Gelişmiş Arama
Ziyaret
8741
Güncellenme Tarihi: 2012/05/16
Soru Özeti
Şia mezhebinde namazın sırları ve felsefesi nedir?
Soru
Şia mezhebinde namaz emrinin delil ve temeli nedir? Benim elde ettiklerime göre onun delili çok azdır! Namazın her hareket ve kıraatinin bir delili olmalıdır.
Kısa Cevap

Şüphesiz ilahi hükümlerin tümünün felsefe ve delili vardır, ama ilahi hüküm ve buyrukların tümünün delillerini bulmamız gerekli değildir. Müslümanlar vahiy mesajı karşısında teslim olmalıdır. Bu teslim ve kabul etme psikolojisi insanın kemalidir ve esasen bazı buyruklar teslim ve kulluk ruhunu sınamak içindir. Ama bununla birlikte Kur’an defalarca hükümleri beyan ederken onların delillerine de işaret etmiştir. Masum imamlar da rivayetlerde bu hikmetleri beyan etmiş ve Müslüman âlimler de hükümlerin sırları ve felsefesi hakkında ve bu cümleden olmak üzere namaz konusunda ve onun niyet, teşehhüt, rükû, secde ve selam gibi rükün ve cüzleri hakkında bir takım kitaplar yazmışlardır.

Ayrıntılı Cevap

Kuşkusuz tüm ilahi hükümlerin felsefe ve delili vardır, ama ilahi tüm hüküm ve buyrukların delilini bulmamız gereklilik addetmemektir. Müslümanlar vahiy mesajının karşısında teslim olmalıdır. Bu teslim ve kabul etme hali insanın kemalidir. Esasen bazı buyruklar teslim ve kulluk psikolojisini sınamak içindir. Yüce Allah’ın Hz İbrahim’e evladı Hz İsmail’i kurban etmesine dair vermiş olduğu emir bunun bir numunesidir. Bu kısa yazıda söylenilmesi gereken şey, İslam’ın hüküm ve ibadetsel programlarının tümüyle hikmet ve felsefe taşıdığıdır.

1. Yüzlerce ayet ve hadisin insanları akıl etmeye ve düşünmeye davet etmesi bunun delilidir.[1]

2. Kur’an’ın müşrik ve putperestlere yönelttiği sert eleştirilerden biri, onların körü körüne ve delilsiz olarak atalarını taklit etmesidir.[2]

3. Bizzat Kur’an defalarca hükümleri beyan ederken onların deliline de işaret etmiştir.[3] Masum imamlar da rivayetlerde bu hikmetlere değinmiş ve Müslüman âlimler de hükümlerin sırları ve felsefesi hakkında kitaplar yazmıştır.

Belirtilen noktalara binaen şöyle söylemek gerekir:

1. Tüm hükümlerin delilini insanların tümünün tüm zamanlarda bilmesi gerekli değildir.

2. Hükümlerin felsefesinde sadece onların maddi fayda ve eserlerine bakılmamalı, salt ekonomik ve sağlık yönlerine dikkat edilmemeli ve ruhsal, manevi ve uhrevi eserlerinden gafil kalınmamalıdır.

3. Yüce Allah’ı hikmet sahibi ve hüküm ve kanunlarını da hikmet esaslı bilen bir kimse fazla delil bulma peşinde koşmamalıdır, delili hikmet sahibi Allah’a bırakmalıdır. Ama bununla birlikte namazın felsefesi ve hatta niyet, teşehhüt, rükû, secde ve selamın sırları gibi onun bazı rükün, cüz ve kıraatleri hakkında deliller zikredilmiştir. Biz burada onların bazı örneklerine işaret edeceğiz:

Namaz Kötülüklerden Sakındırır

Kur’an-ı Kerim namaz hakkında şöyle buyuruyor: Namaz insanı çirkinlik ve kötülükten alıkoyar.[4]

Namaz ve Gafletten Uyanmak

Başka bir yerde şöyle buyuruyor: Namazı beni hatırlamak ve bana yönelmek için kıl.[5]

Namaz Huzura Sebep Verir

Aynı şekilde şöyle buyuruyor: Ancak Allah’ı anmayla kalpler huzur bulur.[6]

Kibir ile Mücadele Etmek

Tüm yüceliklerin, kudret ve azamet merkezinin menşeine yönelmek olan namaz, insandan kibir ve gururu siler. Başka bir ifadeyle, namaz hodbinlik ve tekebbürü yok eder; çünkü insan her gece ve gündüz on yedi rekâtta ve her rekâtta iki defa yüce Allah’ın karşısında alnını toprağa koyar ve kendini onun azameti karşısında ancak bir zerre olarak görür. İnsan böylece gurur ve egoizm perdelerini parçalar. Bundan dolayı İmam Ali imandan sonra ilk ibadet olan namazı bu hedefle açıklamakta ve şöyle buyurmaktadır: Allah imanı insanı şüpheden arındırmak için ve namazı da kibirden temizlemek için farz kılmıştır.[7]

Düzen Psikolojisinin Takviye Edilmesi

Namaz insanda düzen ruhunu takviye eder; çünkü bu ibadetsel amel belirli vakitlerde yerine getirilmelidir ve onun önce veya sonra yapılması namazın geçersiz kılınmasına neden teşkil eder. Aynı şekilde niyet, kıyam, rükû, secde ve kıyam hakkındaki diğer adap ve hükümler de böyledir; onlara riayet etmek hayat programlarında düzeni kabul etmeyi tamamıyla kolaylaştırır.

Ahireti Hatırlamak

Namaz kılan şahıs “Din gününün sahibi” ifadesini kullandığında kıyamet ve onun azametini hatırlar ve bu dünyanın ötesinde bu dünyadaki amellerin neticesi olan başka bir dünyanın var olduğuna dikkat eder.

Dostluk ve Düşmanlık

Dostluk ve düşmanlık Hamd suresi ayetlerini okumanın felsefelerinden biridir. Namaz kılan şahıs “ben sadece sana ibadet eder ve sadece senden yardım dilerim, bizi doğru yola kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet” ifadesini kullanarak yüce Allah, Peygamberler, doğrular, şehitler ve salihlerin dostluğunu ister, o tarafa doğru hareket eder ve “gazaba uğramışların yoluna değil” ifadesiyle de uzak kılınmışlar ve sapmışların yol ve yönteminden ayrı olduğunu ve ona düşmanlık duyduğunu belirtir. Son olarak şunları söylemek gerekir: Namazın emredilme nedeni Allah’ın rububiyetine dikkat etmek, onu ikrar etmek, şirk ve putperestlikle mücadele etmek, Allah’ın karşısında tevazu ve alçak gönüllüğünün zirvesinde kıyamda durmak, günahları itiraf etmek, bazı geçmiş günahların bağışlanmasını istemek ve Rabbi yüceltmek için alnı yere koymaktır.  Aynı şekilde hedef insanın her zaman dikkatli ve uyanık olması, unutkanlık tozlarının onun kalbini kaplamaması, sarhoş ve mağrur olmaması, huşu ve huzur içinde olması ve din ve dünya nimetlerine ilgi duymasıdır.[8] Bunlar ilahi hükümlerin eser ve hikmetlerine işaret eden ilahi ayetler ve rivayetlerden numunelerdir. Son olarak namazın hikmet ve sırları hakkında Şii yazar ve âlimler tarafından birçok kitap ve makalenin yazıldığını hatırlatmak gerekir:

Daha fazla bilgi edinmek için müracaat edilebilecek kaynaklar:

İlelu’ş Şerayi, Şeyh Saduk.

Sırru’s Salat ve Adabu’s Salat, İmam Humeyni.

Felsefe-i Esrarı Hüküm, Muhammed Vahidi.

Pertov-i Ez Esrarı Namaz, Muhsin Kıraati.

İlgili başlıklar:

Namazın Mana ve Eserleri, 2296 (Site: tr2410).

Beş Vade Namazın Felsefesi, 3837 (Site: 4101).

Teşehhüt Ve Selamın Felsefesi, 13141 (Site: 12808).

Namazın Manevi Ve Maddi Eser Ve Bereketleri, 22644     (Site: fa10797).

 


[1] Nahl Suresi, 44. ayet; A’li İmran Suresi, 191. ayet.

[2] A’raf Suresi, 173. Ayet.

[3] Ankebut Suresi, 45. ayet; Bakara Suresi, 183. Ayet.

[4] Ankebut Suresi, 45. ayet.

[5] Ta’ha Suresi, 14. ayet.

[6] Rad Suresi, 24. ayet.

[7] Nehcü’l Belağa, hikmet 252, "وَ قَالَ (ع) فَرَضَ اللَّهُ الْإِيمَانَ تَطْهِيراً مِنَ الشِّرْكِ وَ الصَّلَاةَ تَنْزِيهاً عَنِ الْكِبْر"

[8] Şeyh Saduk, Men la Yehzeruhu’l Fakih, c: 1, s: 214, Camiayı Müderrisin Kum, Çapı dovvum, 1404 h.k; Şeyh Saduk, İlelu’ş Şereyi, c: 2, s: 317, daveri, Kum, çapı evvel, "إنّ علة الصلاة أنها إقرار بالرّبوبية للّه عزّ و جلّ، و خلع الأنداد و قيام بين يدي الجبّار جلّ جلاله بالذّلة و المسكنة و الخضوع و الاعتراف، و الطّلب للإقالة من سالف الذّنوب، و وضع الوجه على الأرض كلّ يوم إعظاما للّه جلّ جلاله و أن يكون ذاكرا غير ناس و لا بطر.و يكون خاشعا متذلّلا راغبا طالبا للزيادة في الدّين و الدنيا مع ما فيه من الإيجاب، و المداومة على ذكر اللّه عزّ و جل باللّيل و النهار و لئلّا ينسى العبد سيّده و مدبّره و خالقه، فيبطر و يطغى و يكون ذلك في ذكره لربّه عزّ و جلّ، و قيامه بين يدي".

 

Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Neden Şia geçici evliliği (muta) caiz bilmektedir?
    25383 متعه 2013/04/23
    Başlangıçta bu meselenin fıkhi konulardan olduğuna ve özel bir alan ve ortamda ilgili uzmanlar tarafından incelenmesi gerektiğine dikkat etmeliyiz. Burada kısaca konuları beyan edecek ve konunun detaylarını ayrıntılı cevaba bırakacağız. 1. Geçici evlilik, hiçbir evlilik engeli taşımayan, iki tarafın rızasıyla ve belirli bir zamana kadar belirlenmiş bir ...
  • Kerbela’da namaz Mekke’de olduğu gibi tam olarak mı kılınır?
    6252 Varie 2012/05/03
    İmam Hüseyin’in hareminde namazın tam veya seferi olarak kılınması hakkında şunları belirtmek gerekir: Yolcu, Mesdicü’l Haram, Peygamber mescidi ve Küfe mescidinde namazı tam olarak kılabilir. Ama bu mescitlerin parçası olmayan ve sonra bu mescitlere eklenmiş bir yerde namaz kılmak isterse, müstehap ihtiyat gereği namazı seferi kılması gerekir. ...
  • Peygamber (s.a.a) ve Masum İmamlar (a.s) eşlerinden herhangi birini boşamış mıydılar?
    8974 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/04/28
    Bu konu birkaç açıdanele alınacak bir konudur. Ancak kısaca şöyle diyebiliriz:1- Her ne kadar İslam evliliğe teşvik etmiş ve boşanmanın Allah’ın en sevmediği helal olduğunu belirtmişse de bazı yerlerde boşanmaktan başka çare yoksa ve evlilik bir cehenneme dönecekse boşanmaya izin vermiştir.
  • Mastürbasyon, mental boşalma(ihtilam) ile nasıl mücadele edebiliriz?
    17380 درمان رذائل اخلاقی 2019/02/18
    Kutsal İslam dinine göre Mastürbasyon haram ve büyük günahlardan biridir. Ama mental boşalma (ihtilam) bedenin doğal bir tepkimesi olup kesinlikle kişinin kötü biri olduğuna delalet etmez. Mental boşalma yaşamak günahta değildir. Mental boşalmaya etki eden bazı faktörler bulunmaktadır bu faktörler kontrol edilirse mental boşalma (ihtilam) yaşama sayısında ...
  • Ahiretin mümkün ve gerçek olduğuna dair hangi deliller mevcuttur?
    22040 Eski Kelam İlmi 2011/04/11
    Önem açısından ahiret ve kıyamet meselesi tevhid meselsinden sonra en önemli dinî ve İslamî meseledir ve Kur’an ayetlerinin üçte birinden çoğu bu hususta nazil olmuştur. Kıyameti ispat eden deliller aklî ve naklî diye iki bölüme ayrılmaktadır:
  • Evlatlarımızın ibadetlere ilgi duymasını nasıl takviye edebiliriz?
    6492 Pratik Ahlak 2010/08/22
    Dinsel farzları yerine getirmeye yöneltmek ve teşvik etmek için ilk önce bireylerin düşünsel altyapılarını incelemek ve onları ıslah ve takviye etmeye çalışmak gerekir. Bireyin Allah, varlık âlemi, insan, ahret vb. konulardaki görüş ve inancı onun iman, farzları yerine getirmeye bağlılık, davranış ve hareketlerine yönelik direkt bir ...
  • Anne rızası olmadan Müslüman olmayan bir kızla evlenmenin hükmü nedir?
    7408 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/09/22
    İslam dini insanların bozulması ve yozlaşmasını önlemek ve ahlakî yozlaşmalardan kaynaklanan problemlerden birey ve toplumu korumak ve aynı şekilde aile müessesesini güçlendirmek için evlenmeyi çok tavsiye etmiştir. Elbette gencin hayatı ve geleceği için karar alabileceği bir erginlik ve rüşt yaşına ermesi de İslam dini tarafından önemsenen ...
  • Mümin karı ve koca ölümden sonra da birlikte yaşayacaklar mıdır?
    63747 Eski Kelam İlmi 2011/05/21
    İnsanın ahiretteki yaşam şeklinin tüm detayları, masum zatlar (a.s) dışında hiç kimse için malum değildir. Bununla birlikte erkek ve kadın arasındaki evlilik ilişki ve sözleşmesi dünya hayatıyla ilgilidir ve mümin kadınlar ahirette de dünyadaki eşleriyle yaşama mecburiyetinde değildir. Elbette isterlerse onlarla yaşayabilirler. Aynı şekilde bu dünyada kocası bulunmayan veya ...
  • Kadın geçici evlilikle zevce olur mu?
    9090 Geçici Evliliğin Şartları 2012/12/23
    Her ne kadar muta nikahı şer’i bir nikah olsa ve bir kadın geçici olarak birinin nikahına girdiğinde ona zevce denilse de nikahın bütün hükümlerini taşıması gerekli değildir. Ve bunu karmaşık bir konu olarak algılayamayız. Şii rivayetlerinde daimi ve geçici evlilik arasındaki farklara açıkca işaret edilmiştir. Daimi nikahta ...
  • Eğer cemaat imamı bazı konularda (ve uyarmadan sonra) doğru okumaya riayet etmeze, kendisine tabi olmak doğru mudur?
    4469 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/10/30
    Hz. Ayetullah Mehdi Hadevi Tahrani’nin (ömrü uzun olsun) belirtilen husustaki görüşü şudur: 1. Okumada iraplara riayet etmek, ihtiyat gereği, farzdır. 2. Hamd ve sure dışında cemaat imamının okumasının doğru olması şart değildir. Ama Hamd ve surede kendisinin okuması doğru değilse, kendisine tabi olmak caiz değildir ve “bismillah” ...

En Çok Okunanlar