Ətraflı axtarış
Baxanların
5661
İnternetə qoyma tarixi: 2010/06/22
Sualın xülasəsi
Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) инсанларын иман ҝәтирмәләри мүгабилиндә мәсулијјәти
Sual
Гуран ајәләринин бәзән Ислам Пејғәмбәринә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) “Сән онларын иман ҝәтирмәләринә мәсул дејилсән” - кими хитабы әмр бе мәруф (јахыш ишләрә дәвәт) вә ибтидаи ҹиһадла фәргли дејилми?
Qısa cavab

Гуран, истәр ибтидаи, истәрсә дә мүдафиә ҹиһадыны инсанларын һаггынын мүдафиәси сајыр вә бу һагларын ән мүһүм нөвләриндән бири төвһиддир. Инсанын фитрәтинин ән дәјәрли ҹәһәти төвһиддир вә Ислам белә бир һаггы горујуб мүдафиә етмәкдән өтрү ҹиһада иҹазә вермишдир. Әмр бе мәруф (јахшы ишләрә дәвәт) вә нәһј әз мүнкәр (пис ишләрдән чәкиндирмәк) дә дәгигликлә һәмин јолда гәрар тутмушдур. Бу сәбәбдән, Ислам, инсанларын ҹаһиллик вә зәлаләтдән ниҹаты һаггында фикирләшмәји мүсәлманларын әсас вәзифәләриндән бири кими гејд етмишдир. Онлар, тәкҹә өзләрини фикирләшмәли  дејилләр.

Бу јолда ади васитәләрдән истифадә етмәк лазымдыр. Әҝәр Гуранда Аллаһ-таала Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) инсанларын иман ҝәтирмәләринин мәсулу кими танытдырмырса бу она ҝөрәдир ки, иман вә етигад гәлби бир әмәл олуб, онда мәҹбуријјәт јохдур. Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) вәзифәси јалныз дини инсанлара чатдырмаг вә онун тәблиғи јолунда чалышмагдыр. Бундан сонра Пејғәмбәриндән (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Гијамәтдә инсанларын нәјә ҝөрә һидајәт олмамалары һаггында сорғу-суал апарылмајаҹаг.

Ətreaflı cavab

Бу суалын ҹавабы ибтидаи ҹиһад вә әмр бе мәруф мәсәләсинин дүзҝүн дәркиндән асылыдыр.

Исламда ҹиһад мөминин һәјатында зәрури бир әмәл кими гејд олунмушдур.[1] Јәни, истәр, Ислам вә мүсәлманларын мүдафиәси вә ја ибтидаи, истәрсә дә мүдафиә ҹиһады, һәр икиси инсанын һаггынын мүдафиәсинин тәминидир. Чүнки, Аллаһ-таалаја шәрик гошмаг инсанын һәлак олмағына ҝәтириб чыхарыр вә бунун ардынҹа да фитрәтин мәһви ҝәлир. Төвһид вә дин ганунлары инсанын ән мүһүм һүгугларындан сајылыр вә бу да өз нөвбәсиндә сүбут олунмушдур. Ислам бүтүн јер үзүндән ширкин тәмизләнмәсиндән өтрү ҹиһада иҹазә вермишдир. Әслиндә белә бир һөкм, јәни, мүдафиә һөкмү инсанларын һаггынын мүдафиәсидир. Әҝәр инсанын һаггынын мүдафиәси сүбут олундугдан сонра буну кимләрәсә мәҹбурән дә олса гәбул етдирмәк ағыл вә мәсләһәт ҹәһәтдән бәјәнилмәз иш сајылырмы?![2]

Амма, әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр (јахшы ишләрә дәвәт вә пис ишләрдән чәкиндирмәк) һаггында ону демәк олар ки, һәр бир мүсәлмана ваҹибдир ки, инсанлары Аллаһ-таалаја тәрәф дәвәт етсин вә инсанларын зәлаләт, ҝүнаһ батаглығындан вә ҹәһаләтдән ниҹат тапмагларындан өтрү баҹардығы гәдәр чалышмалыдыр.[3]   Шаир јазыр:

Әҝәр ҝөрдүн кору гују башында,

Әҝәр сакит отурсан, сәнә ҝүнаһдыр!

Белә ишләрдә инсан ади васитәләрдән истифадә едир, нәтиҹәни исә Аллаһ-таалаја тапшырмаг лазымдыр. “Бүтүн ишләр Она гајыдыр” Јәни, инсанын вәзифәси дејил ки, башгасынын ниҹатындан өтрү өзүнү һәлакәтә атсын вә әҝәр Аллаһ бәндәринин һидајәт олмасындан өтрү гүдрәти чәрчивәсиндә чалышса, онларын јолларыны азмасындан өтрү Гијамәтдә сорғу-суал олунмаз. Гуранда охујуруг: “Еј имaн ҝəтирəнлəр! Нəфслəринизи гoрумaг сизин бoрҹунуздур. Сиз дoғру јoлдa oлсaныз, (һaгг јoлдaн) aзaнлaр сизə һeч бир зəрəр јeтирə билмəзлəр. Һaмынызын axыр дөнүшү Аллaһaдыр.[4]

Гуран-Кәримдә бәзи ајәләрдә Ислам Пејғәмбәринә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бујурур: “(Јa Рəсулум! Мəккə мүшриклəри) имaн ҝəтирмəјəҹəклəр дeјə, бəлкə, өзүнү һəлaк eдəсəн?! (Өзүнү һəлaкмы eдəҹəксəн?)[5]

Башга тәрәфдән, иман вә етигад гәлби бир әмәл олуб, онда мәҹбуријјәти јохдур. Әлбәттә, заһири әмәлләр вә ишләрдә бәдәнин бир ишә мәҹбур едилмәсинин манеәси јохдур. Амма гәлби етигадын вүҹуда ҝәлмәсиндән өтрү башга дәлил вә сәбәбләрә әл атмаг лазымдыр.[6] Она ҝөрә дә Гуранда Аллаһ-таала Пејғәмбәринә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) белә бујурур:[7] “(Ја Пејғәмбәр! Мәним бәндәләримә) өјүд-нәсиһәт вер. Сән анҹаг өјүд-нәсиһәт верәнсән! Сән онларын үзәриндә һаким дејилсән!”[8]

Бүтүн бу ајәләрдән сонра белә нәтиҹә алырыг ки, Исламда ҹиһад динин зорла кимәсә гәбул етдирилмәсиндән өтрү дејилдир. Әксинә, һаггын өз јерини тутмасы вә төвһидин мүдафиәсиндән өтрүдүр. Төвһид исә инсанын фитрәтинин ән дәјәрли немәтидир. Бунунла  да төвһидин инсанлар арасында јајылмасындан вә инсанларын төвһиди губул едиб, һагг гаршысында тәвазөкарлыг етмәләриндән сонра диндә, пејғәмбәрлик бәһсләриндә, јәһудилик, хачпәрәстлик вә саир мәсәләләрдә мүсәлманларла тәкаллаһлылар арасында һеч бир чәкишмә олмаз.

Аллаһ-тааланын Өз пејғәмбәринә, “Сән инсанларын иман ҝәтирмәләринә ҹавабдеһ дејилсән” – демәси бу мәнада дејил ки, Пејғәмбәрин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) әмр бе мәруф, нәһј әз мүнкәр вә ҹиһад саһәләриндә һеч бир вәзифәси јохдур. Бәлкә дә мәгсәд будур ки, сән нәтиҹә алмаға јох, инсанларын тәклифләрини онлара ачыгламаға мәмурсан. Јәни, инсанларын һидајәт олунмасы гәлби әмәлдир вә сәнин бу саһәдә һакимијјәтин јохдур, јахшы олар ки, бу иши Бизә тапшырасан.



[1]Әнфал сурәси, 24.

[2] Әлламә Тәбатәбаи, Әл-Мизан, 2-ҹи ҹилд, сәһ.66-71.

[3] Әраф сурәси, 57; Али Имран сурәси, 104, 110, 114; Төвбә сурәси, 67, 71; Әнбија сурәси, 73; Јусиф сурәси, 108.

[4] Маидә сурәси, 105; Бәгәрә сурәси 134; “Oнлaр (Ибрaһим, Јə’губ вə oнлaрa тaбe oлaнлaр) бир ҹaмaaт идилəр ки, кeчиб ҝeтдилəр. Oнлaрын eтдиклəри əмəллəр өзлəринə, сизин eтдијиниз əмəллəр исə сизə aиддир. Oнлaрын əмəллəри бaрəсиндə сиздəн сoрғу-суaл oлунмaз.

[5] Шүәра сурәси, 3; Кәһф сурәси 6-да бујурур: «(Јa Рəсулум!) Јoxсa (кaфирлəр) бу Гур’aнa инaнмaсaлaр, (сəндəн үз дөндəриб ҝeтдиклəринə ҝөрə) aрxaлaрынҹa тəəссүфлəниб өзүнү һəлaк eдəҹəксəн?!”

[6] Әлламә Тәбатәбаи, Әл-Мизан, 2-ҹи ҹилд, сәһ.343-342.

[7] Ғашијә сурәси, 21,22.

[8] Әлламә Тәбатәбаи, Әл-Мизан, 6-ҹы ҹилд, сәһ.162, 165.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • İnsan öz həyat yoldaşını evdən kənarda işləməyə əmr edə bilərmi?
    5810 بیشتر بدانیم 2012/07/22
    Ailədə həyat və məişət xərclərinin təmin edilməsi kişinin vəzifəsidir və o öz həyat yoldaşını bu işdə şərik olmağa vadar edə bilməz. Əlbəttə, öz ərinin razılığını əldə etmək üçün qadının gördüyü hər bir iş əgər şəriət qayda-qanunları və meyarları ilə zidd olmazsa onun üçün çoxlu savab da gətirəcəkdir. ...
  • Alimlərin nəzərincə siqaret çəkmək haramdırmı?
    14287 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/06
    İslam dini insan sağlamlığına zərər vuran bütün yeyinti və içki məmulatlarını, habelə zərərli şeylərin istifadəsini qadağan etmişdir. Belə ki, zərərli olan şey daha təkidlə qadağan, zərərvermə baxımından üstün dərəcədə olanlar isə haram edilmişdir. Mərhum İmam Xomeyni (r. ə.) buyurmuşdur: "İnsana zərər verən şeylərin yeyilməsi haramdır."
  • Беһишт вә ҹәһәннәмдә дә өлүм вармы?
    5585 Qədim kəlam 2012/05/20
    Гуран ајәләри, рәвајәтләр вә әгли дәлилләрин һамысы јекдилликлә она дәлаләт едир ки, инсан Беһиштә вә ја ҹәһәннәмә ҝетдикдән сонра бир даһа өлүм ҝөрмәјәҹәк. Гурани-Кәрим бир тәрәфдән Гијамәти Әбәди ҝүн адландырыр, диҝәр тәрәфдән исә Беһишт әһлини һәмишәлик галанлар кими вәсф едир. Рәвајәтләрдә ҝәлиб ки, беһиштликләрә вә ҹәһәннәмликләрә хитаб ...
  • Musiqinin haram olmasının dəlillərini açıqlayın?
    33652 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/18
    Fiqh terminində musiqiylə ğina bir- birindən fərqlidirlər. Ğina o səsə deyilir ki, insan boğazında bir neçə not şəklini alaraq səslənsin və dinləyicidə sevinc və fərəh halının yaranmasına səbəb və oyun və rəqs məclislərinə münasib olsun.Amma musiqi, bir səsdir ki, musiqi alətindən eşidilir.Bir çox ayə və rəvayətlərə və bir ...
  • Demokratiya ilə əlaqədar İslamın mövqeyi nədir?
    7200 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/04/16
    Demokratiya cəmiyyətin idarə olunması yollarından biridir. Əksəriyyətin rəyinə, fərdi, mədəni və s. azadlıqlara ehtiram qoyulması onun bariz xüsusiyyətlərindəndir. Əksəriyyət həmişə haqq olmağı və əksinə, haqq olmaq əksəriyyəti tələb etməsə də[i] amma əksəriyyət (hökuməti) zühur ərsəsinə çatdıra,[ii] yaxud özünün məqbul ...
  • “Maidə” surəsinin 3 və 67-ci ayələri eyni bir hadisə ilə əlaqədar nazil olduğu halda nə üçün aralarında fasilə düşmüşdür?
    11482 تبلیغ و گفتگو 2012/06/23
    “Maidə” surəsinin 3-cü və 67-ci ayələri arasında xüsusi əlaqə vardır ki, onların məzmununa, tarixi Qədr-xum hadisəsinə, habelə ayələrin şəni-nüzuluna və bu ilahi kəlamın müsəlmanlara çatdırılmasının mühüm və həssas məsələ olduğuna diqqət yetirməklə mətləb tamamilə aydınlaşır. Bir-biri ilə əlaqədar olan bu iki ayənin nə üçün Quranda fasilə ilə ...
  • Niyə müctehidlərə təqlid etmək vacibdir?
    17082 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/10
    "Təqlid"dən məqsəd xüsusi sahədə qeyri- mütəxəssisin mütəxəssisə müraciət etməsidir. Dini məsələlərdə təqlidin lüzumuna ən mühüm sübut həmin əqli arqumentdir ki, insan bilmədiyi işlərdə bilənə müraciət etməlidir. Əlbəttə, Quran ayələri və hədislər də təqlidin lüzumuna toxunmuşdur. Belə ki, Quranda buyurulur: «"فاسئلوا أهل ...
  • Ислам бахымындан сөз азадлығынын мејар вә һәдди нәдир?
    5415 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/06/12
     Сөз азадлығы ислам ҹәмијјәтиндә стратежи вә чох мүһүм бир әһәмијјәтә маликдир. Чүнки, һәр бир ҹәмијјәтин вәзијјәти ҝөзләнилмәз һалда дәјишилә биләр. Ҹәмијјәтин тәбиәти буну тәләб едир ки, ондан өтрү һәмишә сабит бир ганун гәрар вермәк олмаз. Ислам һөкумәти дә ҝәрәк бу вәзијјәт вә сифәтләри ...
  • Bir rəvayətdə deyilir ki, yaxşı əməl sahibi olan cinlər behiştə getməyəcəklər; əksinə onlara fasiq və günahkar şiələrin yanında – behiştlə cəhənnəm arasındakı bir məkanda yer veriləcəkdir. Bu barədə nəzəriniz nədir?
    6071 Hədis elmləri 2012/03/14
    Bir çox ayələr göstərir ki, cinlər də insanlar kimi ilahi vəzifələrə (şəriət təkliflərinə) malikdir, öz əməl, rəftar və davranışları müqabilində cavab verərək əməllərinin əvəzini alacaqlar.[1] Allah-taala “Ər-Rəhman” surəsində insanlara və cinlərə xitab edərək buyurur: وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتان
  • Suyun baha olduğu şəraitdə cənabət qüslü üçün nə etmək lazımdır?
    5263 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/09/12
    Cənabət qüslü öz-özlüyündə müstəhəbdir, lakin namaz qılmaq və bu kimi işləri yerinə yetirmək üçün vacib olur.[1] Amma əgər qüsl üçün su əldə olunması çox baha olsa və iqtisadi cəhətdən sizə çoxlu zərər vursa və ya dözülə bilməyəcək məşəqqət yaradarsa və ya ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    161728 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    150581 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    116559 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    108297 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    93354 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    90100 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    52645 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    42661 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    42480 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    41650 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...