Ətraflı axtarış
Baxanların
7102
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/04
Sualın xülasəsi
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Sual
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Qısa cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. О, бу китабын әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә ашағадакылары адил фәгиһин вәзифәләриндән сајыр:

А) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри:

Б) Һәддләрин тәтбиг олунмасы.

В) Шәријәт һөкмләринин бәјаны вә иҹрасы.

Г) Кафирләрлә ҹиһад вә мүбаризә.

Д) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә намазы, Гурбан вә Фитир бајрамлырынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) намазы, вәһшәт намазы.

Е) Гәзавәт вә мәһкәмә

Һәмчинин, әнфал бәһсиндә, әнфал малынын тәсәррүфүнү јалныз адил фәгиһин иҹазәси илә олдуғуну бәјан едир.

Ətreaflı cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. Мәрһум Шејх Муфид шиә тарихиндә дөрдүнҹү вә бешинҹи әсрин даһи алимләриндән биридир. О, өзүнүн Мугние адлы китабында әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәрин мәртәбәләрин јәни, өлдүмәк вә зәрәр вурмаг кими мәсәләјә чатанда белә јазыр: “Мүкәлләф шәхс әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр мәгамында һеч кими өлдүрмәк вә ја зәрәр вурмаг ихтијары јохдур. Јалныз, ҹәмијјәтин идарә олунмасына ҝөрә мәнсуб олмуш солтан вә ја һакимин иҹазәси әсасында олмуш олсун.” Һәмин бәһсин ардынҹа Шејх јазыр: “Илаһи һөкмләрин иҹрасы мәсәләсинә ҝәлдикдә бу мәсәлә јалынз Аллаһ таала тәрәфиндән тәјин олунмуш (мүәјјән сифәтләрә малик) адил ислам һакими вә ја солтанын ихтијарындадыр. Бу шәхсләр илк әввәлдә Али Муһәммәддән (сәлләлһи алејһи вә алиһи) олан мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) вә о шәхсләр ки онлары мәсум Имам (әлејһиссалам)  ҹәмијәтдә һаким вә рәһбәр тәјин етмишдир. Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) бу мәсәләдә тәбии ки һакимијјәти шиә фәгиһләринә вә тәрәфдарларына тапшырмышдыр.”[1]

Зәманәсинин залим һакиминин ашкар горхусу дујулан бу ифадәләрдә, Шејх Муфид әввләдә Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш һакимә ишарә едир, әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә өлүм вә зәрәр ишләринин онун ихтијарында олдуғуну билдирир. Ондан сонра әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә ән ашкар мәсәлә сајылан “илаһи һүдудлар” мәсәләсини бәјан едир.[2] Шејх сонда бу мүһүм мәсәләнин Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш ислам һакиминин ихтијарында олмасыны гејд етдикдән сонра онлары белә танытдырыр:

А) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам). Аллаһ-таала ислам үммәтинин рәһбәри вә илаһи һөкмләрин вә һүдүдларын иҹрасыны бирбаша онлара мәнсуб етмишдир.

Б) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким вә рәһбәр тәјин олунмушлар.

В) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким, рәһбәр вә илаһи һөкмләри иҹра етмәкдән өтрү тәјин олунмуш шиә фәгиһләри.

Бу үнванла мәрһум Шејх Муфид, шиә әгидәсиндә шүбһәсиз гәбул олунан мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) һакимијјәтини бәјан етмәклә јанашы, мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) хүсуси наибләринә, һәм Әмирәл-мөминин (әлејһиссалам) тәрәфиндән Малик Әштәр кими фәрдин ислам ҹәмијјәтинин сијаси идарәсини өһдәсинә алмасыны, һәм имам Заманын (әҹ) гејби дөврүндә о һәзрәтин хүсуси дөрд наибләринә вә һәм дә мәсум Имамын (әлејһиссалам) бөјүк гејбәт дөврүндә үмуми фәгиһ алимләрин мүсәлманларын рәһбәрлијини өһдәләринә алмаларына ишарә едир.

Әлбәттә, мәрһум Шејх диггәтә чатдырыр ки ола билсин тарихдә шиә фәгиһ алимләринин бу вәзифәјә әмәл етмәк шәраити олмасын. Она ҝөрә дә бу мәсәләјә “шәраит олмасы фәрзи” – гејдини ифадәсинә әлавә едир. Сонра бу вәзифәнин бәзи һалларда “имкан” олмасына ишарә едәрәк јазыр: Әҝәр фәгиһ, Илаһи һөкмләрин иҹрасында залим һакимдән зәрәр олмасыны еһтимал вермәсә өз өвладларынын вә ја итаәтиндә оланларын үзәриндә бу һөкмләри иҹра етмәјә имкан варса, ону иҹра етмәлидир.[3]

Инсанын гәм јашларыны үзүнә ҹари едән белә гүссәли сөзләр, тарихдә шиә алимләринин тәфәккүрләринин нә гәдәр мәзлумијјәтдә олмасыны нишан верир вә чох јерләрдә тарихдә бу мәсәлә ачыг ашкар шәкилдә вилајәти-фәгиһ үнваны илә бәјан олунур. Бу да, Әһли-Бејт (әлејһимуссалам) мәктәбиндә вилајәти-фәгиһ мөвзсунун ашкар бир мәсәлә олдуғуна дәлаләт едир.

Шејх Муфид даһа сонра Илаһи һәдәфләрин иҹрасы имканыны башга бир шәкилдә бәјан едир вә јазыр:  “Бу иш – Илаһи һөкмләрин иҹрасы – фәгиһ үчүн ән ашкар ваҹиб бир вәзифәдир вә бу ишдә һакимијјәт јалныз она мәнсубдур. Јахуд, өзүнүн һимајәти елә бир дәстәјә тапшырсын ки онун һөкмүнү иҹра етмиш олсун. Белә олан һалда фәгиһә ваҹибдир ки Илаһи һөкмләрин иҹрасына вә тәтбигинә чалышсын, әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәри иҹра етсин вә кафирләрлә ҹиһада гошулсун.”[4]  Јәни, зәманәнин залим һакими һәр һансы бир фәгиһә бир мәнсәб тапшырса она ваҹибдир ки имкан һәддиндән әҝәр залим һакимдән она гаршы тәһлүкә јохдурса, Илаһи һөкмләри иҹра етмәлидир. Һәмин мөвзуда мәрһум Шејх Муфид дөрд мәсәләјә ишарә едир:

А)Илаһи һөкмләрин иҹрасы јәни, һәдд вә ҹәзаларын тәтбиги ислам һакиминин ихтијарларынданыр.

Б) Шәриәт һөкмләринин иҹрасы вә тәсдиги, јәни бүтүн шәриәт мәсәләләрини өзүндә ҹәмләшдирән һөкмләр вә шәри вәзифәләр фәгиһин ихтијарындадыр. Фәгиһ чалышмалыдыр ки бүтүн ислам ҹәмијјәтиндә ислам һөкмләри һаким олсун.

Г) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри ислам һакиминә мәхсусдур. Әввәлдә мәрһум Шејх бу мәсәләјә дә ишарә етмишди.

В) Кафирләрлә ҹиһад, мүбаризә вә бәзән онлара гаршы һүҹум да ислам һакиминин ихтијарларындандыр.[5]

Сонра мәрһум Шејх Муфид бу бөлүмдә һеч бир мәнтигсиз дәлил олмамасына ҝөрә јенидан изаһ едир јазыр: “Али Мүһәммәд (әлејһимуссалам)-ын тәрәфдарларынын фәгиһләринә фәсад әһлиндә аманда галмаг шәраити гаршыја чыхса ваҹибдир ки дин гардашлары илә Ҹүмә намазларында иштирак етсинләр. О ҹүмләдән ајат, истисга (јағыш тәләби) вә бајрам намазларында бирликдә олуб дин гардашлары арасында әдаләтлә һөкм етсинләр. Бир-бири илә ихтилафда олуб иддиаларына һеч бир шаһид олмајан дин гардашлары арасында сүлһ јаратсынлар. Исламда газиләрә аид олан бүтүн бу ваҹиб мәсәләләрә әмәл етсинләр. Чүнки, бизә чатан сәһиһ рәвајәтләрә әсасән, мәсум Имамларымыз (әлејһимуссалам) (гејбәт дөврүндә) бүтүн бу мәсәләләрин иҹрасыны фәгиһләрин өһдәсинә гојмушдур.” [6]

Бу мәгамда, мәрһум Шејх Муфид фәгиһин өһдәсиндә олан ики мүһүм мөвзуја ишарә едир:

А) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә, Гурбан вә Фитир бајрамларынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) вә вәһшәт намазы.

Б) Мүһакимә вә гәзавәт мәсәләсини фәгиһ алимин вазифәсиндән һесаб едир вә онлара бу саһәдә мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ихтијар верилдијини бәјан етмәклә јанашы бу мәсәләдә рәвајәтә әсасланыр. Биз ҝәләҹәк бәһсләримиздә вилајәт-фәгиһ һаггында олан бу рәвајәтләрдән ҝениш шәкилдә хүсуси бәһс едәҹәјик. Бу бәһсдә фәгәт о гәдәр кифајәтләнирик ки мөтәбәр рәвајәтләрдә Гурбан вә Фитр бајрамларынын намазлары ашкарҹасына,[7] Ҹүмә намазында исә ишарә[8] олараг “адил Имамын” олмасыны әсас шәрт кими гејд олунмушдур.  Бәзиләри  һәман “адил Имам” кәлмәсинә ҝөрә рәвајәти јалныз гејбәт дөврүндә Имам Замана (әҹ) аид олмасыны иддиа едирләр. Амма мәрһум Шејх Муфид бүтүн бу намазларын адыны чәкмәклә ашкарҹасына орда адил фәгиһин шәрт олмасыны тәсдигләјир. Әслиндә  гејбәт дөврүнә аид олан бу рәвајәтләрдә “адил Имам”-дан мәгсәди адил фәгиһ олмасы ајдын олур. Бу мәсәлә, Шејхин әввәлдә бујурдуғу “кафирләрлә ҹиһад” вәзифәсинин дә адил фәгиһин вәзифләриндән олмасына дәлилдир. Чүнки, белә рәвајәтләр гејбәт дөврүндә ән азы ибтидаи ҹиһада да аид олур. Рәвајәтләрдә вар ки ибтидаи ҹиһадда “Имамын” олмасы  ва ондан итаәт ваҹибдир.[9]   Амма бәзиләри ибтидаи ҹиһады фәгәт мәсум Имамын (әлејһиссалам) әмри илә олмасына һөкм верирләр вә мәсум Имамдан (әлјеһиссалам) гејрисинин әмри илә олан ибтидаи ҹиһадда итаәти ваҹиб билмирләр. Лакин, мәрһум Шејх Муфид, гејбәт дөврүндә мәсум Имам (әлејһиссалам) тәрәфиндән мүсәлманларын рәһбәрлијинә мәнсуб олмуш шиә фәгиһ “итаәти ваҹиб олан имамын” нумнәсиндәндир вә онун һөкмү илә кафирләрлә ибтидаи ҹиһады башламаг олар.

Мәрһум Шејх Муфид “ әнфал” бәһсиндә әнфалын Ислам Пејғәмбәринә (сәлләлаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) вә онун мәсум Әһли-Бејтинә (әлејһимуссалам) мәнсуб олдуғуну бәјан етдикдән сонра јазыр:

“Адил Имамын иҹазәси олмадан һеч кимин ихтијары јохдур ки әнфал сајдығымыз маллардан истифадә етсин.”[10]

Бу ифадәләрдән вә әввәлдә әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндән белә нәтиҹә алмаг олар ки, мәрһум Шејх Муфид диҝәр шиә алимләри кими “адил Имам” тәфәкүрүнү һәмишә диггәтдә сахламыш вә онун һәјатдә нүмунәсини Аллаһ-таала тәрәфиндән иҹәзә верилмиш һакимин рәһбәрлији кими гәбул етмишдир. Јәни, бу рәһбәр ја бирбаша Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмалыдыр (мәсум Имамлар (ә) кими) ја да онларын нәзәри әсасында һакимијјәтә ҝәлмәлидир. Бүтүн бунларын мүгабилиндә шиә әгидәсиндә биз, “залим рәһбәр”, “залим султан”  вә ја “залим имам” кими терминләрин мәнасыны анламыш олуруг вә бүтүн бунлардан мәгсәд Аллаһ-тааланын разы олмадығы бир һакимин иш башына ҝәлмәсидир вә шәриәт дә бу һакимијјәти гәбул етмир. Белә һакимләрдән вә рәһбәрләрдән итаәт исә шәриәт ҹәһәтдән дүзҝүн дејил. Беләләиклә, рәвајәтләрдә ҝәлән “адил султан” вә ја бу кими ифадәләр о һакими тәсдиг етмир ки, әдаләтлә рәфтар етмиш олсун. Һәмчинин, залим һаким вә бу кими ифәдәләрдән дә мәгсәд ҹәмијјәт ичиндә зүлмлә рәфтар едән һаким нәзәрдә тутулмур. Бәлкә дә биринҹидән мәгсәд одур ки һакимин рәһбәрлијин Аллаһ-таала гәбул етмиш олсун,[11] икинҹидән мәгсәд исә о һакимин рәһбәрлијидир ки Аллаһ-таала шәри ҹәһәтдән она разы олмасын.

 

Даһа чох мүталиә үчүн бах:

Меһди Һадәви Теһрани, Вилајәт вә дәјанәт, мүәссисеји фәрһәнҝије ханеји хирәд. Гум. Икинҹи чап, 1380 шәмси или.



[1] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810.

[2] Бәзиләри ҝүман едирләр ки: Ислам ҹәза һөкмләринин иҹрасы мүһакимә бөлмүнә аид олуб фәгиһин јалныз гәзавәт гисминдә ихтијарына дәлаләт едир. Һалбуки, гәзавәт, фигһ термининдә јалныз фәрдләр арасында гаршыја чыхан дүшмәнчилијин гәзавәт олунмасына аиддир. Ислам һөкмләринин вә ҹәзаларынын иҹрасы исә ашкар шәкилдә вилајәт-фәгиһин шәниндәдир. О вилајәти-фәгиһ ки мүсәлман ҹәмијјәтинин идарәси вә рәһбәрлији онун ихтијарларындандыр.

[3] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[4] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[5] Бу ифәдәдән лазым оларса ибтидаи ҹиһадында фәгиһин өһдәсиндә олмасыны әлә ҝәтирмәк олар. Бу мөвзуну башга јердә арашдырмаг лазымдыр.

[6] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-811

[7] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-95-96 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-әбд. 2-и баб, 1-ҹи һәдис)

[8] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-12-13 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-Ҹумә вә адабуһа)

[9] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-11, сәһ-35 ( Китабус-ҹиһад, әбваб-ҹиһадул-әдувв)

[10] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-279

[11] Әлбәттә, белә һакимләрин шәраитләриндән бири дә ҹәмијјәтдә әдаләтлә рәфтар олмасыдыр.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...