Ətraflı axtarış
Baxanların
10240
İnternetə qoyma tarixi: 2010/12/02
Sualın xülasəsi
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Sual
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Qısa cavab

Zərdüşt dininin mahiyyəti, Qatın məzhəbi nəğmələrinə diqqət etməklə, tam tövhidi mahiyyəti olubdur. Amma Avestada olan mətnlərə diqqət edəndə, iki Allaha pərəstişin əlamətləri gözə çarpır. Bu əlamətlərin, üzə çıxması "Mani" və sonrakı Zərdüştçülər tərəfindəndir. Deməli indiki şirklə dolu avestanın mətninə diqqət etməklə, Zərdüşt dininin təhrif olmasını deməliyik. Baxmayaraq ki, bu dinin ilahi peyğəmbəri var və mənbəyi səmadır. Amma öz peyğəmbərinin tövhidi və vəhyani elm və maariflərindən uzaqlaşmışdır.

Şiə imamlar (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlər, bu dinin ilk köklərinin ilahi olmasını təsdiqləyirlər. Eyni halda, bu dində böyük bir təhrifin olmasını da çatdırırlar.

Ətreaflı cavab

Nəzəriyyə: "Zərdüşt dini dinlərdən biridir."

Dəlillər:

  1. Zərdüşt dininin mahiyyəti

  2. Quran Zərdüşt dininin ilahi olmasını təsdiqləyir.

Zərdüşt dininin təlimlərinin mahiyyəti

a). Zərdüşt dinin mahiyyəti;

Qatlara[1] diqqət etməklə məlum olur ki, zərdüşt dini yüz faiz tövhididir. Zərdüşt şünas alimlərin çoxu, qatları araşdırarkən, Zərdüştün xalis tövhiddən danışdığını anlayıbdır. Sonrakı şirk dolu əfsanələr, mani məzhəbində və sonrakı avestada yaranıbdır. Əslində Zərdüştün ardıcılları, onun vasitəsi ilə açıqlanan əzəmətli tövhidi, məsihiyyət dini kimi, neçə Allahlığa çevirdilər.

Nəticə almaq olar ki, zərdüşt dini, yaranan zaman tövhidi bir din olub. Qatlara diqqət etmək bu nəzəriyyəni təsdiqləyir. Amma avesta kitabında, (Zərdüştlərin müqəddəs kitabı) neçə Allahlığın əlamətləri aşkar olur. və müstəqil Allahın ruhu sayılır.[2] Ona görə də, zərdüştə nisbət verdiyimiz din, öz peyğəmbərlərinin gətirdiklərindən uzaq və təhrif olmuş bir dindir.

b). Zərdüşt dininin etiqadi təlimləri;

1)- Allah zərdüşt dinində:

Qatlarda olan Allah, bütün dünyanı yaradan və vahid Allahdır. O xaliq ki, heç bir məxsus qövm, zaman və məkana bağlılığı yoxdur. Qatlarda Allah, mütləq elm, bütün varlıqların xaliqi, böyük, rəhimli, adil və hər şeyə qadir bir varlıq bir varlıq kimi tanıtdırırlar. Belə əqidə olan zaman, heç bir ikinci Allah və bütə yer qalmır.[3] Diqqət olunası budur ki, Qatlarda, Zərdüşt (ə) bir ilahi peyğəmbər simasında və həqiqi bir tövhidçi libasında, Allahı tövhidin ən yuxarı dərəcəsində tərifləyir və aşiqliklə deyir:

"Ey yaradan Allah! Təvazö ilə səndən bir sualım var. Sənə aşiq olan, sənə necə pərəstiş etməlidir? Ey böyük məşuq! Qəlbim sənin məhəbbətindən dolubdur. Biz doğruluq sayəsində sənin köməyindən faydalana və qəlbimiz

sənin pak nurunun işığında işıqlana bilsəydi."[4]

2)- Dünya zərdüşt dinində:

Dünya Allahın yaratdığıdır və o, onu qoruyan və ona hakimdir. Dünya tamamilə Allahın vücuduna bağlıdır. Belə ki, onun iradəsi və xəbəri olmadan, heç bir hadisə baş verməz. Əhuraməzda (...Allah) dünyanı tamamilə əxlaqi bir hədəflə yaratmışdır.[5]

3)- İnsan Zərdüşt dinində:

Zərdüşt dini insana yüksək bir dərəcə verir. İnsan pak, günahsız. (insanın dünyaya gəlməsindən ilk günahı daşıdığı məsuliyyət əqidəsinin əksinə olaraq) və azaddır, ta öz ixtiyarı ilə yaxşı ya pis yolu seçsin.[6]

4)- Ölümdən sonrakı həyat zərdüşt dinində:

Bu din digər dinlər kimi, bu əqidədədir ki, insanın ruhu cismin ölümü ilə aradan getmir. İnsan öz əməllərinə əsasən behiştə ya cəhənnəmə gedir.[7] Qatlar kitabında, elə təlimlər var ki, Avestanın bəzi təlimləri ilə fərqlənir. "Əvvəlki zərdüşt dini" adlananın əsas təlimlərindən biri budur ki,[8] insan ölümdən sonra çinud (seçim) körpüsündən keçərək, günahkarların keçə bilmədiyi bir körpü.

Yaxşıların sonu behişt və pislərin sonu da cəhənnəm olacaq.[9]

Bəzən də işarə formasında ölümdən sonra bir aləm barəsində qatlarda danışılıbdır.[10]

Müasir zərdüşt yazıçısıda, ruhun əbədiliyi və insanın ölümdən sonra qalmasını, yaxşı işlərin mükafatı və pis əməllərin cəzasını, behişt, cəhənnəm və qiyaməti zərdüşt dininin əsaslarından sayır.

Hər halda "çinud körpüsündən keçmək" cümləsindən, bəlkə də məada etiqadlı olmağı zərdüşt dininə nisbət vermək olar.

Zərdüşt dininin vəhyə bağlı olmasına Quranın təsdiqi

Qurani kərim Zərdüşt (ə)- in ardıcıllarını "məcus" adlandırır.[11] Şiə imamları (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlərə əsasən, məcusilər, kitab və peyğəmbər sahibi tanıtdırılıblar.[12] Rəvayətlər bunu bildirir ki, Zərdüşt (ə)- in ilahi dini, ardıcılları tərəfindən təhrif edilmişdir. Rəvayətlər yalnız zərdüşt dinində təhrifin olmasını çatdırırlar, onun növünü çatdırmırlar.

Ələqəli göstərici: Əhli kitab nəzərindən cismani məad, Sual 1916. (Sayt: 1917)



[1] - Qatlar 3500 il bundan qabaq deyilən nəğmələr toplusudur. Şer dilində layiqli həyat tərzi onda açıqlanır. Müraciət edin: Cəlaləddin, Zərdüşt, nəşriyyat səhmi şirkəti, ç 1371, cild 6

[2] - Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, 107. bununla belə alimlərin bəzisi, indiki avestada olan iki Allaha pərəstliyin aşkar təlimlərini, irfani və fəlsəfi yozumlarla düzəltməyə çalışırlar və özlərinin müqəddəs kitabını xalis tövhiddən bilsinlər.

[3] - Zərdüşt, səh 122, Tətbiqi din şünaslıq, səh 107 və 108

[4] - Müraciət edin: Zərdüşt, səh 133

[5] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 109 və 110

[6] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 110

[7] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[8] - Bu təlimlər altı əsasda gəlib ki, bu məsələ altıncı əsasda açıqlanıbdır.

[9] - Asiyayi dinlər, səh 42 və 43 Dünyanın diri dinlərindən (qeyri İslam) seyrdən nəql ilə. Əbdürrəhim Süleymani Ərdüstani, səh 112

[10] - Mədəniyyət tarixi, səh 246. Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[11] - Həcc surəsi, ayə 17

"إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ الصَّابِئِینَ وَ النَّصارى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِید"ٌ

Tərcümə: "Həqiqətən, Allaha iman gətirənlər (mnüsəlmanlar), yəhudilər, sabiilər, xaçpərəstlər, atəşpərəstlər və müşriklər arasında qiyamət günü (haqq ilə batil ayırd edərək) hökmünü verəcəkdir. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə şahiddir. (və hər şeydən xəbərdardır.) Müraciət edin: Məkarim Şirazi, Nasir. Təfsiri- nümunə, cild 14, səh 40. Təbatəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl- mizan fi təfsiril- Quran.

[12] - Əl- ərusi- Əl həvizi, Əbd Əli, Nurus- səqəleyn, Rəsuli, məhəllati, Qum, Mətbəətul- hikmət, cild 3, səh 475. Əl- hürrül- Amili, Həsən, Vəsailuş- şiə, səh 96, Məkarim Şirazi, Nasir, Təfsiri- nümunə, Qum, Sdarul- kutubul- islamiyyə, ç 1361, cild 14, səh 46

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Şəriyət baxımından bank xidmətlərindən və ya borc verən bank müəssisələrindən borc almağın hökmü nədir?
    13046 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/05/21
    Bank xidmətlərində və borc verən müəssisələrindən alınmış borc əgər sələm kimi (faizlə) qiymətləndirilməsə və banklarda verilən şərtlərin əsasında xərclənərlsə heç bir iradı yoxdur. Aşağıda banklardan borc alarkən bir neçə zəruri məsələnin diqqətdə olmasını nəzərə çatdırırıq: 1.Bank kreditinin götürülməsi əvvəlcən orda borc (kredit) dərftərçəsinin açılması ilə ...
  • "Əl- həmdu lillahi rəbbil- aləmin" «الحمد لله رب العالمین» barəsində İmam Həsən Əsgərinin (ə) təfsiri nədir?
    10450 Təfsir 2012/02/15
    İmam Həsən Əsgərinin (ə) təfsiri, o həzrətə nisbət verilir ki, bəzi səbəblərə görə bəziləri bu nisbəti yəqini bilmirlər. Bu təfsirdə, Fatihətul- kitab" (Həmd) və "Bəqərə" 282- ci ayəyədək, rəvayət formasında təfsir olubdur ki, Quran elmləri terminində ona "məsur" təfsir deyilir.Hər halda, İmam Əsgəri (ə) "Əl- həmdu lillahi ...
  • Yerdə və göydə Allahın qüdrət nişanələri hansılardır?
    7372 Qədim kəlam 2011/11/24
    Asiman, yer və bu ikisində olan hər bir şey və ümumiyyətlə vücud aləmində olan şeylərin hamısı Allahın qüdrət nişanələrindəndir. Bu nişanələr o qədər çoxdur ki, heç kəs onları sayıb qurtara bilməz. Qurani-Kərim insanları dəfələrlə bu ayələri müşahidə etməyə çağırmışdır. Kəhkəşanların, müxtəlif günəş ...
  • Bütün əməlləri xalis niyyətlə necə yerinə yetirmək olar?
    6896 Əməli əxlaq 2011/07/28
    İxlas – işlərin yerinə yetirilməsində və bəndəlikdə başqasının razılığını yox, yalnız Allah-taalanın razılığını əldə etmək, layiqli bəndəlik məqsədində olmaq mənasınadır. Deməli, əvvəlcə ixlasın maneələrini, yəni riyakarlıq, dünyaya ürək bağlamaq, şeytani vəsvəsələri aradan qaldırmaq lazımdır, bundan sonra imanın gücləndirilməsi, Allah-taalanın müqəddəs ...
  • Əhli- sünnə qardaşların xilafətin siyasi və İmamətin dini vəzifə olmalarını bilib və İmamların (ə) İmaməti ilə heşb bir problemlərinin olmamasının sualının cavabı nədir?
    7008 Qədim kəlam 2012/10/01
    Əhli- sünnə siyasi rəhbərlik üçün Əbu Bəkri və digər xəlifələri və onların bir dəstəsi İmam Əli (ə)- ın elmi və mənəvi rəhbərliyə layiq bilsələr də, lakin şiənin nəzərindən İmamət və xilafət arasındakı bu ayrı salma, düzgün bir düşüncə ola bilməz. Şiə İmaməti xüsusi bir mənada ...
  • Allahın Məknun və Mustəəsər adlarından məqsəd nədir?
    6904 Nəzəri irfan 2011/10/08
    Məsum Əhli- beytdən bizə çatan dua və rəvayətlərdən istifadə olur ki, Allah Taalanın bəzi adları vardır ki, onları özü üçün seçmiş və onlardan heç bir kəsin xəbəri yoxdur. Bu adlar "Əsmai Mustəəsərə" kimi tanınmışdırlar. Rəvayətlərdən istifadə olunur ki, Əsmai- Mustəəsərə Allahın qeyb əzəm adlarından və Allahın ilk adlarındadırlar. Mustəəsər adlarını ...
  • Musiqinin haram olmasının dəlillərini açıqlayın?
    34639 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/18
    Fiqh terminində musiqiylə ğina bir- birindən fərqlidirlər. Ğina o səsə deyilir ki, insan boğazında bir neçə not şəklini alaraq səslənsin və dinləyicidə sevinc və fərəh halının yaranmasına səbəb və oyun və rəqs məclislərinə münasib olsun.Amma musiqi, bir səsdir ki, musiqi alətindən eşidilir.Bir çox ayə və rəvayətlərə və bir ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    5544 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...
  • Vanilin tozundan istifadə etmək haramdırmı?
    6952 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/17
    Həzrət ayətullah uzma Xameneinin dəftəri: Əgər spirt məsd edici növdən və adi halda maye şəklində olmazsa, halaldır. Həzrət Ayətullah uzma Məkarim Şirazinin dəftəri: Yukskək faizə malik olmasına diqqət etməklə ondan istifadə edilməməlidir. Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri:
  • Həmadə qadın idi (olub) ya kişi və necə şəxsiyyətə malik idi?
    5564 تاريخ بزرگان 2012/02/07
    Rical (elm adıdır) mənbələrində qeyd olunanlara əsasən iki qadın şəxsiyyəti "Həmadə" adında olubdur ki, biri "Həmadə bint Rəca" və başqası "Həmadə bintil- Həsən". Belə nəzərə gəlir ki, həqiqətdə bu ikisi bir nəfər ola. Bu xanım, İmam Sadiqin (ə) səhabələrindən olub və Kuleyni və Şeyx Səduq onun vasitəsilə ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154454 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117604 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109492 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98132 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91135 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53245 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44710 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43584 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42710 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...