Ətraflı axtarış
Baxanların
6723
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/11
Sualın xülasəsi
Aya müsəlmanların rəhbərləri üçün müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbini istifadə etmək düzgündürmü?
Sual
Bəziləri iddia edirlər ki, müsəlman Rəhbərləri üçün "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbindən istifadə etmək düzgün deyil və bu ləqəb Quranın bu «أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم» ayəsinə əsasən yalnız İmamlar (ə) üçün istifadə olunmuşdur; mümkündürsə bu barədə açıqlama verin?
Qısa cavab

Qeyd olunmuş ayəyə əsasən, cavab insanların nəfslərinə və mallarına vəli və sahib olmaq Allaha malikdir və yalnız Allahın izniylə bu iş həyata keçir, o cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir bu qüdrət və ixtiyar Peyğəmbərdən (s) sonra bir- bir İmamlara (ə) verilmişdir. Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə, bir çox məntiqi dəlillər və məsum İmamlardan bizə çatan bir çox rəvayətlərə əsasən, came şərait fəqihi bu işi öhdəsinə götürüb və İslam cəmiyyətinin rəhbərliyinə və vilayətinə təyin olunur və ümumi olaraq o həzrətin tərəfindən bu məqama təyin olunur.

Bunun üçün də "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, mərcəi şərait olan müctəhid üçün həqiqi bir ləqəbdir ki, məsum İmamın ğeybəti dövründə rəhbərlik və siyasi, iqtisadi ictimai işlərin idarə olunması üçün, məsum İmamlar tərəfindən təyin olunmuşdur.

Ətreaflı cavab

Sualın cavabından əvvəl bu nöqtəni bilmək lazımdır ki, İslamın siyasi və camaat arasında olan rəftarları və cəmiyyətin rəhbərliyi qanunu elə deyildir ki, rəvayətlərdə bu cür ləqəb və ünvanlardan istifadə etmək qadağan olunsun, bəlkə iki cür ləqəb və ünvanla qarşılaşırıq; birinci növ, o ləqəb və ünvanlardır ki, dini göstərişlərdən götürülmüş və qəbul olunmuşdur. Din alimləri tərəfindən də normal qəbul olunmuşdur. İkinci növ, o adlar və ünvanlardır ki, bəzi mənfi təsirlərə görə cəmiyyət və yaxud şəxs və ya məsumlara məxsus olaraq[1] tamamıyla onlardan istifadə etmək qadağan olunmuşdur.

O cümlədən "Üzma" kəlməsi Müctəhidlər üçün "Ayətullah əl- uzma" istifadə olunur ki, bir növ müctəhidlərə mənəvi ehtiram əlamətidir ki, İslamda ona təkid olunmuşdur.[2]

İmam Əli (ə)- dan rəvayətlərdə gəlmişdir: "Hər kəs alimə hörmət etsə, öz Rəbbinə hörmət etmişdir."[3]

Beləliklə "müsəlmanların vəliyyi əmri" ünvanı, din tərəfindən müdafiə olunmuş və Quran ayəsi və məsum İmamların (ə) hədislərdindən götürülmüşdür.

Bəs insanların nəfsinə və mallarına vilayət Allah Taalanın şənindən və məqamındandır və yalnız Allahın izin və təyin etməsiylə həyata keçir. O cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir; bu qüdrət bir qanundur ki, Peyğəmbərdən (s) sonra bir- birindən sonra məsum İmamlara (ə) verilmişdir.[4]

O cür ki, Qurani- kərimdə oxuyuruq:

« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم »‌[5]

Ülul əmr kəlməsi cəmiyyət üçün nəzər sahibi deməkdir ki, Allah tərəfindən təyin olunmuşdurlar.[6]

Ondan məqsəd, ümmətdən o şəxslərdir ki, əməl və sözlərində məsumdurlar, və onlardan itaət etmək vacibdir; o cür ki, Peyğəmbər (s) və Allahdan itaət etmək vacibdir.[7] Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə bir çox məntiqi dəlil və məsum İmamlardan bizə çatmış rəvayətlərə görə İslam cəmiyyətinin rəhbəri came şərait olan müctəhiddir ki, İmam Zaman (ə) tərəfindən ümumi şəkildə təyin olunmuşdur.[8]

Vəliyyi fəqih, ğeybət zamanı məsum İmam tərəfindən təyin olduğu üçün, əslində ondan itaət və (ulul əmr) məsum İmamlardan itaət etmək deməkdir.

Nəticə: "Müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, came şərait müctəhidin əsl ləqəblərindən biridir ki, məsum imamın ğeybəqi zamanında siyasi, ictimai işlərin idarə edilməsi üçün məsum imamın tərəfindən təyin olunmuşdur.

Əlbəttə belə deyildir ki, məsum imamın canişin və vilayətini, vəliyyi fəqih özü- özü üçün təyin etsin.

 


[1] - O cümlədən, İmam Əli (ə)- ın seyyidul vəsiyyin və mirəl- möminin kimi künyəsi. "İmam Əlinin (ə) ləqəbləri" sual 16667.

[2] - Bax: "İmam və müctəhidlərə Ayətullah uzma demək". Sual 13653.

[3] - Təmimi Amədi, Əbdul vahid ibni Məhəmməd, Qurərul- hikəm və durərul kəlam, səh 74. Dəftəre təbliğate İslami nəşriyyatı. Qum, 1366.

«من وقر عالماً فقد وقر ربه»

[4] - Bax: Göstəricilər "İmamətin Peyğəmbər nəslinə məxsus olması" sual 2969; "İmamlara və İmamət əqidənin dəlilləri" sual 322.

[5] - "Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! Allaha itaət edin! Peyğəmbər və ulul- əmri itaət edin; Nisa surəsi, ayə 59.

[6] - Hüseyni Həmədani, seyyid Məhəmməd Hüseyn, təhqiq: Behbudi, Məhəmməd Baqir, Ənvare derəxşan, cild 4, səh 93. Kitabfuruşiye Lütfi, Tehran, birinci çap, 1404 hicri qəməri.

[7] - Təbatəbai, seyyid Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan fi təfsiril- Quran, cild 4, səh 398. Dəftəre intişarate İslami, Qum, beşinci çap, 1417, hicri qəməri və bax: "İmam və imamətə məntiqi dəlil" sual 321.

[8] - Bax: "Vilayəti fəqihin, Peyğəmbər və İmamlara nisbəti" sual 9294. (sayt: 9467).

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Aya südəmər oğlan uşağının sidiyi nəcisdirmi?
    11934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/18
    O məsələ ki, ona işarə etmişsiniz, fiqh kitablarında bu cür gəlmişdir: Əgər bir şeyi südəmər oğlan uşağı ki, donuz südü də yeməmişdir sidiyiylə mundar olarsa bir dəfə onun üzərinSü tökülərsə əlbəttə ki, o nəcisin bütün hər bir yerinə çatarsa pakdır və o nəcis olan libası ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    6327 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...
  • İslamın nəzəri bir şəxsin ruhları öz əsarətinə almaq barəsində nədir?
    9887 Qədim kəlam 2011/05/31
    Hindistanda uzun əsrlər əvvəl də (tənasux) ruhlarla rabitə nəzəriyyəsi vardır ki, ruhların təkrar olaraq bu dünyaya qayıtmasını bildirir. Bu nəzəriyyə illər keçdikcə bir çox insanları özünə cəlb etmişdir və bəlkə bəzi insanlar buna bir məzhəb olaraq ürək bağlamışdır. Bu uzun müddətdə böyük alimlər bu mövzuda bəhslər edərək onun batil olduğunu ...
  • Hansı əməllər insanın gözəlliyinə və nuraniliyinə səbəb olur?
    6630 Əməli əxlaq 2011/06/28
    İslam nəzərindən gözəllik iki hissəyə bölünür: zahiri gözəllik və batini gözəllik. Mötəbər və mütəvatir rəvayətlər nəzərindən insanın batini gözəlliyinə səbəb olan amillərdən bəziləri ibarətdir səbr və dözüm, vüqar və aramlıq, vərə və təqva və... dan. Habelə insanın üzünün gözəlliyi və nuraniliyi üçün bir çox səbəblər sadalanıbdır onlardan bəzilərinə işarə edirik: ...
  • Nə zaman ata və ananın əvəzinə namaz qılmaq olar?
    12675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/31
    Namaz və orucda diri insan üçün əvəz edicilik düzgün deyil. Mükəlləf hər bir şəxsə vacib namazlarını hansı formada edə bilirsə (ayaq üstə, oturan halda, uzanan halda və ya hətta işarə ilə) özünün yerinə yetirməsi vacibdir. Həzrət İmam Xumeyni (rh) və digər mərcələr buyurublar:
  • Bu yuxular necə yuxulardır: Kekayi, irzayi, məcazi, sadiqə. Bu barədə dini kitablarda rəvayət vardırmı?
    6855 Nəzəri irfan 2012/03/11
    Bizim rəvayətlərdə hekayi, irzayi və məcazi"[1] istilahları gəlməyib, amma sadiq (düzgün) yuxu istilahı kazib (yalançı) yaxud mənasız yuxular ibarətinin qarşılığında rəvayətlərdə gəlibdir. Bəhsin aydın olması üçün bunu qeyd etmək lazımdır ki, yatan zaman insanın ruhu xarici aləmə və başqa işlərə məşğul olmaq ...
  • Peyğəmbərə (s) görə salamın əhəmiyyəti nədir?
    7468 تاريخ بزرگان 2012/09/01
    İnsan ictimai bir varlıqdır ki, digərlərinin dostluq və məhəbbətinə ehtiyacı vardır. Salam vermək iki insan arasında rabitənin başlanğıc mərhələsidir ki, müxtəlif məsajlara, o cümlədən dostluq, səmimiyyət, məhəbbət, təvazökarlıq, xeyir duası, qarşı tərəfə aramlıq vermək və s malikdir. Salam sözü çox gözəl və dərin mənaya sahibdir ki, bununla ...
  • Real qiymətindən artıq qiymətə, amma pulunu hissə-hissə ödəməklə maşın almağın işkalı vardırmı? Nağd olaraq maşın almaq məqsədilə qazanc (faiz) ödəməklə borc almaq necə?
    6760 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Maşın və sair malların nağd qiymətindən artıq qiymətə, amma nisyə alıb-satmaq səhihdir, lakin ikinci sualınız haram olan sələmli borcdur. ...
  • Аллаһ-Тааланын Рүбубијјәт мәгамына чатмаг олармы?
    6124 Nəzəri irfan 2012/05/21
    Рүбубијјәт мәгамынын мүхтәлиф мәртәбәләри вә нисбәтләри вардыр. Бу суала ҹаваб вермәкдән өтрү бүтүн бу ҹәһәтләри нәзәрә алмаг лазымдыр. Әҝәр илаһи рүбубијјәтә чатмагдан мәгсәд, мәхлугун затында дәјишиклик олуб, Халигә чеврилмәсидирсә бу иш батил вә гәти шәкилдә рәдд олунмуш бир иддиадыр. Амма, диҝәр мәнада бу мөвзуда бәзи изаһлар вермәк ...
  • İslam nəzərindən insanın xilqəti necə olmuşdur?
    7514 Qədim kəlam 2011/07/28
    Qurani-kərim insanın yaranışının əvvəli ilə əlaqədar müxtəlif təbirlər bəyan etmişdir. Bəzi ayələrdə insanın ilkin maddəsi “palçıq” deyə təqdim edilir, bəzi ayələrdə deyilir ki, “insanı sudan xəlq etdik”, digər ayələrdə də insan xilqətinin mənşəyi nütfə, bəzilərində ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165955 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165252 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120284 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114687 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112562 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94840 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56030 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55226 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46955 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46293 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...