Ətraflı axtarış
Baxanların
12659
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/15
Sualın xülasəsi
Əllahus- səməddə, əs- səməd kəlməsi hansı mənadadır?
Sual
Əllahus- səməddə, əs- səməd kəlməsi hansı mənadadır?
Qısa cavab

Lüğət kitabları, rəvayətlər təfsirçilərin kəlamlsrında "səməd" kəlməsi üçün, çoxlu mənalar qeyd olubdur. Ona görə də bu qısa məqalədə bir neçə nümunə hər üç dəstədən (lüğət, rəvayət və təfsir) açıqlayır.

A). Rağib müfrədatda deyir: Səməd ağa və böyük mənasındadır ki, iş görmək üçün ona tərəf gedirlər. Bəziləri deyiblər: "Səməd" boş deyil, əksinə dolu olan şey mənasındadır.[1]

B). İmam Hüseyn (ə) hədislərin birində səməd üçün beş məna buyurubdur:

1. "Səməd", seyidlik və cənablığın son həddində olan şəxsdir.

2. "Səməd", daim, əzəli və əbədi olan bir zatdır.

3. "Səməd", daxili olmayan bir vücuddur. Daxili dolu olub, boş olmayan hər bir şey mənasındadır.

4. "Səməd", yeyib və içməyən çəxsdir.

5. "Səməd", yatmayan çəxsdir.[2]

Digər bir rəvayətdə gəlibdir: Səməd özünə söykənən və digərinə ehtiyacı olmayan şəxsdir.[3]

İmam Əli bin Əl- Hüseyn (ə)- dan nəql olubdur: Səməd, şəriki olmayan, bir şeyi qorumağın onun üçün çətin olmayan və heç şeyin ondan gizli olmayan şəxsdir.[4]

Həmçinin nəql olubdur, Bəsrə camaatı imam Hüseyn (ə)- a məktub yazıb və o həzrətdən səmədin mənasını soruşdular.

İmam (ə) onların cavabında buyurdu:

"Bismilahir- rəhmanir- rəhim. Quran, barəsində məlumatsız müzakirə və söz- söhbət etməyin. Çünki mən babam Peyğəmbərdən belə buyurduğunu eşitdim: Elmsiz danışan şəxs, onun üçün təyin olmuş odun bir yerində yer tutmalıdır. Allah özü səmədi təfsir edibdir: " لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ" o, nə doğmuş, nə də doğulmuşdur. Onun heç bir bənzəri də yoxdur... Bəli Səməd Allah, o kəsdir ki, heç nədən yaranmayıb, heç nə də mövcud deyil, heç bir şeyin üzərində qəratlaşmayıb. Əşyaları yaradan və onların xaliqidir, hər şeyi qüdrəti ilə yaradıb, fəna üçün yaratdığı, onun iradəsi ilə məhv olur və qalmaq üçün yaratdığı, onun əməlilə qalır, budur səməd Allah..."[5]

Qeyd etmək lazımdır: "Səməd" üçün rəvayətlərdə gələn mənalara diqqət etdikdə, anlayırıq ki, onların hamısı bir həqiqətə qayıdır. O, böyük və cənablıqdır ki, heç nəyə ehtiyaclı deyil və hamı ona ehtiyaclıdırlar.

C. Əllamə Təba təbai deyir: Allah Səməddir cümləsinin mənası budur ki, hər şey zat, təsir və xüsusiyətlərdə ona möhtacdır və o məqsədlərin sonudur. "Səməd", kəlməsinin mənasında əsas, qəsd etmək və ya etimadla qəsd etməkdir. "Nəsərə" yənsuru" babından, "Səmədəhu" yəsmuduhu, səmdən" deyilən zaman, mənası budur ki, filan adam etimad etdiyi halda filan kəsin ya filan şeyi qəsd edibdir.

Təfsirçilərin bəzisi bu kəlməni (ki, sifətdir) çoxlu mənalara təfsir ediblər ki, onların çoxu bu mənaya qayıdır: "Ehtiyaclarını yerinə yetirmək üçün, hər tərəfdən ona üz tutulan və qəsd olunan böyük və seyiddir. Müzakirə olunan ayədə mütləq gəldiyi üçün, həmin mənanı çatdırır. Deməli, Allah- Taala aləmin bütün varlıqlarının ehtiyaclarında onu qəsd etdikləri bir seyid və böyükdür.

Bəli, əgər Allah- Taala bütün aləmin yaradanı və var olan hər nəyin varlığını Allah veribsə, deməli hər nə ki, ona "şey" adı şamil olur, zat, xüsusiyyət və təsirlərində Allaha möhtacdır və ehtiyacını aradan qaldırmaqda onu qəsd edir. Necə ki, özü buyurub: " أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ"[6] və həmçinin mütləq şəkildə buyurub: «وَ أَنَّ إِلى‏ رَبِّکَ الْمُنْتَهى» [7]

Deməli Allah- Taala vücud aləmində təsəvvür olunan hər bir ehtiyacda, səməddir. Yəni hər nə hər bir şeyi qəsd edirsə, yalnız o məqsədinin sonu odur və ehtiyacı onun vasitəsilə yerinə yetirilir.

Bundan məlum olur ki, "Səməd", kəlməsinin əvvəlinə əlif və lamın gəlməsindən məqsəd, məxsusluğu çatdırmaqdır. Yalnız Allah- Taalanın mütləq səməd olduğunu anladır. Əksinə "Əhəd" kəlməsinin əvvəlinə əlif və lam gəlməyib, ona görə ki, bu kəlmə çatdırdığı xüsusi məna ilə, müsbət cümlədə yalnız Allah- Taalada işlənir. Deməli, əhəmiyyəti Allah- Taalada xüsusi işlətmək və ya əhədiyyətlər içindən qəsd olunmuş əhədiyyəti çatdırmaq üçün əlif və lam gətirməyə ehtiyac yox idi.[8]

Bu sualın ətraflı cavabı yoxdur.



[1] - Rağib İsfəhani, Quran kəlmələrinin mənaları, cild 1, səh 492, "Səməd", kəlməsi, Baxın: Sihahul- lüğət, Məcməul- Bəhreyn, Cameul- came, Quran lüğəti, İbn Əsirin Nihayəsi və...

[2] - Baxın: Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul- ənvar, cild 3, səh 223, Müəssisətul- vəfa, Beyrut, 1409 hicri qəməri.

[3] - Həmin.

[4] - Həmin.

[5] - Hürr Amuli, Vəsailüş- şiə, cild 27, səh 189, Müəssisətu alil- beyt ələyhissəlam, Qum, 1409 hicri qəməri.

[6] - Bilin ki, icad və tədbir yalnız onun əlindədir. Əraf surəsi, ayə 54.

[7] - Həqəqətən, hər şeyin sonbu ona doğrudur. Nəcm surəsi, ayə 42.

[8] - Baxın: Təbatəbai- Seyid Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan fi təfsiril- Quran, cild 20, səh 388- 389, İslami nəşrlər dəftəri, Qum, çap beşinci, 1417 hicri qəməri.

Ətreaflı cavab
Bu sualın ətraflı cavabı yoxdur.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Lütfən, Şəhidi Saninin (rəhmətullahi əleyh) həyatını müxtəsər şəkildə bəyan edin.
    7193 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Şəhidi Sani ləqəbi ilə məşhur olan Zeynuddin ibni Nuriddin Amili 911-ci hicri qəməri ilində Livanın Cəbəl-Amil məntəqəsində yerləşən Cəbə (جبع) kəndində dünyaya gəlmişdir. O, fiqh elmini və ədəbiyyatı 925-ci ilə qədər atasından öyrənmiş, sonra yüksək səviyyəli elmləri öyrənmək üçün müxtəlif yerlərə səfər etmişdir. O, sair islam ...
  • Cin surəsinin 9- cu ayəsinin təfsiri
    10142 Təfsir 2012/04/17
    Təfsirçilər bu ayənin habelə buna oxşar digər ayələrin təfsirində, fərqli nəzərlər bəyan ediblər. Qabaqkı təfsirçilərin bir çoxu bu ayənin təfsirində ayənin zahirini qorumağa təkidli olublar. Amma Alusi öz təfsirində bu cür təfsirlərə bir çox iradlar edib və onların cavabında bəyan edibdir. "Təfsiri fi zilalın" yazıçısı ...
  • Quranda kişilərin qadınlara nisbət üstünlüyünün açıqlanması, qadınların təhqir olunmasına və kişilərin fəxrlənməsinə səbəb olmur?
    19229 Təfsir 2012/09/01
    Qurani- kərimin bir sıra ayələrində kişilərin qadınlara nisbət üstünlük məsələsi bəyan olubdur. Bu mövzunun açıqlanması kişiləri bütün sahələrdə üstün bilmək mənasına deyil. Bir çox alimlərin və təfsirçilərin nəzərinə əsasən kişilərin qadınlara nisbət üstünlüyünün səbəbi kişilərin bir sıra xüsusiyyətlərə sahib olmasıdır ki, onların vasitəsiylə ailəni idarə etmək vəzifəsinə ...
  • Rəcəb ayının əhəmiyyəti nədir və onda hansı əməllər vardır?
    11416 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Fəzilətinə dair məsumlardan (əleyhimus-salam) çoxlu rəvayət nəql olunan aylardan biri də rəcəb ayıdır. Bu ayın əməlləri: oruc tutmaq, istiğfar (günahlardan tövbə) etmək, zikr demək, qüsl etmək, namaz qılmaq, ümrə əməllərini əncam vermək, imamları, xüsusilə iman Hüseyn və imam Riza (əleyhiməs-salam)-ı ziyarət etmək. ...
  • Quranın təhrif olmamasının səbəbləri nədir?
    9559 Qədim kəlam 2011/04/14
    Quranın təhrif və dəyişilkliyinin ümumi mənası, bütün azaltma, çoxaltma və ya Quranın kəlmə və tərkiblərinə şamil olur. Alimlər Quranın təhrif və dəyişilməməsinə çoxlu dəlillər bəyan ediblər. Biz burada yalnız onların əqli sübutlarının bəzisini bəyan edirik: 1.     Quran nazil ...
  • Fəqih və kəlam alimlərinin panteism nəzəriyyəsi ilə müxalifət etmələrinin səbəbi nədir?
    8635 İrfan 2010/11/08
    1.       "Panteism" İrfanda ən əsaslı mənalardandır. İrfan məktəbində, məsələn İbn Ərəbi məktəbində, əsasların əsası sayılır. Bu əsasa istinadən, vücudun vahid və əzəli bir həqiqəti var. O Allahdan qeyrisi deyil. Ondan qeyrisində vücud həqiqi deyil. Gözə çarpan hər şey, əslində, ...
  • Bəzi Quran ayələrində həzrət Adəm (əleyhis-salam)-ın qara rəngli və dəyişkən torpaqdan yaradıldığı qeyd olunur. Onda demək olarmı ki, o həzrət qara dərili idi?
    7576 Təfsir 2011/05/17
    İnsanın xilqəti ilə əlaqədar Quranda çoxlu müxtəlif təbirlər bəyan olunmuşdur. Bu göstərir ki, insanın yaradılışı bir çox mərhələləri keçmişdir. O cümlədən:1. Torpaqdan yaranış:[1] “Ey insanlar! Əgər qiyamət günü barəsində şəkk-şübhədəsinizsə, (bilin ki,) Biz sizi torpaqdan ... xəlq ...
  • Ramazan ayında Peyğəmbərə və imamlara and içmək orucun batil olmasına səbəb olurmu?
    6647 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    And içmək orucu batil edən şeylərdən deyildir. Amma əgər and içməklə Allaha, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-ə və o həzrətin canişinlərinə qəsdən müəyyən bir yalanı nisbət verərsə, bu iş Allahın, Peyğəmbərin və onun canişinlərinin adından yalan danışmağın nümunəsi olduğuna görə orucun batil olmasına səbəb olar.Amma dualarda qeyd olunan andlara ...
  • Aya Quranın hər bir ayəsinin dərman hökmü vardır?
    6189 Təfsir 2012/04/18
    Allah Taala, müxtəlif ayələrdə Quranın möminlər üçün şəfa vəsiləsi olduğunu bildirmişdir.[1] Bir çox ayə və rəvayətlərdən və o cümlədən təfsirlərdən istifadə olunur ki, şəfadan məqsəd, çirkin əxlaqların məhv olunması və mənəviyyata doğru qədəm götürüb Allaha yaxın olmaqdır.[2] Amma bir ...
  • Aşura ziyarətində Bəni Üməyyənin hamısına niyə lənət edirik və deyirik:
    9150 Hədis elmləri 2011/06/28
    İlahi dinin aydın hökümlərindən biri budur ki, Allah Taala heç bir dəstə və nəsli başqalarının günahlarına görə dünyəvi və axirət əzabına düçar etməz. Bu şərtlə ki, o günahın baş verməsində bir növ təsir qoyan ya ona razı olmasın və o günahdan çəkinsinlər. Quran və rəvayətlər nəzərindən bir dəstə ya qəbiləyə ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    166559 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165438 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120472 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114968 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    113186 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    95185 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56518 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55347 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    47220 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46463 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...