Ətraflı axtarış
Baxanların
11901
İnternetə qoyma tarixi: 2013/02/14
Sualın xülasəsi
Mələkut mələkləri ilə cəbərut mələkləri arasında fərq nədədir?
Sual
Mələkut mələkləri ilə cəbərut mələkləri arasında fərq nədədir?
Qısa cavab
Mələklərin mələkut və cəbərut dəstəsinə bölünməsi mövzusunda bir neçə məsələni nəzərə almaq lazımdır:
1.Məlaik sözünün əsli ərəbcədən mələk sözündən olub iqtidar və bir şeyə tam əhatə tapmasına deiyilir. Həmçinin, mələkut və cəbərut sözü sözün mübaliğə mənasındadır. Mələkut, mülk sözünün mübaliğə mənasını çatdırır.[1] Cəbərut isə cəbr sözünün mübaliğə şəkili və mənasıdır.
2.Hikmət əhlinin nəzərində əslində mələklər varlıq aləmində nizam qüvvələridir. Başqa sözlə desək, hikmət sahibləri varlıq aləmində nizam əhlindən mələklər kimi yad edirlər.[2]
3.Mələklərin məqam və varlıqları fərqlidir. Ona görə də onların məmuriyyətləri də bir-biri ilə fərqlidir. Mirdamaddan öz kitabının son səhifəsində yazır: “Mələklərin məqam və şənləri vardır. Hətta, onlardan bəzilərinin lətif cismləri də vardır.” Bəzi hikmət əhli Mirdamadın sözünü nəql etdikdən sonra yazırlar: “Mirin bu sözü haqdır. Ona görə ki. mələklər aləmlərin qüvvələridir. Bu qüvvələrin mərtəbələri vardır.  Ən yüksək səviyyəli yüksək qüvvlərdən tutumş, ən aşağı təbiət qüvvələrinə qədər seyr olunur.” [3] bəzi hikmət sahiblərinin qeyd etdikləri ən maraqlı məsələ budur ki, mələklərin məqam və mənzilətlərinin müxtəlif olmalarına əsasən, onların məsum olmaları da bir-birindən fərqlidir. Nəticədə, yer üzündəki mələklərin yerə aid olmaları və maddi aləmlə daha bağlı olduqlarına görə onlarda günah təsəvvür etmək olar. Amma, ən yüksək aləmdə yəni, cəbərut və mələkut aləmində olan mələklərdə heç bir günah təsəvvür etmək olmaz.[4]
4.İrfan əhli və fəlsəfə aləmində varlıq aləminin müxtəlif mərtəbələri olması haqqında heç bir ixtilaf yoxdur. Sonda belə nəticəyə gəlinir ki, bütün bu məqam və mərtəbələrin adlandırılmasının hər biri hər hansı fəlsəfi və irfanı məqama əsaslanır. Məsələn, hikmət sahiblərindən biri bu haqda yazır: “Maddə və mücərrəd varlıq aləminin çoxlu adları vardır. Hikmət sahiblərinin dilində bu aləmlər ən çox mücərrəd və həyula, əql və təbiət, yaranış və yaradılış adları ilə tanınır.  İşraq əhlinin nəzərində bu aləmlər, nür və zülmət aləmi və ya cəbərut və nasut aləmi ilə adlanır. İrfan terminində isə ən çox Qurandan götürülən adlarla məslən, qeyb və şühud aləmi, ruh və cism aləmi, əmr və xəlq aləmi adlanır.[5]
5. Nəzəri irfan aləmində ən çox tanınmış terminlərdən biri beş Həzrət terminidir.[6]  Beş həzrətən məqsədləri bunlardır: 1) Birinci və ikincini təyin etmək ünvanı ilə Birinci Həzrət; 2) Əql aləmi ikinci həzrət; 3) Misal aləmi üçüncü Həzrət; 4) maddə aləmi dördüncü Həzrət; 5) İnsan, beşinci Həzrət.[7] Bu beşlik Həzrət bəzən başqa adlarla da tanınır. Məsələn, belə deyilir ki. ümumi beşlik Həzrət bunlardır: Lahut, Cəbərut, Nasut, Mələkut, kamil insan hesab olan varlıq aləmi.[8]
Əgər bu iki dəstə adları bir-birinə tətbiq etsək, onda belə alınır: Lahut- həmin birinci və ikincini təyin edən aləm, yəni, əhədiyyət (birlik) və vahidiyyət (yeganəlik); Cəbərut, əql aləmidir; mələkut, misal aləmi və Nasut, həmin maddə aləmidir.
6.Nəticə budur ki, Cəbərut mələkləri həmin əql aləminin mələkləri və əql aləmindədirlər. Mələkut mələkləri isə vücud məqamları misal aləmində qərar tutubdur. Beləliklə, Cəbərut mələkləri, mələkut mələklərindən üstün məqamdadırlar.
 

[1] Əl-Xuri Şərtuni Lobnani, Səid, Əqrəbul-məvarid, Mülk kəlməsi, Həsənzadə Amuli, Mümədül-Hüməm, Şərh Füsusil-hikəm, səh.364; Vizarət İrşad, Tehran, birinci çap, 1378 şəmsi ili
[2]  Daha çox məlumat almaq üçün mələklərin vücudlarının məqamları sualına müraciət edin.sual 1853
[3] Həsənzadə Amili, Həsən, Min bir kəlmə, c.6; səh.342; Bustan kitab, Qum, üçüncü çap, 1381 şəmsi ili
[4] Həsənzadə Amili, Həsən, Min bir kəlmə, c.6; səh.342; Bustan kitab, Qum, üçüncü çap, 1381 şəmsi ili
[5] Həsənzadə Amili, Həsən, Nususul-hikəm bər Fususul-hikəm,səh.328; Rəca, Tehran, ikinci çap, 1375 şəmsi ili
[6] Daha çox məlumat almaqdan ötrü  “Beş həzrətlər və varlığın məqamı mövzsunda 13064-cü suala müraciət edin.
[7] Yəzdan Pənah, Yədullah, Nəzəri irfanın üsul və kökləri, səh.571-572; İmam Xumenyi (r) adına elmi-təhqiqat mərkəzi; birinci çap, Qum, 1388 şəmsi ili
[8] , Həsənzadə Amuli, Mümədül-Hüməm, Şərh Füsusil-hikəm, səh.671; Vizarət İrşad, Tehran, birinci çap, 1378 şəmsi ili
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Һәгиги дини неҹә әлдә етмәк олар? Изаһ един!
    6705 Din fəlsəfəsi 2009/06/18
    Бу ишдә үч јол тәсәввүр олунур:1) Вәһј2) Нәгл3) ӘглАди инсанлар јалныз, нәгли вә әгли јолла динин һәгигәтинә вара биләрләр. Хүсуси ...
  • Qadının şəxsiyyəti və məqamı İslam məktəbində hansı həddədir? Görəsən onlar da kişilər kimidirlər?
    9581 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/02/14
    İslam dini nöqteyi nəzərində qadın və kişi arasında yaradılışın əsil hədəfinə (kamil və insanlıq nöqtəsi) çatmaqda heş bir fərq qoyulmamışdır. Belə ki, hər iki cins yaradılışın təkamül nöqtəsinə çatmaq üçün nə qədər çox çalışsalar bir o qədər də insanlıq aləmində uca məqama yiyələnəcəkdir. Amma bu məqama yiyələnmək üçün cinsiyyət heç ...
  • Bədgüman olmağın amilləri nədir? Onun müalicə yolları nədir?
    10534 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Din təlimlərində başqalarını çirkin güman edən şəxsə “bədgüman” deyilir. İslam mənbələrində bu məsələ barəsində gələnləri araşdırırıq: Bədgümanlıq – başqaları barəsində sui-zən, pis xəyallar etmək və mənfi fikirləşməkdir. Başqa sözlə desək, bədgümanlıq budur ki, insan başqalarının sözü və rəftarı barəsində pis fikirlər və yaramaz xəyallara malik ...
  • Mən səkkiz ildir ki, evliyəm və indiyədək xüms ödəməmişəm, xahiş edirəm mənə yol göstərin.
    6331 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri: İlk iş günü onun il başıdı. Hər il bu gün qalan şeylərin xümsünü ödəməldir. İstər nağd pul olsun istərsə də gündəlik təlabat malları. Məsələn: qalan ərzaq, həmçinin bir il ərzində istifadə edilməyən ev əşyaları və paltarlar və s. Əgər keçmiş ...
  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12639 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • Axirət aləmində cismi dəyişikliklərdən əlavə ruhi vəziyyətdə (sadizmin cinsi meyli kimi) dəyişiləcəkmi?
    6112 Qədim kəlam 2012/03/11
    Quran ayələrindən alınan nəticə budur ki, ruhi dəyişikliklər behişt əhli üçün baş verəcək və onların ruhi xəstəliklərinin çoxu müalicə olunacaq. Həmçinin insanın axirətdə mənəvi inkişafını nəzərə alaraq bu dünyada onun arxasınca olduğu, rəzilliyə səbəb olan istəklərdən çoxu orda olmayacaq və nəfsani istəklərindən daha uca ləzzətlərə yetişəcək. ...
  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in son vəsiyyətinin yazılmağına maneçilik törədilən zaman nə üçün Əli (əleyhis-salam) müxalifət etmədi?
    9096 Qədim kəlam 2011/11/24
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in axırıncı vəsiyyətinin yazılmasına maneçilik törədilməsi məsələsi məşhur tarixi hadisələrdən biridir (o həzrət öz vəfatından qabaq əbədi vəsiyyətini yazmaq üçün kağız-qələm və mürəkkəb gətirilməsini istəmişdi). Belə ki, bu hadisə “cümə axşamı hadisəsi”, “kağız-qələm və mürəkkəb hadisəsi” kimi müxtəlif adlarla qeyd olunur. Əli (əleyhis-salam)-ın bu hadisədə sükutu ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9528 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13709 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Imam Hüseynlə (ə) birgə Yezid ibni Müaviyənin Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı Ərinəbdən elçiliyi düzgündürmü? Onun Kərbəla hadisəsində təsiri olubdur?
    9005 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Bəzi tarixi kitablarda yazılıbdır: Baxmayaraq ki, bütün şəhvətpərəstlik, qürurlanmaq və arzusuna çatmaq istədikləri vasitələr onun ixtiyarında idi, amma yenə də xəbis (çirkli) gözlərini Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı, İshaqın qızı, Ərinəb adında iffətli, ərli qadına dikmiş və onunla evlənməyə çox əlaqədar olmuşdu. Atası Müaviyə də hiylə ilə istədi pak, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164345 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162056 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119387 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112877 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    108910 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93427 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54631 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    52646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45671 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45312 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...