Ətraflı axtarış
Baxanların
7735
İnternetə qoyma tarixi: 2010/11/22
Sualın xülasəsi
Һансы сәбәбә Ҹәмәл сәһабәләри һәзрәт Әли (әлејһиссалам) илә мүһарибә етдиләр?
Sual
Һансы сәбәбә Ҹәмәл сәһабәләри һәзрәт Әли (әлејһиссалам) илә мүһарибә етдиләр?
Qısa cavab

Тарихи сәнәдләри нәзәрә алмагла ики гаршы тәрәфин нәзәринҹә Ҹәмәл дөјүшүнү арашдырыб сонда гәрара верәҹәјик:

А) Ҹәмәл сәһабәләринин нәзәриндә бу дөјүшүн амилләри.

 1. Ајишә вә Тәлһәнин чыхышларында ән чох тәкид олунмуш сәбәбләрдән бири Османын ганыны алынмасы мәсәләсидир. Бундан әлавә, бир дәстә Әлини (әлејһиссалам) бу гәтлдә мүгәссир билирдиләр.

 2. Бәзи мөтәзилә алимләри белә нәзәријјә верирләр ки, дөјүшүн әсас сәбәби Ајишә вә онун көмәкчиләринин әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр етмәк нијјәти олуб.

 3. Әввәлдә гејд олунмуш сәбәби Тәлһә дә тәкрарламагла, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) үммәтинин ишләриндә ислаһ ишләри апармасы вә Аллаһ-таалаја итаәтин даһа да рәваҹ олмасыны диҝәр бир сәбәб кими гејд едир.

 4. Әмирәл-мөминин Әлинин (әлејһиссалам) хилафәт вә рәһбәрлији кечмиш хәлифәләрин јолу илә дејилди, демәли, шәри ҹәһәтдән онун хилафәти дүзҝүн дејилди;

 5. Әмирәл-мөмин Әли (әлејһиссалам) өз ишләриндә Тәлһә вә Зүбејрлә мәсәләһәт вә мәшвәрәт етмирди;

Б) Әмирәл-мөминин Әлинин (әлејһиссалам) вә достларынын нәзәриндә Ҹәмәл дөјүшүнүн сәбәбләри;

 1. Тәлһә вә Зүбејрин гүдрәт тәләбләри; Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 148-ҹи хүтбәсиндә бујурур: “Тәлһә вә Зүбејрин һәр бири һөкумәти әлә алмаг үмидиндәдир.”

 2. Әһд вә пејманы позмаг; имам Әли (әлејһиссалам) мүһарибәјә һазыр олдуғуну елан етдикдән сонра о ики нәфәри әһд-пејманы позмагда иттиһам едир;

 3. Көһнә кин-күдурәт; бу мәсәләни инкар етмәк олмаз ки, бәзиләри кечмишдән Әмирәл-мөминин Әлијә (әлејһиссалам) гаршы кин бәсләјирдиләр. Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) бу кин-күдурәтин көкләрини белә сајыр; а) Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) гардашлығынын јалныз имам Әли (әлејһиссалам) илә олмасы; б) Имам Әлинин (әлејһиссалам) Әбу Бәкрә үстүнлүјү; в) Имам Әлинин (әлејһиссалам) Мәдинә мәсҹидиндә мәсҹидә тәрәф олан гапысынын бағланмамасы; д) Хејбәр мүһарибәсиндә фәтһ бајрағыны имам Әлинин (әлејһиссалам) әлинә верилмәси; һәмчинин Тәлһә вә Зүбејр үмидвар идиләр ки, Әли (әлејһиссалам) бүтүн ишләриндә онларла мәшвәрәт едәҹәк вә һөкумәтин бир гисмини онларын ихтијарында гојаҹаг, амма бунларын һеч бири тәһәггүг тапмыр вә сәбәб олур ки, имам Әли (әлејһиссалам) илә дүшмәнчилик едирләр.

 4. Мүнафигләр; икиүзлүләр вә мүнафигләр имам Әлинин (әлејһиссалам) ишарә етдији сәбәбләрдән биридир;  

 5. Ислам ҹәмијјәтинин әмнијјәтини арадан апармаг; бу мәсләнин ән ашкар нүмунәси Ҹәмәл әһлинин Бәсрәдә бејтул-мал анбарына һүҹуму вә әһалинин бир дәстәсинин өлдүрүлмәси;

 6. Бәзиләринин өз әмәлләринин үстүнү өрт-басдыр етмәләри: Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 137-ҹи хүтбәсиндә бујурур: “Онлар өз төкдүкләри ганын интигамыны алмаг истәјирдиләр.”

Ətreaflı cavab

Ҹәмәл (дәвә) дөјүшүнүн сәбәбләринин арашдырылмасы илк нөвбәдә ики тәрәфин бу һагда дәлилләринә нәзәр салмаг даһа мүнасиб олар вә сонда онлары тарихи һәгитәтләрлә өлчүб дүзҝүн нәтиҹәни әлә ҝәтирмәк лазымдыр. Әввәлҹә, Ҹәмәл дөјүшүнүн сәбәбләри һаггында гыса да олса, Ҹәмәл әһлинин башчыларынын нәзәрини арашдыраг;

 А) Ҹәмәл мүһарибәсинин Ҹәмәл әһлинин нәзәриндә сәбәбләри;

 1. Ајишә мүсәлманларын Имам Әли (әлејһиссалам) илә бејәтиндән сонра Мәккә ҹамаатынын арасында фәрјад чәкир: “Еј мүсәлман ҹәмијјәти, һәгигәтән Осман мәзлум өлдүрүлдү!”[1] Ајишәнин бу сөзү Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) илә мүхалифәтинин бүнөврәси иди. Демәк олар ки, бу сәбәб тарихдә Ајишәнин вә әтрафдакыларын Әмирәл-мөминин Әлијә (әлејһиссалам) гаршы чыхышларынын әсасы олду. Чүнки, онлар Әлини (әлејһиссалам) Османын өлдүрүлмәсиндә бирбаша ҝүнаһкар кими танытдырырдылар. Бу сәбәбдән Онун әлејһинә гијам етдиләр;

 2. Бәзи мөтәзилә алимләринин нәзәринә ҝөрә Ајишә вә әтрафындакыларынын әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр етмәк гәсдләри олуб;[2]

 3. Тәлһә Бәсрәдә әһалинин арасында чыхышында гијамында мәгсәдин сәбәбини дөвләт вә мүлк олмадығыны сөјләјир, бәлкә дә гијамынын сәбәбини Бәсрә әһалисиндән көмәк алмагла Ислам үммәтинин арасында ислаһ ишләринин апармасыны вә бунунла да, Аллаһа итаәтин даһа да чохалмасыны бәһанә ҝәтирир.[3]  

Гејд олундуғу кими үмуми шәкилдә Тәлһә, Зүбејр вә Ајишәдән нәгл олунмуш хүтбәләрдән мәлум олур ки, Ҹәмәл дөјүшүнүн әсас сәбәби Османын өлдүрүлмәси вә онун ганынын алынмасы һесаб олунмушдур. Амма диҝәр сәбәбәләрә дә ишарә етмәк олар. О ҹүмләдән, Тәлһә, Әмирәл-мөминин Әлинин (әлејһиссалам) һөкумәтини кечмиш хәлифәләрин һөкумәти илә фәргли олдуғуну гејд едир вә Әлинин (әлејһиссалам) һөкумәт ишләриндән онунла мәшвәрәт вә мәсләһәтләшмәмәси вә она етираз етмәсини бәһанә ҝәтирир.[4]

 Б) Ҹәмәл дөјүшүнүн Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) вә онун сәһабәләринин нәзәриндән;

   Ҹәмәл дөјүшү Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) вә онун сәһабәләринин нәзәриндән арашдырмаздан әввәл мүһүм бир мәсәләјә јәни, дөјүшүн әсл амилләринә ишарә етмәк лазымдыр. Әмиләр-мөминин Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 172-ҹи хүтбәсиндә бујурур: “Сонра (Аишәни бөјүк бир гошунла бирҝә Мәккәдән ҝөтүрәрәк) һәрәкәт етдиләр вә Аллаһын Пеј­ғәм­бәринин (сәлләллаһу әлејһи вә алиһ) зөвҹәсини (Аишәни, саты­ҹылар) кәнизи алан заман (ора-бура) чәкдикләри кими чәкир­диләр (бир шәһәрдән диҝәр шәһәрә апарырдылар). Онунла бирликдә Бәсрәјә тәрәф ҝетдиләр.»[5]

Һәзртин бу сөзүндән ајдынҹа баша дүшмәк олур ки, Ҹәмәл дөјүшүнүн әсас сәбәби Тәлһә вә Зүбјер олмуш вә Ајишә бу ојунда ән чох васитә кими онларын әлиндә истифадә олунмушдур.

 Ҹәмәл дөјүшүнүн Әмирәл-мөминин Әлинин (әлејһиссалам) нәзәриндә сәбәбләри;

 1. Тәлһә вә Зүбејрин гүдрәт тәләб етмәләри; Тәлһә вә Зүбејрин гүдрәт тәләбләри; Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 148-ҹи хүтбәсиндә бујурур: “Тәлһә вә Зүбејрин һәр бири һөкумәти әлә алмаг үмидиндәдир вә ҝөзләрини она тикмишләр вә өз достларыны һесаба алмамышлар.”[6]

  2. Әһд вә пејманы позмаг; Имам Әли (әлејһиссалам) мүһарибәјә һазыр олдуғуну елан етдикдән сонра о ики нәфәри әһд-пејман позмагда иттиһам едир, бујурур: “Тәлһә вә Зүбејр бејәт вә әһди сындырмышлар. Ајишәни дә евдән чөлә чәкибләр ки, фитнә салсынлар вә ган төксүнләр.”[7]

 3. Көһнә кин-күдурәт; бу мәсәләни инкар етмәк олмаз ки, бәзиләри тәрәфиндән кечмишдән Әмирәл-мөминин Әлијә (әлејһиссалам) гаршы кинләри варды. Әмирәл-мөминин Әли (әлејһиссалам) бу кин-күдурәтин көкләрини белә сајыр. О ҹүмләдән; а) Чүнки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәни Ајишәјә үстүн гәрар вермишди; б) Чүнки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәни өзүнә гардашлыға сечмәклә һамыја үстүн гәрар вермишдир; в) Чүнки, Ислам Пејғәмәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҝөстәриш вермишди ки, Мәдинәдә мәсҹидә тәрәф олан гапыларын һамысы бағлансын, һәтта, Ајишәнин атасынын гапысы, тәкҹә мәним гапым ачыг галсын; г) Чүнки, Хејбәр дөјүшү ҝүнү Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Ислам бајрағыны башгаларынын әлинә вердикдән сонра мәнә верди, мән галиб ҝәлдим вә башгалары гәмҝин олдулар ....”[8]

Бундан әлавә, Тәлһә вә Зүбјер фикрләшир вә үмидвар идиләр ки, имам Әли (әлејһиссалам) дөвләт ишләриндә онларла мәсләһәтләшәҹәк. Чүнки, онлар өзләрини Әли (әлејһиссалам) илә бир мәгамда һәтта, ондан үстүн билирдиләр. Онлар үмидвар идиләр ки, Османын өлүмүндән сонра һөкумәтин бир гисми онларын ихтијарына кечәҹәк. Бүтүн бунларын һәјата кечмәмәси сәбәб олур ки, о ики нәфәрин Әмирәл-мөминин Әлијә (әлејһиссалам) гаршы кин-күдурәти олсун вә дүшмәнчиликләри ашкар олсун.

 4. Мүнафиг; Һәзрәт Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 13-ҹү хүтбәдә бир дәстәни диндә икиүзлү сајыр;[9]

 5. Ислам ҹәмијјәтинин әмнијјәтини арадан апармаг; бу сәбәбин ән ашкар нүмунәси Ҹәмәл әһлинин Бәсрәдә бејтул-мал анбарына һүҹуму вә гарәт етмәси һәмчинин, әһалијә һүҹум едиб бир дәстәни өлдүрмәләри вә диҝәрләрини јараламалары;[10]

  6. Бәзиләринин өз әмәлләринин үстүнү өрт-басдыр етмәли: Елә ки, Әмирәл-мөминин Әлијә (әлејһиссалам) хәбәр чатыр ки, Тәлһә вә Зүбејр гијам едибләр Һәзрәт бујурду: “Османы онлардан башга кимсә өлдүрмәди!”[11] Һәмин мәзмунда имам Әли (әлејһиссалам) Нәһҹүл-Бәлағәдә 137-ҹи хүтбәдә бујурур: “Онлар өз төкдүкләри ганын интигамыны алмаг истәјирдиләр.”[12]

  Бу вәзијјәтлә бағлы Һәзрәт бујурур: “Тәлһә өзү мүһарибәни ортаја атыб ки, Османын гәтлинә ҝөрә сорғу-суала чәкилмәсин.”[13] Бүтүн дејиләнләри нәзәрә алмагла ашағыдакы нәтиҹәни ала биләрик:

 Биринҹи: Әмирәл-мөминин Әлинин (әлејһиссалам) Ҹәмәл дөјүшүндә әксәр иттиһам вә ҝилејләри Тәлһә вә Зүбејрин үзәринә гајыдыр. Санки, Һәзрәт мүһарибәнин әсас амилини бу ики нәфәр билир вә башга сөзлә десәк, Ајишә бу ишдә онларын тәрәфиндән јалныз васитә кими истифадә олунмуш вә о гәдәр дә мүстәгил ролу олмамышдыр.

 Икинҹи:  диггәт олунса ашкар олар ки, Ҹәмәл әһлинин мүһарибәјә ҝөрә ҝәтирдикләри дәлилләрин һеч бири әсаслы дејилдир. Хүсусилә, билсәк ки, Османын өлдүрүлмәси вә ганынын гисасынын алынмасы бәһанәдән башга бир шеј дејилдир; чүнки, Ајишәнин өзүнүн Османла чох да јахшы рабитәси јох иди. Тарихдә нәгл олунур ки, Ајишә, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) көјнәјини Османын јанына апарыб чығырыр: “Һәлә Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) көјнәјинин нәми гурумамыш  сән онун ҝәтирдији һөкмләри тәһриф едирсән!”[14]

Беләликлә, ҝөрдүјүнүз кими Ҹәмәл әһли заһирдә алдадыҹы бәһанәләрлә өзләринин әмр саһибләринә гаршы гијам едир, етдикләри әһд вә пејманы сындырыр вә бу әмәлләринә исә бәһанәләрдән башга бир дәлил ҝәтирмирләр.           



[1] Тәбәри, Мәһәммәд ибн Ҹәрир, Тәрихул-үмәм вәл-мулук, ҹ.4; сәһ.459, дарут-турас, Бејрут, икинҹи чап, 1967

[2] Шејх Мүфид, Әл-Ҹәмәл, сәһ.64, Шејх Мүфидин јубилеји, Гум, 1413 һ.ҹ.

[3] Шејх Мүфид, Әл-Ҹәмәл, сәһ.304, Шејх Мүфидин јубилеји, Гум, 1413 һ.ҹ.

[4] Шејх Мүфид, Әл-Ҹәмәл, сәһ.306, Әнсабул-әшрафдан нәгл, сәһ.226, Шејх Мүфидин јубилеји, Гум, 1413 һ.ҹ.

[5] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.247; интишар Дарул-һиҹрәт, Гум, би та.

[6] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.206; интишар Дарул-һиҹрәт, Гум, би та.

[7] Шејх Мүфид, Әл-Ҹәмәл, сәһ.240

[8] Шејх Мүфид, Әл-Ҹәмәл, сәһ.409-410

[9] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.55

[10] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.339, хүтбә 218

[11]Мәҹлиси Мәһәммәд Багир, Биһарул-Әнвар, ҹ.32; сәһ.121, муәссисәји әл-Вәфа, Бејрут, 1404 һ.г. тарих Тәбәри вә Билазәријә әсасән.

[12] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.194

[13] Нәһҹүл-Бәлағә, сәһ.250, хүтбә 174

[14] Ибни Әбил-Һәдид мөтәзили, Шәрһ Нәһҹүл-Бәлағә, ҹ.6; сәһ.215, ајәтулла Мәрәши Нәҹәфинин китабханасы, 1404 һҹ.г.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...