Ətraflı axtarış
Baxanların
8051
İnternetə qoyma tarixi: 2007/12/21
Sualın xülasəsi
Allahın vücudunun sonsuz olması digər varlıqların mövcudluğu ilə ziddiyyətli deyildirmi?
Sual
Əgər Allah-taala sonsuz bir varlıqdırsa və hər yeri əhatə etmişdirsə, onda sair varlıqların mövqeyi necədir?
Qısa cavab

Allah-taalanın sonsuz olmasının mənası budur ki, Onun müqəddəs zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur, bütün sonlara malikdir, fərz olunan hər bir cəhətdə qeyri-məhduddur. Elə bir yer yoxdur ki, Allah orada hazır olmasın. Elə bir zaman yoxdur ki, onda mövcud olmasın, elə bir kamal yoxdur ki, Allah ona malik olmasın. Buna görə də Allahın zatında heç bir hədd-hüdud və sərhəd yoxdur.

Allahın sonsuz olmasının mənası bu deyildir ki, cisimlər məkanı tutmuş olduğu kimi, O da hər bir məkanı tutmuş olsun. Əksinə, Allah-taala ümumiyyətlə heç bir məkanda yerləşmir, çünki yalnız cisimlər (eni, uzunluğu və hündürlüyü – həcmi olan varlıqlar) məkan tutur. Allah-taala cisim deyildir ki, hər hansı bir məkanı doldurmuş olsun. Bundan əlavə, məkana sahib olmaq Allah üçün (məkana) ehtiyaclı olmaq və nöqsan sayılır, hər hansı bir şeyin xüsusi bir məkanda məhdudlaşmasını və Allahın hadis olmasını tələb edir ki, bu da Allah üçün qeyri-mümkündür, mütəal Allah belə şeylərdən pak və pakizədir.

Ətreaflı cavab

Bu suala cavab vermək üçün əvvəlcə Allahın sonsuz olmasının mənasını, aləm varlıqlarının Onunla əlaqəsini aydınlaşdırmaq lazımdır. Allahın sonsuz olmasının mənası budur ki, Onun müqəddəs zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur və bütün kamallara malikdir.[1]

Onun vücudu, fərz olunan hər bir cəhətdə qeyri-məhduddur. Elə bir yer yoxdur ki, Allah orada olmasın, elə bir zaman yoxdur ki, Allah orada mövcud olmasın. Elə bir kamal yoxdur ki, Allah ona malik olmasın.[2]

Buna görə də Allahın zatında heç bir hədd-hüdud yoxdur və Quranın buyurduğu kimi:

هُوَ اللَّهُ فِي السَّماواتِ وَ فِي الْأَرْضِ

“O həm asimanlarda, həm də yerə Allahdır.”[3]

Başqa ayədə buyurulur:

فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ

“Hər yerə üz tutsanız, Allahın vəchi oradadır.”[4]

Deməli, Allah hər bir yerdə mövcuddur, hər hansı bir hədd-hüdudla və sərhədlə məhdudlanmır. O, zamanın və məkanın fövqündədir. Allahın sonsuz olmasının mənası bu deyildir ki, O, bütün məkanları doldurmuş olsun; ümumiyyətlə O heç bir məkanı doldurmamışdır, çünki yalnız cisimlərin (həcmə: eni, uzunluğu və hündürlüyü olan şeylərin) məkana ehtiyacı vardır. Allah da cisim deyildir ki, hər hansı bir məkanı tutmuş olsun. Ustad Məkarim Şirazi buyurur: “Allah ona görə cisim ola bilməz ki, hər cisim zaman, məkan, keyfiyyət, xassə, əsər və s. cəhətindən məhduddur və hər bir cisim müəyyən hüdudlara malikdir. Halbuki Allahın zatı hər bir cəhətdən sonsuzdur və qeyri-məhdud olan bir varlıqdır. Aydındır ki, belə varlıq cismin yönlərində – zaman və məkan hüdudlarında həsr edilə bilməz.”[5]

Bundan əlavə, əşyaların  məkanda yerləşməsi onların həmin xüsusi məkanda məhdud olmasını tələb edir. Əgər Allahın məkanı olsaydı, onda xüsusi bir məkanla məhdudlanardı ki, bu da Allahın müqəddəs zatının qeyri-məhdud olması ilə uyğun gəlmir.[6]

İmam Kazim (əleyhis-salam) buyurur: “Həqiqətən, mütəal Allah həmişə olmuşdur və Onun zamana və məkana ehtiyacı yoxdur. Amma heç bir məkan Allahdan xali deyildir və eyni halda Allah heç bir məkanı tutmamış, heç bir məkanda hülul etməmişdir.”[7]

Bir nəfər imam Əli (əleyhis-salam)-dan soruşdu: “Pərvərdigarımız asimanları və yeri yaratmazdan qabaq harada idi?” Həzrət buyurdu: “Hara sualı məkanın sualıdır. Allah heç bir məkanın olmadığı dövrdə mövcud idi.”[8]

Digər tərəfdən, Allah-taala zatən hər bir şeydən ehtiyacsız olan bir varlıqdır, bütün mümkün aləmi Ona ehtiyaclıdır. Əgər Allahın məkanı olmalı idisə, vücuda gəlmək üçün həmin məkana ehtiyacı olardı. Belə olan halda artıq Allah-taala vacibul-vücud və zatən ehtiyacsız olan bir varlıq yox, əksinə məkana ehtiyaclı olan bir varlıq olardı. Necə ki, biz insanlar özümüz üçün məkana ehtiyac duyuruq. Əli (əleyhis-salam) yəhudi alimlərindən birinə buyurdu: “Allah-taala məkanı yaratdığı üçün Özünün məkana malik olması qeyri-mümkündür. O, hər hansı bir məkanın Ona özündə yer verəcəyindən çox-çox yüksəkdədir. Məgər öz dini kitablarınızda görməmişsiniz ki, bir gün Musa ibni İmran oturmuşdu. Şərqdən bir mələk gəldi, həzrət soruşdu: “Haradan gəlirsən?” Dedi: “Pərvərdigarımın hüzurundan.” Sonra qərbdən bir mələk gəldi, həzrət soruşdu: “Haradan gəldin?” Dedi: “Pərvərdigarımın yanından.” Üçüncü bir mələk gəldikdə “hardan gəldin?” deyə soruşduqda, dedi: “Yeddinci asimandan – Pərvərdigarımın yanından.” Dördüncü bir mələk gəldikdə soruşdu: “Haradan gəlirsən?” Dedi: “Yeddinci qat yerdən –  Pərvərdigarımın yanından.” Burada həzrət Əli (əleyhis-salam) buyurdu: “Pak və münəzzəhdir ki, O kəs ki, heç bir məkan Ondan xali deyildir və heç bir məkan Ona başqa bir məkandan yaxın deyildir.”[9]

Halbuki, əgər Allah-taala məkana malik olan bir varlıq olsaydı, əvvəla, həmin məkanda hüdudlanar və artıq digər məkanlarda mövcud ola bilməzdi. İkincisi, belə olan halda məkana ehtiyaclı bir varlıq olardı, nəinki məkanın xaliqi və yaradanı.

Digər bir dəlil budur ki, məkan hədisdir (əvvəlcə olmayıb sonradan vücuda gələn varlıq), o qədim və əzəli deyildir, halbuki Allah-taala həm əzəlidir, həm də əbədidir.[10] Əgər mütəal Allah məkana malik olmalı idisə, onda məkan hadis bir iş olduğuna görə Allah da hadis olar və artıq zatən qədim və əzəli olmazdı. Halbuki, Allah zatən qədim və əzəlidir, buna görə də Onun məkana malik olması qeyri-mümkündür.[11]

Amma “Allah hər yerdə vardır” - dedikdə, ümumiyyətlə məqsəd budur ki, Allah məkanın fövqündədir, buna görə də bütün məkanlar Onun müqabilində eyni səviyyəlidir, Allahın vücudu hər yeri əhatə etmişdir və O, hər yerdə vardır.[12]

Əbu Şakirin dediyi “yeganə görünməz Allah daşın içində vardırmı?” sualın cavabında İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurmuşdur: “Hər bir şeyin daxilində və hər yerdə vardır, necə ki, hava hər yerdə olduğu halda görünmür, Allah-taala da hər bir yerdə mövcuddur.”[13]

Qurani-Kərim bu barədə buyurur: “Məşriq də, məğrib də Allaha məxsusdur! Hər tərəfə üz çevirsəniz, Allah oradadır. Allah ehtiyacsız və biləndir.”[14]

Aləm varlıqlarının Allahla əlaqəsi necədir?

Şübhəsiz, aləm varlıqları kəsrətə – çoxluğa malikdir, onların müxtəlif növləri və sinifləri vardır. Amma onların hamısı Allahın sifətlərinin təcəllisi, Onun sonsuz feyzlərindən biri hesab olunur. Cabir imam Sadiq (əleyhis-salam) soruşdu: “Siz qəbul edirsinizmi ki, Allah hər yerdə vardır?!” İmam buyurdu: “Bəli.” Cabir dedi: “Buna əsasən, təsdiq etməlisiniz ki, Allah hər bir şeyin içində də vardır?!” İmam buyurdu: “Bəli.” Cabir soruşdu: “Buna əsasən, məxluqla Xaliqini eyni olduğunu deyənlərin əqidəsi düzgün olmalıdır! Çünki Allahın hər bir şeydə olduğuna inandığımız zaman təsdiq etməliyik ki, hər şey, hətta daş, odun və otlar Allahdır?!” İmam buyurdu: “Belə deyildir! Allah daşda, suda və bitkidə vardır, lakin daş, su və bitki Allah deyildir. Necə ki, yağ çıraqda vardır, lakin çıraq yağ deyildir.”[15]

İmran Sabi imam Riza (əleyhis-salam)-dan soruşdu: “Buyurun, Allah məxluqdadır, yoxsa məxluqlar Allahda qərarlaşıb?”

Həzrət buyurdu: “Ey İmran! Allah belə sözlərdən pak və pakizədir. İndi Allahın bir lütfünü sənin üçün misal çəkirəm ki, dərk edəsən. De görüm, güzgüyə baxdığın və özünü orada gördüyün zaman sən güzgüsən, yoxsa güzgü səndə qərarlaşıb? Əgər siz ikinizdən heç biri digərinə qarışmırsa, bəs özünü nəyin vasitəsilə onda görürsən?

İmran dedi: “Mənimlə güzgü arasında olan işığın vasitəsi ilə.”

Həzrət Riza (əleyhis-salam) buyurdu: “O güzgüdə olan nur gözünlə gördüyün nurdan (işıqdan) artıqdırmı?

Dedi: “Bəli.”

Həzrət buyurdu: “Belə isə, bizə göstər!”

İmran heç bir söz deyə bilmədi. Həzrət buyurdu: “Nur həm özünü, həm də güzgünü görməyə bir vasitədir, amma ikinizdən biriniz digərinə daxil olmadan. Deməli, mümkündür ki, Allah-taala da məxluqa təsir qoysun, amma onların içində olmasın, yaxud onlar Allahın içində olmasın.”[16]

İmam Əli (əleyhis-salam) bu barədə buyurur:

لَيْسَ فِي الْأَشْيَاءِ بِوَالِجٍ وَ لَا عَنْهَا بِخَارِج

“O (Allah), əşyaların daxilində deyildir və onlardan xaricdə də deyildir.”[17]

Son söz:

Həqiqi vücud yalnız Allaha məxsusdur, yerdə qalan varlıqların hamısı Onun feyzlərini əks etdirən sadəcə güzgü kimidir. Onlar Allahın rübubi zatının təcəllisini göstərirlər. Bu da Əli (əleyhis-salam)-ın buyurduğu aşağıdakı kəlamın mənasıdır: “Mən elə bir varlıq görmədim ki, ondan qabaq, ondan sonra və onunla yanaşı Allahı görməmiş olum.”[18]

Çünki əgər Allah olmasaydı, heç bir varlıq yaranmazdı.

 


[1] Məkarim Şirazi, Nasir, “Bir müsəlman əqidəsi”, 1-ci çap, səh. 38

[2] Məkraim Şirazi, Nasir, “Allahı belə tanıyaq”, “Məhəmmədi” nəşriyyatı, səh. 42

[3] “Ənam” surəsi, ayə: 3

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə: 151

[5] Məkarim Şirazi, Nasir, “Bir müsəlman əqidəsi”, səh. 43

[6] Yenə orada, səh. 47

[7] Səduq, “Tövhid”, 28-ci bab, hədis 12

اِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَي کَانَ لَمْ يَزَلْ بِلَا زَمَانٍ وَ لاَ مَکَانٍ وَ هُوَ الْآنَ کَمَا کَانَ لاَ يَخْلُو مِنْهُ مَکَانٌ وَ لَا يُشْغَلُ بِهِ مَکَانٌ وَ لاَ يَحِلُّ فِي مَکَانٍ

[8] Qaimi Əsğər, “Etiqad prinsipləri”,  Qum, elmiyyə hövzəsini müdiriyyət mərkəzi, 65-ci səh. 1378-ci il

[9] “İctima”, Təbərsi, 2-ci cild, səh. 313

[10] هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليم

[11] Şeyx Tusi, “Kəşful-murad fi şərhi Təcridil-etiqad”, “Şəkuri” nəşriyyatı, 1373-cü il, səh. 318

[12] Məkarim Şirazi, Nasir, “Allahı necə tanıyaq?”, səh. 81

[13] Məhəmmədi Reyşəhri, “İslamda azad bəhs”, Qum elmiyyə hövzəsini islami təbliğat dəftərxanasının nəşriyyat mərkəzi, tir ayı, 1372-ci səh. 58

[14] “Bəqərə” surəsi, ayə: 115: وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَليم

[15] Məhəmmədi Reyşəhri, “İslamda azad bəhs”, səh. 90

[16] “Ehticacat”,  "Biharul-ənvar"ın 4-cü cildinin tərcüməsi, 2-ci cild, səh. 307

[17]  "Nəhcul-bəlağə", xütbə 186

[18] “Vəhdəti vücud və bəda”, səh. 13-17; Cəfəri, Məhəmməd Təqi,  "Nəhcul-bəlağə"nin təfsiri və tərcüməsi, 14-cü cild, səh. 290

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...