Ətraflı axtarış
Baxanların
12687
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/06
Sualın xülasəsi
Uşağın Allah haqqında suallarına cavab verək?
Sual
Neçə gün bundan qabaq qızım məndən soruşdu ki, Allah nədi və bir onu görə bilərik? Uşaqlar üçün bu suala cavab vermək çox həssasdır, lütfən yol göstərin.
Qısa cavab

Uşağın Allah haqqında verdiyi suallardan qaçmaq olmaz, bəlkə bu suallara sadə doğru və möhkəm cavab vermək lazımdır. Sadə bəyanla nəzm arqumentindən istifadə etməklə və uşaqların ətraf mühitində Allahın saysız nemətlərindən sadə bəyanla istifadə edərək, Allahın vücudunu və inun; elm, qüdrət və mehribanlıq kimi bəzi sifətlərini uşaq üçün isbat etmək olar.

Ətreaflı cavab

İslamda uşaqların dini və İslami tərbiyəsinə çox əhəmiyyət verilibdir. Uşağın tərbiyəsi haqda Allahın Rəsulundan və məsum İmamlardan mindən artıq rəvayət daxil olubdur.[1] İslamın tərbiyə proqramlarında uşaqlar üçün göstərişlər gəlib (var) ki, dünyaya gəlməmişdən qabaq və sonrakı mərhələləri əhatə edir.

Allaha iman və tək Allahlıq dünyaya göz açan hər uşağın fitrətində gizlənibdir.

Əziz Peyğəmbərimiz (s) buyurur: "Hər uşaq İslam fitrətində doğulur məgər bu ki valideynləri onu yəhudi və nəsrani edirlər."[2]

Uşağın ata anası əgər həmişə davamcıl mütaliyələri ilə övladlarının fikri ehtiyaclarını tanıyıb və doğru yolla uşağa qaranlıq qalan sualları cavablandırıb və düzgün yollarla uşağın dini tərbiyəsinə başlasın.

Dini tərbiyə yolları:

1.             Əmali tərbiyə:

Valideynin şəxsiyyəti uşaqların şəxsiyyətinin yaranmasında çox təsiri vardır. İnsan evdə və yaşayışında İslamın göstərişlərinə və üsullarına riayət etsə.[3] Məsələn namazı əvvəl vaxtda qılsa, oruca və başqa vaciblərə əhəmiyyət versə və onları yerinə yetirsə, həmişə Allahı yad etsə, yeməyə başlayanda bismillah qurtaranda əlhəmdu lillah desə və Allahın saysız nemətlərinə şükr etsə və... bunların hamısı uşağa Allah tanıma dərsi verir. Uşağın beyni fotoaparat kimidir ki, qarşısına çıxan hər şeydən şəkil çəkir. Bu cəhətdən müstəhəbbidir uşaq doğularkən sağ qulağına azan sol qulağına iqamə deyilsin ki, Əllahi əkbər səsi doğulan vaxtdan onda təsir qoysun və onu tohidlə tanış etsin.

Uşağın eşitmək vasitəsiylə örgəndiklərinə nisbət bizim rəftarlarımızı müşahidə etməklə örgəndikləri daha çoxdur. Uşağın örgənəcək ölçüsü o zaman ki bizlər çətin şəraitdə Allaha təvəkkül kimi cümlələrdən istifadə edirik, daha çoxdur o zamanda ki, çalışırıq Allaha söykənmək və təvəkkül etməyi şifahi şəkildə ona örgədəcək.

2.             Quran öyrətmək:

Bizim dini rəhbərlərimiz tapşırıblar ki, uşaqlarınıza Quran öyrədin. İmam Sadiq (ə) buyurub: "Övladlarınıza Yasin surəsini öyrədin. Çünki bu surə Quranın reyhanıdır."[4] Yəqin ki, bu öyrənmək təkcə Quranı üzündən oxumağa ya əzbərləməyə məxsus deyil, bəlkə Quranın məfhumlarını öyrənməyə də şamil olur. Biz İslamın bir çox usullarını bu yolla uşağa öyrədə bilərik.

3.             Uşağı mənəvi ictimaiyyətə aparmaq:

Məclislər, dua mərasimləri, mötəbər məzhəbi heyətlər kimi və... ki, yaxından bir çox suallarının cavabını etimadlı və məlumatlı şəxslərdən alsın.

4.             Uşağın dini suallarına sadə və doğru cavablar:

Uşaqlar çox maraqlanandırlar və gördükləri və eşitdikləri şeylər haqqında çox soruşurlar. Uşağın dini sualları onun kamil iman tərəfə götürdüyü addımlardır və onun bu cür sualları bizi nigaran etməli deyil.

Uşaqların Allahı tanıma sualları qarşısında bizim rəftarımız:

A-           Bu suallara doğru eyni halda sadə və aydın cavab vermək lazımdır:

Sadə bəyanla və bütün bəndələrin ixtiyarında olan nemətlərdən kömək almaqla nəzm arqumentiylə Allahı və onun bəzi sifətlərini ən sadə və ən yaxşı şəkildə uşaq üçün sübut edə bilərik. Bu arqument Allahın isbatı üçün ümumi və ən sadə arqumentdir.

Quranı kərimdə və rəvayətlərdə də bu arqumentə çox əhəmiyyət verilibdir. Bu arqumentdə qarışıq fəlsəfi qanunlar və məfhumlar yoxdur, bu cəhətdən hamı bu arqumenti başa düşə bilir və istifadə edə bilir.

B-           Təbiətdən kömək almaq:

Allahın yaratdıqlarının yaradılışına işarə edək və onu yaradılışın təəccüblü olmasıyla tanış edək. Yerdə göydə və dəryalarda məxluqatın yaradılışında Allahın qüdrətini övladlarımıza göstərək.

Quranda bir çox ayələr var ki, bizi təbiətdə fikirləşməyə dəvət edir; məsələn Quranda oxyuruq: "Allah bal arısına vəhy etdi ki, dağlarda ağaclarda və uca səqflərdə mənzil seçin və sonra şirin meyvələrdən qidalanın və itaətlə Allah yolunu gedin, o vaxt onların daxilindən müxtəlif rəngli şirin şərbət qırağa gələr ki, onda camaatın şəfası var."[5]

Habelə bizi dəvənin göyün dağların və yerin və... yaradılışında diqqət etməyə dəvət edir və buyurur: "Onlar dəvəyə baxırlar ki, necə yaradılıbdır? Və göyə baxırlar ki, necə ucadılıblar? Və dağlara ki, necə özyerlərində möhkəmlənib! Və yerə ki, necə hamar olubdur".?! Əgər Allahın bu yaratdıqlarının maraqlı və təəccüblü olmasını sadə dillə və uşaq başa düşən səviyyədə bəyan etsək onu çox miqdarda Allahla tanış etmiş olarıq.

C. Uşağın bir çox suallarının cavabın Qurandan tapa bilərik məsələn əgər uşaq soruşa Allah kimdir bu ayəni onun üçün oxuya bilərik:

"Allah o kəsdir ki, göyləri və yeri yaratdı və göydən bir su göndərdi və onun vasitəsiylə meyvələri sizin üçün ruzi olaraq yerdən xaric etdi."[6] Ona deyək "O mehribanların ən mehribanıdır."[7] Allahın mehribanlığını onun üçün hiss edilən şəkildə bəyan edək.

D- Onun üçün bəyan edək ki, biz bir çox şeyləri görmürük, amma vardır; hava və əql kimi amma onların varlığın inkar edə bilmərik.

Allah- Taala mütləq var, amma görsənmir: "Gözlər onu görə bilməz."[8]

H- Münasib dini dastanları bəyan etmək:

Uşaqlar nağıl və dastanı çox istəyirlər. Quranın hekayələrini və dini dastanları sadələşdirməklə rahat şəkildə uşaqlara deyə bilərik. Həzrəti İbrahimin dastanı kimi və onun bütpərəst və müşriklərlə mübahisəsini və o həzrətin Allahın varlığın və təkliyin sübut etmək üçün gətirdiyi dəlilləri bu cür deyə bilərik.

V- Uşaqların öz təcrübələrindən istifadə etmək:

Din məfhumunu və dinə ehtiyacımızı təyin etmək üçün uşaqların təcrübələrindən istifadə etmək olar. Məsələn həftəlik proqramı göstərməklə suallar veririk tədricən uşağı məqsədinə yaxın edirik və sonra nəticə alırıq Allah tərəfindən Peyğəmbərlər vasitəsiylə bizim üçün gətirilmiş praqramın adı, dindir. Əlavə məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı kitablara müraciət edin:

1. Xuda şenasiye Quraniyi kudəkan, Qulam Rza Heydəriye Əbhəri.

2. Xanevade dər İslam, Hüseyn Məzahiri.

3. Dər dərse Xuda şenasi bərayi cavanan, nasir Məkarim Şirazi.



[1] - Xanevade dər İslam, Hüseyn Məzahiri, səh 121.

[2] - Səfinətul- bəhar, cild 2, səh 372.

[3] - Müstədrəkül- vəsail, cild 4, səh 325.

[4] - Nəhl surəsi, ayə 68- 69.

[5] - Ğaşiyəh surəsi, ayə 17- 20

«فَلَا یَنظُرُونَ إِلىَ الْابِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ* وَ إِلىَ السَّمَاءِ کَیْفَ رُفِعَتْ* وَ إِلىَ الجِْبَالِ کَیْفَ نُصِبَتْ* وَ إِلىَ الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَتْ»

[6] - İbrahim surəsi, ayə 32.

[7] - Yusif surəsi, ayə 64.

[8] - Ənam surəsi, ayə 103.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Allah bəyənən həyat hansı həyatdır? Və mövcud həyatla ziddiyəti varmı?
    6449 Əməli əxlaq 2012/01/08
    Əgər Qurana müraciət etsək və bu sualı Qurandan soruşsaq ki, biz nə üçün yaranmışıq? Quranın cavabı budur ki, " وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ" cin və insan yaranmayıbdır, məgər ibadət üçün, ibadət yəni nə? İbadət yəni Allaha bəndəçilik, yəni o işlər ki, yerinə ...
  • Əgər din insanın dünya və axirət həyatını abadlaşdırmaq üçün gəlibsə, bəs nə üçün bəzi qeyri dini cəmiyyətlərin dünyası daha abaddır?
    5952 Əməli əxlaq 2012/01/08
    İslam gəlib ki, insanlar arasında rabitələri qanunlaşdırsın. Peyğəmbər (s) şəhəri qanun əsasında qurmuş bir cəmiyyətin nümunəsidir ki, insanların bütün rabitələri və əlaqələri qanun əsasında formalaşıbdır. Şəhid Sədrin (rəh) təbiriylə desək İslam bu məfhumların həqiqətə çevrilməyi üçün iki zəmanət qoyubdur. Biri xarici zəmanətlərdir və o biri nizam və quruluşdur ki, qanunun ...
  • Əgər dəridə qəhvəyi rəngdə nöqtələr olarsa, həyat yoldaşımın icazəsiylə mümkündür ki, lazer cərrahlığı vasitəsiylə onu götersün?
    5756 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/08
    Bəzi Müctəhidlərin, qəhvəyi rəngli nöqtələrin lazer vasitəsiylə cərrahi əməliyyatı olunması barəsində nəzərləri bu cürdür: Həzrət Ayətullah Xamineyinin dəftərxanası: Əgər naməhrəm şəxsin vasitəsi və etina olunan ziyan və zərər yoxdursa, maneəsi yoxdur. Ayətullah Sistaninin dəftərxanası: Əgər çətinlikdə olsanız, maneəsi yoxdur. Ayətullah Məkarim Şirazinin dəftərxanası: Əgər ...
  • Xahiş edirəm münasib həyat yoldaşı tapmaq üçün hər hansı bir duanı qeyd edəsiniz.
    16032 Əməli əxlaq 2011/06/14
    Allah- Taala hər bir işin baş tutması üçün müəyyən səbəblər təyin etmişdir. Buna görə də hər bir işin nəticəsinin özünə aid amili vardır. Gözəl ailə və həyat yoldaşı tapmaq üçün ümdə səbəb də insanın arayıb və onun barəsində etdiyi sorağlardır. Əlbəttə bu yolda səhvə yol verməmək üçün gərək ...
  • Qadının irsi kişi ilə hansı halda bərabərdir?
    6144 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2013/08/27
    Ümumiyyətlə iki halda qadınla kişinin irsi bərabərdir: Ata və ananın irsi (çox halda) 2. Meyyitin ana tərəfdən olan qohumlarının irsi. Qadın işçilərin sayının çox olması, qadınla kişinin irsinin bərabər olması ya bərabər olmamasına səbəb olmur. Bəli biz bu sözü qəbul edirik ki, cəmiyyətin düzgün yolda inkişafı üçün, ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44753 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Bəşər mədəniyyətinin inkişafında İslamın nə kimi təsiri olmuşdur?
    10117 Fiqh tarixi 2012/02/13
    Hər bir xalqın mədəniyyəti o xalqın inkişaf və tərəqqisinin göstəricisidir. İslam ölkələrində mədəniyyətin keçmişi – onlarda yeni fikir və əndişə, sərvət, mal-dövlət və qüdrətin olması mənasınadır. Əks halda, heç bir mədəniyyət formalaşa bilməzdi.Mədəniyyət – yəni şəhər yaşayışını, qayda-qanunu, nizam-intizamı və sair ictimai işləri ...
  • Dincəlmək və yatmaq üçün üzü qibləyə uzanmaq lazımdır? Meyidi dəfn etmək üçün necə etmək lazımdır?
    11034 Əməli əxlaq 2012/09/01
    Rəvayətlərdə dörd növ yatmaq bəyan edilib ki, bunların mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstdə üzü qibləyə uzanmaqdır. Əli (ə) buyurur: Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları ...
  • İmam Əli (ə) ölünü dirildə bilər?
    8660 Təfsir 2012/09/01
    Bu ki, bir şəxs müstəqil şəkildə Allaha ehtiyacı olmadan, belə bir iş etməsi Allahın əfali tohidlə (yaradılışda tohid) ziddiyyət vardır. Çünki ölüm və həyat təkcə Allahın əlindədir. Amma əgər bir şəxs Allahın icazəsiylə belə bir iş etsə, bu iş mümkün olacaq. Bunun əqli ...
  • İslam hökumətində mədəni quruluşların yeri nədir?
    5391 Nizamlar (Qurluşlar) 2012/06/13
    Cəmiyyətdə mövcud olan təşəkküllər və icmaları hökumətlə vətəndaşlar arasındadırlar, mədəni quruluşlar deyildir. Kənd və şəhər birləşdirilmişləri sinf birləşmələri, idman kulubları, yerli cəmiyyətlər və peşəkar biliklər (tərbiyəçilər birliyi kimi)... və mədəni təşkilatlardan sayılırlar. Xalq hakimiyyətinin əsas üstünlüklərindən biri bu cür quruluşlarda mədəni təşkilatların olmasıdır. cəmiyyətdə olan bütün ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163739 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158472 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118613 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111606 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104755 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92395 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54025 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48736 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44753 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44167 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...