Ətraflı axtarış
Baxanların
11130
İnternetə qoyma tarixi: 2010/12/02
Sualın xülasəsi
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Sual
Zərdüşt ayini ilahi din olubdurmu?
Qısa cavab

Zərdüşt dininin mahiyyəti, Qatın məzhəbi nəğmələrinə diqqət etməklə, tam tövhidi mahiyyəti olubdur. Amma Avestada olan mətnlərə diqqət edəndə, iki Allaha pərəstişin əlamətləri gözə çarpır. Bu əlamətlərin, üzə çıxması "Mani" və sonrakı Zərdüştçülər tərəfindəndir. Deməli indiki şirklə dolu avestanın mətninə diqqət etməklə, Zərdüşt dininin təhrif olmasını deməliyik. Baxmayaraq ki, bu dinin ilahi peyğəmbəri var və mənbəyi səmadır. Amma öz peyğəmbərinin tövhidi və vəhyani elm və maariflərindən uzaqlaşmışdır.

Şiə imamlar (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlər, bu dinin ilk köklərinin ilahi olmasını təsdiqləyirlər. Eyni halda, bu dində böyük bir təhrifin olmasını da çatdırırlar.

Ətreaflı cavab

Nəzəriyyə: "Zərdüşt dini dinlərdən biridir."

Dəlillər:

  1. Zərdüşt dininin mahiyyəti

  2. Quran Zərdüşt dininin ilahi olmasını təsdiqləyir.

Zərdüşt dininin təlimlərinin mahiyyəti

a). Zərdüşt dinin mahiyyəti;

Qatlara[1] diqqət etməklə məlum olur ki, zərdüşt dini yüz faiz tövhididir. Zərdüşt şünas alimlərin çoxu, qatları araşdırarkən, Zərdüştün xalis tövhiddən danışdığını anlayıbdır. Sonrakı şirk dolu əfsanələr, mani məzhəbində və sonrakı avestada yaranıbdır. Əslində Zərdüştün ardıcılları, onun vasitəsi ilə açıqlanan əzəmətli tövhidi, məsihiyyət dini kimi, neçə Allahlığa çevirdilər.

Nəticə almaq olar ki, zərdüşt dini, yaranan zaman tövhidi bir din olub. Qatlara diqqət etmək bu nəzəriyyəni təsdiqləyir. Amma avesta kitabında, (Zərdüştlərin müqəddəs kitabı) neçə Allahlığın əlamətləri aşkar olur. və müstəqil Allahın ruhu sayılır.[2] Ona görə də, zərdüştə nisbət verdiyimiz din, öz peyğəmbərlərinin gətirdiklərindən uzaq və təhrif olmuş bir dindir.

b). Zərdüşt dininin etiqadi təlimləri;

1)- Allah zərdüşt dinində:

Qatlarda olan Allah, bütün dünyanı yaradan və vahid Allahdır. O xaliq ki, heç bir məxsus qövm, zaman və məkana bağlılığı yoxdur. Qatlarda Allah, mütləq elm, bütün varlıqların xaliqi, böyük, rəhimli, adil və hər şeyə qadir bir varlıq bir varlıq kimi tanıtdırırlar. Belə əqidə olan zaman, heç bir ikinci Allah və bütə yer qalmır.[3] Diqqət olunası budur ki, Qatlarda, Zərdüşt (ə) bir ilahi peyğəmbər simasında və həqiqi bir tövhidçi libasında, Allahı tövhidin ən yuxarı dərəcəsində tərifləyir və aşiqliklə deyir:

"Ey yaradan Allah! Təvazö ilə səndən bir sualım var. Sənə aşiq olan, sənə necə pərəstiş etməlidir? Ey böyük məşuq! Qəlbim sənin məhəbbətindən dolubdur. Biz doğruluq sayəsində sənin köməyindən faydalana və qəlbimiz

sənin pak nurunun işığında işıqlana bilsəydi."[4]

2)- Dünya zərdüşt dinində:

Dünya Allahın yaratdığıdır və o, onu qoruyan və ona hakimdir. Dünya tamamilə Allahın vücuduna bağlıdır. Belə ki, onun iradəsi və xəbəri olmadan, heç bir hadisə baş verməz. Əhuraməzda (...Allah) dünyanı tamamilə əxlaqi bir hədəflə yaratmışdır.[5]

3)- İnsan Zərdüşt dinində:

Zərdüşt dini insana yüksək bir dərəcə verir. İnsan pak, günahsız. (insanın dünyaya gəlməsindən ilk günahı daşıdığı məsuliyyət əqidəsinin əksinə olaraq) və azaddır, ta öz ixtiyarı ilə yaxşı ya pis yolu seçsin.[6]

4)- Ölümdən sonrakı həyat zərdüşt dinində:

Bu din digər dinlər kimi, bu əqidədədir ki, insanın ruhu cismin ölümü ilə aradan getmir. İnsan öz əməllərinə əsasən behiştə ya cəhənnəmə gedir.[7] Qatlar kitabında, elə təlimlər var ki, Avestanın bəzi təlimləri ilə fərqlənir. "Əvvəlki zərdüşt dini" adlananın əsas təlimlərindən biri budur ki,[8] insan ölümdən sonra çinud (seçim) körpüsündən keçərək, günahkarların keçə bilmədiyi bir körpü.

Yaxşıların sonu behişt və pislərin sonu da cəhənnəm olacaq.[9]

Bəzən də işarə formasında ölümdən sonra bir aləm barəsində qatlarda danışılıbdır.[10]

Müasir zərdüşt yazıçısıda, ruhun əbədiliyi və insanın ölümdən sonra qalmasını, yaxşı işlərin mükafatı və pis əməllərin cəzasını, behişt, cəhənnəm və qiyaməti zərdüşt dininin əsaslarından sayır.

Hər halda "çinud körpüsündən keçmək" cümləsindən, bəlkə də məada etiqadlı olmağı zərdüşt dininə nisbət vermək olar.

Zərdüşt dininin vəhyə bağlı olmasına Quranın təsdiqi

Qurani kərim Zərdüşt (ə)- in ardıcıllarını "məcus" adlandırır.[11] Şiə imamları (ə) tərəfindən bizə çatan islami rəvayətlərə əsasən, məcusilər, kitab və peyğəmbər sahibi tanıtdırılıblar.[12] Rəvayətlər bunu bildirir ki, Zərdüşt (ə)- in ilahi dini, ardıcılları tərəfindən təhrif edilmişdir. Rəvayətlər yalnız zərdüşt dinində təhrifin olmasını çatdırırlar, onun növünü çatdırmırlar.

Ələqəli göstərici: Əhli kitab nəzərindən cismani məad, Sual 1916. (Sayt: 1917)



[1] - Qatlar 3500 il bundan qabaq deyilən nəğmələr toplusudur. Şer dilində layiqli həyat tərzi onda açıqlanır. Müraciət edin: Cəlaləddin, Zərdüşt, nəşriyyat səhmi şirkəti, ç 1371, cild 6

[2] - Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, 107. bununla belə alimlərin bəzisi, indiki avestada olan iki Allaha pərəstliyin aşkar təlimlərini, irfani və fəlsəfi yozumlarla düzəltməyə çalışırlar və özlərinin müqəddəs kitabını xalis tövhiddən bilsinlər.

[3] - Zərdüşt, səh 122, Tətbiqi din şünaslıq, səh 107 və 108

[4] - Müraciət edin: Zərdüşt, səh 133

[5] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 109 və 110

[6] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 110

[7] - Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[8] - Bu təlimlər altı əsasda gəlib ki, bu məsələ altıncı əsasda açıqlanıbdır.

[9] - Asiyayi dinlər, səh 42 və 43 Dünyanın diri dinlərindən (qeyri İslam) seyrdən nəql ilə. Əbdürrəhim Süleymani Ərdüstani, səh 112

[10] - Mədəniyyət tarixi, səh 246. Müraciət edin: Tətbiqi din şünaslıq, səh 112

[11] - Həcc surəsi, ayə 17

"إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ الصَّابِئِینَ وَ النَّصارى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِید"ٌ

Tərcümə: "Həqiqətən, Allaha iman gətirənlər (mnüsəlmanlar), yəhudilər, sabiilər, xaçpərəstlər, atəşpərəstlər və müşriklər arasında qiyamət günü (haqq ilə batil ayırd edərək) hökmünü verəcəkdir. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə şahiddir. (və hər şeydən xəbərdardır.) Müraciət edin: Məkarim Şirazi, Nasir. Təfsiri- nümunə, cild 14, səh 40. Təbatəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl- mizan fi təfsiril- Quran.

[12] - Əl- ərusi- Əl həvizi, Əbd Əli, Nurus- səqəleyn, Rəsuli, məhəllati, Qum, Mətbəətul- hikmət, cild 3, səh 475. Əl- hürrül- Amili, Həsən, Vəsailuş- şiə, səh 96, Məkarim Şirazi, Nasir, Təfsiri- nümunə, Qum, Sdarul- kutubul- islamiyyə, ç 1361, cild 14, səh 46

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Nə üçün bəzi məclislərdə imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın məzlumluğu təsvir olunur?
    7338 Dahilərin sirəsi 2012/04/19
    Qeyd olunmalıdır ki, imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən əvvəl və sonra varid olan müsibətlər öz-özlüyündə o həzrətdən məzlum bir çöhrənin təqdim olunmasına səbəb olur. İmam Hüseyn (əleyhis-salam) barəsində işlənən “məzlum” kəlməsinin təhlilindən belə nəticə alırıq ki, o həzrət üçün təsvir olunan məzlumiyyət “zəif və zülmü qəbul edən bir ...
  • Əllahus- səməddə, əs- səməd kəlməsi hansı mənadadır?
    12291 Təfsir 2012/02/15
    Lüğət kitabları, rəvayətlər təfsirçilərin kəlamlsrında "səməd" kəlməsi üçün, çoxlu mənalar qeyd olubdur. Ona görə də bu qısa məqalədə bir neçə nümunə hər üç dəstədən (lüğət, rəvayət və təfsir) açıqlayır.A). Rağib müfrədatda deyir: Səməd ağa və böyük ...
  • Əgər bir kəsə həcc vacib olarsa və getmək zamanı olduqda xəstədir. Bu həcci ümrəyə çevirmək və bir neçə nəfərlə getmək olarmı?
    5537 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Hər bir aqil və həddi bulluğa çatmış şəxsə həccin vacib olması üçün müstəti[1] olmalıdır. Bu şərt ödənildikdə həcconun üçün vacib olur. Yəni, həccin başlanğıc şərtləri ödənilməlidir ki, həcc vacib olsun. [2] Məsələn: Əgər həccə getmək üçün növbəyə yazılma imkanı vardırsa, ilk ...
  • Hər bir insanın ekizinin (həmyaşıdının) olması düzgündürmü?
    6838 Hədis elmləri 2012/01/08
    İnsanların ekizinin olması barədə bir neçə rəvayət vardır.Rəvayətlərdə gəlibdir ki, Allah- Taala İblisə buyurdu: Oxşarını sənə vermədən heç bir adama övlad vermərəm. Hər bir adamın Şeytani oxşarı vardır.[1]Başqa bir rəvayətdə gəlibdir ki, Peyğəmbər (s) ...
  • Rizq (ruzi) barəsində nə kimi rəvayətlər vardır? Halal ruzini hansı yollarla əldə etmək olar? Ruzinin artması üçün hansı dualar vardır?
    18578 Əməli əxlaq 2012/04/09
    Ruzini maddi nümunələrdə həsr edən adi camaatın təsəvvürünün əksinə olaraq, rəvayətlərdə ruzi kəlməsi geniş mənalara malikdir və Allahın verdiyi bütün nemətlərə şamildir – istər maddi nemətlər olsun, istərsə də mənəvi. Bununla belə, maddi ruzilər barəsində də bir çox rəvayətlər vardır ki, ətraflı cavabda onların bir neçəsi qeyd ...
  • İmam camaat namazın rükətlərinin sayında səhv edərlən, məmumların vəzifəsi nədir?
    6827 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/05
    Əgər imam camaat namazın rükətlərinin sayında şəkk etsə, ya namazı səhv qılsa və məmun namazın rükətlərinin sayında yəqini olsa, bunu imam camaata anlada və onu rükətlərin sayı və vəzifəsindən xəbərdar edə bilər.[1] Amma bu xəbərdarlıq elə formada olmalıdır ki, namazın batil olmasına səbəb olmamalıdır. Məsələn, əllə işarə, Allahu ...
  • Имам Заманла (әҹ) әлагә вә рабитә јаратмаг олармы?
    7530 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/11/22
    Үмумијјәтлә, бир-бирини танымајан ики нәфәр арасында әлагә вә рабитә өз-өзлүјүндә мүмкүн дејилдир. Әксинә, ики тәрәфдән һәр биринин гаршы тәрәфә елми вә билији олдуғундан сонра бир-биринә әлагә вә мәһәббәт јарандыгдан сонра бу бағлылығын гурулмасы мүмкүндүр. Јәни, ики тәрәфин бир-биринә гаршы олан мәһәббәт вә еһтирамы ...
  • Əli (ə) hansı xütbədə, özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə (xəlifəliyə) yetişməsi keyfiyyətini izah edir?
    9809 Hədis elmləri 2012/01/09
    Əli (ə) Nəhcül- bəlağənin üçüncü xütbəsində özündən qabaq üç xəlifənin xilafətə yetişməsi keyfiyyəti barədə söz açır və o həzrətin (ə) (xütbənin sonunda) buyurduqlarından istifadə etməklə bu xütbə, "şiqşiqiyyə" adı ilə tanınıbdır.Şiqşiqiyyə xütbəsi, xilafət barəsində imam Əlinin (ə) şikayətlərinə, onun (xilafətin) əldən getməsi qarşılğında İmamın (ə) səbrinə və sonda camaatın ...
  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6394 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • Qadınların məscidlərdə iştirak etməsi barəsində İslamın nəzəri nədir?
    7703 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/18
    Birinci rəvayətdə məqsəd budur ki, məscid namaz qılmaq və sair ibadətlər üçün ən yaxşı yer olsa da, qadınlar üçün ən yaxşı məscid onların evidir. Çünki belə olan halda naməhrəmlərlə qaynayıb-qarışmazlar. Bu rəvayət qadınların məscidlərdə iştirakını haram hesab etmir. İkinci rəvayətdə buyurulur ki, onlar məsciddə iştirak etmək istədikləri zaman mane olmayın. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164865 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164487 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119919 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113999 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111208 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94274 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54940 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54761 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46365 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45958 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...