Ətraflı axtarış
Baxanların
11258
İnternetə qoyma tarixi: 2010/12/02
Sualın xülasəsi
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Sual
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Qısa cavab

Zərdüşt dininin mahiyyəti, Qatın məzhəbi nəğmələrinə diqqət etməklə, tam tövhidi mahiyyəti olubdur. Amma Avestada olan mətnlərə diqqət edəndə, iki Allaha pərəstişin əlamətləri gözə çarpır. Bu əlamətlərin, üzə çıxması "Mani" və sonrakı Zərdüştçülər tərəfindəndir. Deməli indiki şirklə dolu avestanın mətninə diqqət etməklə, Zərdüşt dininin təhrif olmasını deməliyik. Baxmayaraq ki, bu dinin ilahi peyğəmbəri var və mənbəyi səmadır. Amma öz peyğəmbərinin tövhidi və vəhyani elm və maariflərindən uzaqlaşmışdır.

Şiə imamlar (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlər, bu dinin ilk köklərinin ilahi olmasını təsdiqləyirlər. Eyni halda, bu dində böyük bir təhrifin olmasını da çatdırırlar.

Ətreaflı cavab

Nəzəriyyə: "Zərdüşt dini dinlərdən biridir."

Dəlillər:

  1. Zərdüşt dininin mahiyyəti

  2. Quran Zərdüşt dininin ilahi olmasını təsdiqləyir.

Zərdüşt dininin təlimlərinin mahiyyəti

a). Zərdüşt dinin mahiyyəti;

Qatlara[1] diqqət etməklə məlum olur ki, zərdüşt dini yüz faiz tövhididir. Zərdüşt şünas alimlərin çoxu, qatları araşdırarkən, Zərdüştün xalis tövhiddən danışdığını anlayıbdır. Sonrakı şirk dolu əfsanələr, mani məzhəbində və sonrakı avestada yaranıbdır. Əslində Zərdüştün ardıcılları, onun vasitəsi ilə açıqlanan əzəmətli tövhidi, məsihiyyət dini kimi, neçə Allahlığa çevirdilər.

Nəticə almaq olar ki, zərdüşt dini, yaranan zaman tövhidi bir din olub. Qatlara diqqət etmək bu nəzəriyyəni təsdiqləyir. Amma avesta kitabında, (Zərdüştlərin müqəddəs kitabı) neçə Allahlığın əlamətləri aşkar olur. və müstəqil Allahın ruhu sayılır.[2] Ona görə də, zərdüştə nisbət verdiyimiz din, öz peyğəmbərlərinin gətirdiklərindən uzaq və təhrif olmuş bir dindir.

b). Zərdüşt dininin etiqadi təlimləri;

1)- Allah zərdüşt dinində:

Qatlarda olan Allah, bütün dünyanı yaradan və vahid Allahdır. O xaliq ki, heç bir məxsus qövm, zaman və məkana bağlılığı yoxdur. Qatlarda Allah, mütləq elm, bütün varlıqların xaliqi, böyük, rəhimli, adil və hər şeyə qadir bir varlıq bir varlıq kimi tanıtdırırlar. Belə əqidə olan zaman, heç bir ikinci Allah və bütə yer qalmır.[3] Diqqət olunası budur ki, Qatlarda, Zərdüşt (ə) bir ilahi peyğəmbər simasında və həqiqi bir tövhidçi libasında, Allahı tövhidin ən yuxarı dərəcəsində tərifləyir və aşiqliklə deyir:

"Ey yaradan Allah! Təvazö ilə səndən bir sualım var. Sənə aşiq olan, sənə necə pərəstiş etməlidir? Ey böyük məşuq! Qəlbim sənin məhəbbətindən dolubdur. Biz doğruluq sayəsində sənin köməyindən faydalana və qəlbimiz

sənin pak nurunun işığında işıqlana bilsəydi."[4]

2)- Dünya zərdüşt dinində:

Dünya Allahın yaratdığıdır və o, onu qoruyan və ona hakimdir. Dünya tamamilə Allahın vücuduna bağlıdır. Belə ki, onun iradəsi və xəbəri olmadan, heç bir hadisə baş verməz. Əhuraməzda (...Allah) dünyanı tamamilə əxlaqi bir hədəflə yaratmışdır.[5]

3)- İnsan Zərdüşt dinində:

Zərdüşt dini insana yüksək bir dərəcə verir. İnsan pak, günahsız. (insanın dünyaya gəlməsindən ilk günahı daşıdığı məsuliyyət əqidəsinin əksinə olaraq) və azaddır, ta öz ixtiyarı ilə yaxşı ya pis yolu seçsin.[6]

4)- Ölümdən sonrakı həyat zərdüşt dinində:

Bu din digər dinlər kimi, bu əqidədədir ki, insanın ruhu cismin ölümü ilə aradan getmir. İnsan öz əməllərinə əsasən behiştə ya cəhənnəmə gedir.[7] Qatlar kitabında, elə təlimlər var ki, Avestanın bəzi təlimləri ilə fərqlənir. "Əvvəlki zərdüşt dini" adlananın əsas təlimlərindən biri budur ki,[8] insan ölümdən sonra çinud (seçim) körpüsündən keçərək, günahkarların keçə bilmədiyi bir körpü.

Yaxşıların sonu behişt və pislərin sonu da cəhənnəm olacaq.[9]

Bəzən də işarə formasında ölümdən sonra bir aləm barəsində qatlarda danışılıbdır.[10]

Müasir zərdüşt yazıçısıda, ruhun əbədiliyi və insanın ölümdən sonra qalmasını, yaxşı işlərin mükafatı və pis əməllərin cəzasını, behişt, cəhənnəm və qiyaməti zərdüşt dininin əsaslarından sayır.

Hər halda "çinud körpüsündən keçmək" cümləsindən, bəlkə də məada etiqadlı olmağı zərdüşt dininə nisbət vermək olar.

Zərdüşt dininin vəhyə bağlı olmasına Quranın təsdiqi

Qurani kərim Zərdüşt (ə)- in ardıcıllarını "məcus" adlandırır.[11] Şiə imamları (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlərə əsasən, məcusilər, kitab və peyğəmbər sahibi tanıtdırılıblar.[12] Rəvayətlər bunu bildirir ki, Zərdüşt (ə)- in ilahi dini, ardıcılları tərəfindən təhrif edilmişdir. Rəvayətlər yalnız zərdüşt dinində təhrifin olmasını çatdırırlar, onun növünü çatdırmırlar.

Ələqəli göstərici: Əhli kitab nəzərindən cismani məad, Sual 1916. (Sayt: 1917)



[1] - Qatlar 3500 il bundan qabaq deyilən nəğmələr toplusudur. Şer dilində layiqli həyat tərzi onda açıqlanır. Müraciət edin: Cəlaləddin, Zərdüşt, nəşriyyat səhmi şirkəti, ç 1371, cild 6

[2] - Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, 107. bununla belə alimlərin bəzisi, indiki avestada olan iki Allaha pərəstliyin aşkar təlimlərini, irfani və fəlsəfi yozumlarla düzəltməyə çalışırlar və özlərinin müqəddəs kitabını xalis tövhiddən bilsinlər.

[3] - Zərdüşt, səh 122, Tətbiqi din şünaslıq, səh 107 və 108

[4] - Müraciət edin: Zərdüşt, səh 133

[5] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 109 və 110

[6] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 110

[7] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[8] - Bu təlimlər altı əsasda gəlib ki, bu məsələ altıncı əsasda açıqlanıbdır.

[9] - Asiyayi dinlər, səh 42 və 43 Dünyanın diri dinlərindən (qeyri İslam) seyrdən nəql ilə. Əbdürrəhim Süleymani Ərdüstani, səh 112

[10] - Mədəniyyət tarixi, səh 246. Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[11] - Həcc surəsi, ayə 17

"إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ الصَّابِئِینَ وَ النَّصارى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِید"ٌ

Tərcümə: "Həqiqətən, Allaha iman gətirənlər (mnüsəlmanlar), yəhudilər, sabiilər, xaçpərəstlər, atəşpərəstlər və müşriklər arasında qiyamət günü (haqq ilə batil ayırd edərək) hökmünü verəcəkdir. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə şahiddir. (və hər şeydən xəbərdardır.) Müraciət edin: Məkarim Şirazi, Nasir. Təfsiri- nümunə, cild 14, səh 40. Təbatəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl- mizan fi təfsiril- Quran.

[12] - Əl- ərusi- Əl həvizi, Əbd Əli, Nurus- səqəleyn, Rəsuli, məhəllati, Qum, Mətbəətul- hikmət, cild 3, səh 475. Əl- hürrül- Amili, Həsən, Vəsailuş- şiə, səh 96, Məkarim Şirazi, Nasir, Təfsiri- nümunə, Qum, Sdarul- kutubul- islamiyyə, ç 1361, cild 14, səh 46

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Haram yeməyi meyl etməyin hökmü nədir?
    8326 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/13
    Əgər bir şəxs yemək yedikdən sonra, bilsə ki, yediyi yemək haram yeməkdir və ehtimal verməmişdir ki, haramdır bəlkə halal olmasının nişanələrini hiss etmişdir, misal üçün bir müsəlmandan almışdır ki, günah iş görməmişdir. Amma əgər yemək barəsində şəkk edibdirsə misal üçün müsəlman olmayan bir şəxsdən almışdır, belə bir halda təhqiq etməli ...
  • İbrahim (əleyhis-salam)-ın odda yanmaması səbəb-nəticə qanunu ilə ziddiyyətdədirmi?
    6925 İslam fəlsəfəsi 2012/01/18
    Hər hansı bir mövzunun digər mövzu ilə əlaqədar səbəb olması birinci mövzu barəsində qərar verilən müəyyən xassələrə bağlıdır. Əgər onun xassələri təbii yollarla, yaxud möcüzəli şəkildə dəyişilsə, təbii olaraq artıq ikinci mövzu üçün səbəb rolunu oynaya bilməz.İbrahim (əleyhis-salam)-ın atıldığı odun zatı ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6905 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • Həzrət Əli (əleyhis-salam)-ın Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in barəsində buyurduğu “təbibun dəvvarun bitibbih” cümləsində məqsəd nədir?
    7314 Hədis elmləri 2012/02/13
    Əli (əleyhis-salam) Peyğəmbər Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-i özünün dava-dərman və  tibb avadanlıqları ilə ruhi və mənəvi müalicəyə ehtiyaclı olanların arxasınca ciddi səylə gedərək onları müalicə etmək istəyən bir həkimə və təbibə bənzədir. O həzrətin vəzifəsini “insanların ruhunu müalicə etmək” kimi bəyan edir və buyurur: “Təbibun dəvvarun ...
  • İmam ilə xəlifənin fərqi nədir?
    11079 Qədim kəlam 2011/05/17
    Bəzi sünnü alimlərinin, o cümlədən İbni Xəldunun nəzərinə əsasən, imam ilə xəlifənin arasında heç bir fərq yoxdur və onların hər ikisi bir mənaya – “din və dünya siyasətinin qorunmasında şəriət sahibinin tərəfindən naib olmaq” mənasına gəlmişdir. Amma qısa şəkildə demək lazımdır ki, Quran və ...
  • İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın yaşayış yeri haradadır?
    7243 Qədim kəlam 2012/06/23
    Bu barədə üç cür rəvayətlə qarşılaşırıq: Bəzi rəvayətlər o həzrət üçün xüsusi bir yaşayış yeri təqdim etmir. Amma bu qisimdən olan rəvayətlərin bəzilərində o həzrətin yeri “səhralar və dağlardır” deyə deyilir. İkinci qisimdən olan rəvayətlərdə camaat arasında tanınmaz halda yaşaması deyilir. Üçüncü qisim isə Mədinə ...
  • İmam Hüseyn (ə)- ın Şəhrbanu xanımla izdivacı doğrudurmu?
    19773 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    İmam Hüseyn (ə)- ın İslam qoşununa əsir düşən Şəhrbanu ilə izdivacı barədə, neçə nəzər mövcuddur, çünki rəvayətlərin bəzisində bu xanımın Ömərin xilafəti zamanında əsir düşməsi yazılıb və digərlərində Osmanın xilafəti zamanı. Həmçinin onun və atası üçün çoxlu adlar qeyd olunubdur. Bu məsələlərə nəzər saldıqda, imam Hüseyn (ə) ın həyat yoldaşının ...
  • Nəyə görə yaradılışın dərinliyində (xırdalığı) fikirləşmək olmaz?
    6884 Qədim kəlam 2012/02/07
    Quran və rəvayətlərdə sifariş olunan məsələlərdən biri mövcudatın yaradılışı və xilqətində təfəkkür etməkdir.[1] Amma Allah- Taalanın zatı və mahiyyətində təfəkkür qadağan olunubdur: Məsələn: İslam Peyğəmbəri (s) buyurub: Böyük Allahın yaratdıqları barədə fikirləşin, amma Allahın mahiyyətində fikirləşməyin.[2] Həzrət (s) ...
  • Təbiətdən bəhrələnməyin düzgün şərti necə ola bilər?
    6371 Əməli əxlaq 2012/01/28
    Bir çox məktəblərin və cərəyanların ziddinə olaraq ki, bəşərin ehtiyaclarına bir tərəfli baxıb və ancaq maddi ya mənəvi ehtiyaclara diqqət ediblər. İslam orta yolu seçibdir. İlahi nemətlərdən düzgün şəkildə istifadə etmək nə inki axirət dünyasıyla və mənəvi məsələlərlə ziddiyyəti yoxdur, bəlkə insanın səadət və inkişaf yolunu hamarlayır. ...
  • вилајәти фәгиһдән мәгсәд нәдир?
    6963 Təzə kəlam 2009/11/10
    Әрәб дилиндә “вәли” сөзүндә үч мәна вар: 1)дост, 2) достлуг,3) көмәкчи. Вилајәт сөзүнә исә бу үч мәнадан әлавә даһа ики мәна вар: 1.Сәлтәнәт вә гүдрәт, 2. Һөкумәт вә рәһбәрлик.Фигһ термининдә “вилајәт” сөзү ики мәнада ишләнир:

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165862 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165232 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120256 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112462 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94783 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55944 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55202 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46920 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46275 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...