذَلِكَ إِنَّمَا يُفْتَحُ لِلدَّمِ يَفْتَحُهُ صَاحِبُ السَّيْفِ لِلْقَتْل

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Qırmızı cəfr mənim ixtiyarımdadır...” Ravi soruşdu: “Qırmızı cəfrdə nə vardır?” Həzrət buyurdu: “Silah. Buna görə qırmızı cəfr adlandırılmışdır ki, qılınc sahibi onu müharibə üçün açacaqdır.”[8]

b)

قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ يَسِيرُ الْقَائِمُ بِسِيرَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فِي أَهْلِ السَّوَادِ فَقَالَ لَا يَا رُفَيْدُ إِنَّ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ سَارَ فِي أَهْلِ السَّوَادِ بِمَا فِي الْجَفْرِ الْأَبْيَضِ وَ إِنَّ الْقَائِمَ يَسِيرُ فِي الْعَرَبِ بِمَا فِي الْجَفْرِ الْأَحْمَرِ

Ravi deyir ki, imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan soruşdum: “Yəbnə Rəsulillah! Həzrət Qaim eynilə Əli ibni Əbi Talib kimi rəftar edəcəkdirmi?” Həzrət buyurdu: “Xeyr. Həqiqətən Əli ibni Əbi Talib ağ cəfr əsasında əməl edirdi, Qaim isə qırmızı cəfrdə olanlara əsasən əməl edəcəkdir.”[9]

v)

وَ أَمَّا الْجَفْرُ الْأَحْمَرُ فَوِعَاءٌ فِيهِ سِلَاحُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ لَنْ يَخْرُجَ حَتَّى يَقُومَ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْت

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Qırmızı cəfr Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in silahını özündə saxlayan bir qabdır, o heç vaxt çölə çıxarılmaz; yalnız bizim Qaimimiz qiyam edən zaman çıxarılar.”[10]

Nəticə

İmamların cəfri bir kitabda (cəfr kitabında) yığcam və sirli şəkildə gələn ilahi elmlərin – istər şəriət elminin, istər batini elmlərin, istər hikmətin, istərsə də qüdrət və sair elmlərin həqiqətinə şamil olan ümumi mənalı bir şeydir. Yaxud müxtəlif kitablardan ibarət olan çox dəyərli bir məcmuədir ki, onda hər bir şey təfsilatı ilə qeyd edilmişdir. Ya da ilahi qüdrətin və qəhrin təcəssüm etdirən şeyə – Peyğəmbərin silahına şamildir (qırmızı cəfr).

Təbiidir ki, imamlar öz batinlərində bu əsərlərə və elmlərə malikdirlər və onun zehində saxlanması mənasına olan kitabətə – yazılmağa ehtiyacları yoxdur. Əsas məsələ bu kitabın batini həqiqətidir, lakin bu elmilərin zahirdə də yazılması ilə heç bir ziddiyyəti yoxdur. Necə ki, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) imla edir, Əli (əleyhis-salam) da onu yazırdı.[11] Burada çoxlu sirlər və məchul məsələlər vardır ki, biz onları dərk etməkdən acizik.

Deməli, imamların cəfri camaat arasında məşhur olanların əksinə olaraq, sadəcə irfani hərf və ədədlər elmindən ibarət deyildir ki, onu rəml, üstürlab və sair kimi şeylərlə yerinə yetirmək olsun. Baxmayaraq ki, cəfr kitabı (cəfr üçün deyilən üç ünvandan birində) bir yazı ilə aləmin bütün sirlərinə, xəbərlərinə və həqiqətlərinə şamildir. Yəqin olaraq demək lazımdır ki, bu adi bir yazı deyildir; o, ədəd və ya hərflərin vasitəsi ilə qələmə alınan sirli yazılara oxşayır, onların bütün təfsilatı imamın vasitəsi ilə əldə edilir. Lakin bəzi hərf və ədəd iddiaçılarının əlində olan və islamdan əvvəllər də mövcud şeyləri imamların malik olduğu cəfr elmi hesab etmək olmaz. Bu elm (hürufilik elmi) də bir növ ilahi maarifdən natamam şəkildə istifadə və çıxarışlardan ibarətdir və rəml və ya nücum elminə oxşar bir fənnə (taleyə baxmaq və kahinlik kimi) çevrilmişdir. Onun əsas hədəfi qeybi xəbərlərin çıxarılmasıdır, o cümlədən gələcəkdən xəbər vermək və başqa işlər.

Deyilənlərdən aydın olur ki, cəfl Əhli-beyt maariflərinin və irfanın sirlərindən ibarətdir. Rəvayətlərə uyğun olaraq misilsiz ilahi maarifə malikdir və yəqin şəkildə, bəzi iddiaçıların əlində mövcud olan və “qəribə elmilər” ünvanı ilə deyilən fənlərdən və üslublardan daha yüksəkdədir.

Nübüvvət və imamətin tarixində daim irafani elmlərdən və maariflərdən sui-istifadə edilmiş, maddi məqsədlər üçün bir vasitəyə; yaxud kahinlərin, fövqəltəbii qüdrətlərə meyl edənlərin əlində bir vasitəyə çevrilmişdir. Əlbəttə, irfandakı ədəd elminin həqiqəti (bu məqama malik olan ariflər onlardan lədunni şəkildə bəhrələnirlər) dua yazmaq, sehr, rəml və sair kimi işlərdən müqayisə olunmaz dərəcədə yüksəkdir və bu iksinin arasında dərin fərqlər vardır. Hafizin dili ilə desək, ilahi sirlər gözbağlayıcılıqların vərəqləri ilə müqayisə oluna bilməz, baxmayaraq ki, bəzi hallarda zahirdə bir-birinə oxşayırlar:

رقم مغلطه بر دفتر دانش نزنيم

سِرّ حق بر ورق شعبده ملحق نکنيم

 


[1] İbni Mənzur, “Lisanul-ərəb”, 4-cü cild, səh. 142, “cəfr” kəlməsi; Xəlil, “Əl-eyn” kitabı, 6-cı cild, səh. 110, “cəfr” maddəsi

[2] “ "Biharul-ənvar", 22-ci cild, səh. 346:

يَا أَعْرَابِيُّ لَا تَغْلَطَنَّ فِي سَلْمَانَ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ أَمَرَنِي أَنْ أُطْلِعَهُ عَلَى عِلْمِ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْأَنْسَابِ وَ فَصْلِ الْخِطَاب

“Ey ərəb! Əsla Salman barəsində səhv etmə! Çünki Allah-taala mənə əmr etmişdir ki, mənaya və bəlaya elmini, nəsəb elmini və fəsli-xitabı ona (Salmana) öyrədəm.”

[3]

وَ ذَلِكَ أَنَّهَا يُفْتَحُ لِلدَّمِ يَفْتَحُهُ صَاحِبُ السَّيْفِ لِلْقَتْل

“Buna görə qırmızı cəfr adlandırılmışdır ki, qılınc sahibi onu müharibə üçün açacaqdır.”

[4] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 46-cı cild, səh. 46, “Vəfa” müəssisəsi, Beyrut, 1409

[5] Yenə orada, səh. 48

[6] Yenə orada, 51-ci cild, səh. 219

[7] Kuleyni, “Kafi”, 1-ci cild, səh. 240, "Darul-kutubil-islamiyyə", Tehran, 1365-ci şəmsi il

[8] Yenə orada

[9] Məclisi, "Biharul-ənvar", 52-ci cild, səh. 313

[10] Yenə orada, 26-cı cild, səh. 18

[11] "Biharul-ənvar", 26-cı cild, səh. 45:

سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ذُكِرَ لَهُ وَقِيعَةُ وُلْدِ الْحَسَنِ وَ ذَكَرْنَا الْجَفْرَ فَقَالَ وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَجِلْدَيْ مَاعِزٍ وَ ضَأْنٍ إِمْلَاءَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطَّ عَلِيٍّ ع وَ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً أَمْلَاهَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ خَطَّهَا عَلِيٌّ ع بِيَدِهِ وَ إِنَّ فِيهَا لَجَمِيعَ مَا يُحْتَاجُ إِلَيْه

Sinan nəql edir ki, İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın yanında Hüseyn (əleyhis-salam)-ın təvəllüd hadisəsi barədə danışıldı, biz də cəfrdən söz açdıq. Həzrət buyurdu: “Allaha and olsun! Qoyun və ya keçi dərisindən olan cəfr yalnız bizim ixtiyarımızdadır. O, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in imlası və Əli (əleyhis-salam)-ın əlyazması ilə yazılmışdır. Bizim ixtiyarımızda bir səhifə də vardır ki, onun uzunluğu 70 ziradır (təqribən 35 metr). O da Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in imlası və Əli (əleyhis-salam)-ın əlyazması ilə yazılmışdır. Onda ehtiyac duyulan bütün şeylər (hökmlər və s.) vardır.”

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 1
22.05.2012
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in nəzərindən başqalarına hədiyyə verməyin qayda-qanunları hansılardır?
    5750 Əməli əxlaq 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in əməli rəftar və davranışlarından biri başqalarına hədiyyə vermək və başqaları da hədiyyə verdikdə onu qəbul etmək idi. Amma o həzrətdən nəql olunan rəvayətlərə əsasən, bu iş insanın özü və başqaları üçün əzab-əziyyətə, məşəqqətə səbəb olmamalıdır. Çünki bu işdə əsas məqsəd ülfət və ...
  • Şəhidi Əvvəlin həyatını qısa şəkildə bəyan edin.
    7364 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Şəhidi Əvvəl (birinci şəhid) adı ilə tanınan Məhəmməd ibni Məkki Amili Cəzini (rəhmətullahi əleyh) 734-cü hicri qəməri ilində Livanın Cəbəl-Amil məntəqəsində yerləşən Cəzin adlı yerdə dünyaya gəlmişdir. Atası dövrünün alimlərindən biri idi. Şəhidi Əvvəl dərslərindən bir hissəsini öz vətənində öyrənmiş və əlavə elm öyrənmək üçün sair islam ...
  • Qülüvv nədir? Ondan necə uzaqlaşmaq olar?
    6605 Qədim kəlam 2012/06/23
    Lüğətdə “qülüvv” artıqlıq və yüksəlişə deyilir. Başqa sözlə desək, qülüvv həddi-hüdudu aşmaqdır. Daha yaxşı ifadə ilə: hər bir şeydə öz məqam, hədd və əndazəsindən aşmağa və onun hüdudlarını keçməyə qülüvv deyilir. Allah-taala Quranda qülüvvə belə işarə edir: “Ey kitab əhli! Dininizdə qülüvv etməyin (həddinizi aşmayın) və Allah ...
  • Həzrət Fatimeyi-Zəhra (əleyha salam) ağır əzab-əziyyətə məruz qaldığı üçün cənazəsinin məxfi şəkildə, camaata xəbər verilmədən kəfənə bükülüb dəfn edilməsinə dair vəsiyyət etmişdimi?
    8865 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/18
    Şiə və sünnülərin mühüm kitablarında qeyd olunur ki, səhabələrdən bəziləri bir çox hallarda Fatimeyi-Zəhra (əleyha salam)-a əza-əziyyət vermişdilər, bu da o həzrətin bu insanlardan narahat və narazılığına səbəb olmuşdu. Həmçinin, çoxlu rəvayətlərdə deyilir ki, Fatimeyi-Zəhra (əleyha salam)  imam Əli (əleyhis-salam)-dan xahiş etmişdi ki, onun kəfən və dəfn işlərini gizli şəkildə ...
  • Нәјә ҝөрә бүтүн алимләр вилајәти-фәгиһин ихтијары вә вәзифәләри барәсиндә хүсуси фәсил ачыб бәһс етмәмишләр?
    5988 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Бәзи алимләр өз китабларында вилајәти-фәгиһ һаггында хүсуси фәсил ачыб бәһс етмәмишдир. Чүнки бу мөвзуну ајдын вә шүбһәсиз бир мәсәләдән һесаб етмишләр. Белә ки һеч бир дәлил вә бәһсә еһтијаҹ билмәмишләр. Бунунла белә онлар өзлринин китабларынын мүхтәлиф бөлмәләриндә вилајәти-фәгһ бәһсиндә фәгиһин вәзифә вә шәнинә ...
  • İmam Zaman (əleyhis-salam) evlənibdir, ya yox?
    5672 Qədim kəlam 2011/10/20
    Həyat yoldaşına və övlada malik olmasına ehtimal verilsə də, habelə o həzrətin qeybdə olması izdivacdan ibarət olan ilahi bir sünnəti hökmən tərk emtəsini lazım tutmasa da, bu məsələ ilə əlaqədar rəvayətlərdə qənaətbəxş bir dəlillə rastlaşmaq olmaz. Bəlkə də demək olar ki, ilahi təqdir o ...
  • varlığın vəhdəti və mövcudun vəhdəti nə deməkdir? Ərəfə duasının sonunda deyilən duanın mühüm sənədi nədir?
    7946 Təfsir 2014/05/22
    Varlığın və mövcudun vəhdəti nəzəriyyəsi məhşur ariflərin nəzəriyyəsinə qayıdır. Bu mənada ki, Allah-taalanın pak zaatından, xarici aləmdə zühur etmiş pak adlarından, sifət və felindən baş həqiqət yoxdur. Digər varlıqların da həqiqəti yalnız, Allah-taalanın sifət və fellərinin zahir olunmasından başqa bir şey deyillər. Amma, varlığın vəhdəti və mövcudun ...
  • Çox danışmağı müalicə etmək üçün hansı yollar vardır?
    9951 Nəzəri əxlaq 2012/01/19
    Dil Allahın insana verdiyi ən böyük nemətlərdən biri, başqaları ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsi üçün gözəl bir vasitədir. Amma bunun çoxlu bəlaları da vardır ki, sonsuz günahların mənşəyi ola bilər. Buna görə də insan dilini nəzarət altına almaq və ondan yerində istifadə etmək üçün gərək hər gün sübh ...
  • İran islam respublikasının Əsas Qanunu necə yazılmışdır?
    7825 Nizamlar (Qurluşlar) 2012/06/23
    İran islam respublikasının Əsas Qanunu İran xalqının milli və dini əhd-peymanıdır. İran xalqının və hökumətinin hüquq və vəzifələrinin mahiyyəti barəsində olan bu qanun islamın nurani şəriəti əsasında tənzim olunmuşdur. İran islam respublikası dini-demokratik bir quruluş olduğuna görə onun Əsas Qanunu əhalinin iştirakı və islamın nurani ...
  • Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
    5775 Nəzəri əxlaq 2012/04/17
    Tələsmə (təlskənlik), dini təlimlərdə qadağan olunmuş işlərdəndir. Onun mənası isə işləri yerinə yetirməkdə tez addım atmaqdır. "Tələsmənin", "sürət" və "yerində addım atmaqla" fərqi vardır. Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirmək üçün qədəm götürə (addım ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154454 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117603 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109492 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98131 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91135 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53244 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44709 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43584 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42709 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...