Ətraflı axtarış
Baxanların
12816
İnternetə qoyma tarixi: 2010/12/02
Sualın xülasəsi
Nə üçün az sayda peyğəmbərlərin adları Quranda çəkilmişdir?
Sual
Nə üçün az sayda peyğəmbərlərin adları Quranda çəkilmişdir?
Qısa cavab

Qurani- Kərim tarix, əfsanə və lüğət kitabı deyildir ki, orada bütün peyğəmbərlərin tarixçələrini, adlarını və yaşayış tərzlərini arayıb axtaraq.[i]

Əksinə Quran insanları hidayət edən, nəfsi saflaşdıran,[ii] insanlar üçün təlim-tərbiyə göstəricisi oan ilahi bir kitabdır.

Qurani-Kərimin bu hədəfi bir çox peyğəmbərlərin adlarının çəkilməməsi üçün əsas səbəbidir. Bəzi peyğəmbərlərin adlarının və həyat tərzlərinin Quranda qeyd olunması, onların tarixləri ilə tanış olmağımız üçün deyil, əksinə onların müsibətlərindən və qövmlərinin axır-aqibətlərindən ibrət almağımız üçüdür. Əgər adları Quranda gəlməyən peyğəmbərlərin həyatından bizim üçün daha faydalı mətləblər olsaydı Quran onu mütləq qeyd edərdi.

Başqa sözlə desək Qurani-Kərim insanların təlim-tərbiyəsi, həmçinin İlahi əmrlərin insanların qəlbində daha əsaslı və möhkəm yer tapması üçün tarixin hikmətli və ibrətamiz hissələrindən (epizodlarından) istifadə etmişdir. Bir sözlə Qurani-Kərim heç vaxt tarix ensklopediya kitabı məqsədi ilə yazılmamışdır. Misal üçün; Həzrət Musanın (ə) adı Quranın 28 surəsində və yüzdən çox çəkilmişdir. Amma o mətləblər heç vaxt tarix ünvanında qeyd olunmamışdır. Qurani-Kərim heç bir peyğəmbər haqqında tarix qeyd etməmişdir. (onların dünyaya gəlməsi, vəfatı və sair..) amma həzrət Musanın (ə) və digər peyğəmbərlərin həyatında olan bütün ibrətamiz və faydalı mətləbləri gətirmişdir. Həmçinin Quran nazil olan zamanda (Quranın əsrində) insanların savadsızlığı, başqa yaxın və uzaq qövmlərdən, o cümlədən onların həyat tərzlərindən və peyğəmbərlərindən xəbərsiz olmaları bir çox peyğəmbərlərin adlarının Quranda gəlməməsinə səbəb ola bilər.


[i] - Bəsairud- dərəcat, səhifə 121; əl-Xisal, səhifə 300 və 641 (mənqul əz rah rahşenasi səhifə 17); biharul- ənvar, cild 11, səhifə 30, 32 və 41

[ii] - Cavad Amuli, Abdullah, təfsir təsnim, cild 1, shifə 48

Ətreaflı cavab

Qurani-Kərimdə “nisa” surəsinin 163-164 və “Ğafir” surəsinin 78-ci ayəsinə əsasən bütün ilahi peyğəmbərlərin həyaı Quranda gəlməmişdir. Həmçinin Quranın bəyanından məlum olduğu kimi, adları qeyd olunan peyğəmbərlərin (25 nəfər) həyat tərzi geniş surətdə qeyd olnumamışdır. Məsələn: həzrət İsa (ə) Musa (ə) və İbrahim (ə) kimi.

Baxmayaraq ki, bu ilahi şəxsiyyətlər uca məqamlı (ulul- əzm) peyğəmbərlərdəndir. Qurani-Kərim onların tarixindən bizim üçün faydalı və ibrtamiz olan qədər qeyd etmişdir. Bunu da qeyd edək ki, bəzi hədislərdə ənbiyanın sayı 124 min və rəsulların sayı 313 nəfər olduğu qeyd olunmuşdur.[1]

Qurani-Kərimin nazil olmasından və Rəsuli Əkrəmin (s) peyğəmbərliyə seçilməsindən əsas ilahi hədəf insanların hidayəti və ali məqama çatmasıdır.[2] Bundan əlavə insan gərək bütün ilahi əmrləri yerinə yetirsin ki, ilahi səadətə və “xəlifətullah” məqamına yetişə bilsin.

Təlim-tərbiyə məsələsi ilə yanaşı tarixi hadisələrin nəql olunmasının əsas faydalarından biri də budur ki, o məsələlər daha yaxşı başa düşülür və insanın yaddaşında hadisə ilə birlikdə həkk olur. Qurani-Kərimdə peyğəmbərlərin həyatından qissələrin (əhvalatların) nəql olnuması aşağıdakı meyarlara söykənir:

  1. Ənbiyanın insanları dinə necə dəvət etməsi, onların hədəflərinin müştərək olması. Yəni Allaha ibadət etmək və ps əməllərdən çəkinmək.

  2. İnsanların peyğəmbərlərlə necə (münasibət bəsləməsi və) rəftar etmələrinin çatdırılması və bu rəftarın əsas səbəbləri və nəticələr.

  3. Peyğəmbərlərin xurafatlarla, dini təhriflər və düşmənlərlə mübarizəsi.

  4. Möminlərin kafirlərlə, zalımlarla və öz düşmənləri ilə necə rəftar etməsi.

  5. İlahi qanunların ictimaiyyətdə hakim olması və onun bütün zamanlarda davamının bəyan olunması.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz meyarlar bir növ aşağıdakı gətirəcəyimiz hədəflərin açıqlamasıdır.

Peyğəmbərlərin insanlara təlim-tərbiyə baxımından hikmətli və ibrətamiz sözlərlə moizə etməsi, həmçinin insanların düşmən və üsyankar qövmlərin axır-aqibətlərindən ibrət almaları, Rəsuli-əkrəmin (s) keçmiş peyğəmbərlərin üsullarından hidayət yolunda istifadə etməsi.

Tarixdə olan hadisələri Quranın meyarları əsasında qiymətləndirmək və özünü tarixin qiymətli şəxsiyyətlərinin yerində hiss etmək.

Tarixdə bəzi peyğəmbərlər barəsində nəql olunan şübhələrin və onlara atılan iftiraların aradan qaldırılması. Misal üçün: yəhudilərin Üzeyr peyğəmbərə (ə) və İsəvilərin (xristianların) həzrət İsaya (ə) Allahın oğlu[3] olmaq nisbətinin verilməsi və ya həzrət Musanın (ə) qətldə[4] ittiham olunması və sair.

Peyğəmbərin və möminlərin düşmənin müqabilində qəlblərinin təskinlik tapması və bu yolda səbirli və sabit qədəm olmaları, həmçinin kafirləri qarşılıqlı müqavimətləri ilə qorxuya salıb naümid etməkdir.[5]

Ümumi qeyd etdiklərimizdən belə nəticə alırıq ki, Quranın bəzi yerlərdə tarixə toxunmaqdan əsas hədəfi insanları qəflət yuxusundan ayıltmaq və bu yolda onlara xəbərdarlıq etməkdir.

Bundan əlavə bütün ilahi peyğəmbərlər eyni məqam və mənsəb sahibi olmamışlar.[6] Onların bəziləri böyük bir qövmə, bəziləri kiçik bir qəbiləyə və bəziləri isə öz qohum-əqrabaısna peyğəmbər və ya nəbi olmuşdur. O cümlədən onların hamısının özlərinə məxsus dinləri olmamışdır. Misal üçün: Mümkündür eyni zamanda bir peyğəmbərin dininə bir neçə nəbi və ya peyğəmbər insanları dəvət etsin. Necə ki, Lut (ə), Yaqub (ə), İshaq (ə) və İsmail (ə) peyğəmbərlər həzrət İbrahimin (ə) gətirdiyi dini yaymaqda davam edirdilər. Həmçinin bütün Bəni-israil peyğəmbərləri Musanın (ə) gətirdiyi şəriəti yayıb və onu insanlar üçün təfsr edirdilər. Mümkündür bu peyğəmbərlərin bəzisi insanları gizli və mxfi şəkildə dinə dəvət etdikləri üçün onların adları Quranda gəlməmişdir.[7] Başqa bir mətləb də budur ki, İslam peyğəməri (s) ilə düşmənçilik edən qövmlərin çoxusu yəhudi məslək olduğu üçün Qurani-Kərim ən çox həzrət Musadan (ə) və bəni-İsraildən nəql etmişdir ki, yəhudilər və yeni iman gətirmiş möminlər ibrət alsınlar. Bu səbəbdən başqa peyğəmbərlərin adları Quranda gəlməmişdir.[8]

Sonda bu mətləbə işarə etmək faydalı olardı ki, Quranda nəql olunan hadisələrin və adları çəkilən ümmətlərin yaxın yaxın şərqə və Asiya torpaqlarına mənsub olmağına baxmayaraq demək olmaz ki, qərb torpaqlarında ilahi peyğəmbərlər olmamışdır. Mümkündür ki, onların həyat və yaşayış tərzləri, həmçinin ümumi mədəniyyətləri Asiyalılardan fərqləndiyi üçün onların qissələri və peyğəbərlərinin adları Quranda gəlməmişdir.

Mətnə uyğun olaraq daha geniş məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı ünvanlara müraciət edə bilərsiniz.[9]

İstifadə olunmuş ədəbiyyat

  1. Cavad Amuli, Abdullah, təfsir-təsnim, cild 1, səhifə 39-52

  2. Cavad Amuli, Abdullah, sireye peyğəmbəran dər Quran, cild 6-7, İsra, ikinci çap, 1379, Qum

  3. Şirvani, Əli, dərsnameye-əqaed, mərkəz-cəhani- ulume- islami, birinci şap, 1376, Qum, səhifə 164

  4. Təba- təbai, Muhəmməd Hüseyn, əl-Mizan, cameye- odərrisin hovzeye elmiyyeye Qum, cild 6, səhifə 146 və cild 17, səhifə 354

  5. Qurani Kərim

  6. Misbah Yəzdi, Muhəməd Təqi, Amozeşe aqaed, cild 1-2, saziman tabliğat islami, altıncı çap, 1370, teran, 29-cu dərs, səhifə 281

  7. Misbah Yəzdi, Muhəməd Təqi, Maarefe Quran, rah və rahnoma şenasi, moəssiseye Amozeşi və pejuheşi imam xomeyni (rh), 1-ci çap, 1376, Qum, səhifə 17, 21-22 və səhifə 58-153

  8. Hadəvi Tehrani, Məhdi, təəmmolat dər elme Usule feqh, birinci kitab, dördüncü dəftər.

[1] - Ən-nəhl surəsi, ayə 36

[2] - Al- İmran surəsi, ayə 140

[3] - Ət-Tovbə surəsi, ayə 30

[4] - Əl-Əhzab surəsi, ayə 69

[5] - Hud surəsi, ayə 120-123

[6] - İsra surəsi, ayə 55; ənam surəsi, ayə 83-90; bəqərə surəsi, ayə 252

[7] - Bax: əl-Mizan, cild 6, səhifə 146 və cild 7, səhifə 354; Əli şirvani, dərsnameye

qaed, səhifə 164

[8] - Bax: Cavad Amuli, Abdullah, təfsir-təsnim, cild 1, səhifə 39-52

[9] - Hadəvi Tehrani, Məhdi, təəmmolat dər elme Usule feqh, birinci kitab, dördüncü dəftər.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Hər ay məvacibdən müəyyən miqdar bir şəxsə vəqf etmək doğru hesab edilirmi?
    4717 Vəqf 2014/05/26
    Bu haqda alimlər arasında ixtilaf var. Bəzi müctehidlər pulun vəqf olunmasını düzgün, bəziləri isə belə bir vəqfi doğru hesab etmirlər. Bəziləri isə belə bir əməli ümumiyyətlə, nəzir hesab edirlər. Bundan əlavə: Təqlid olunan müctehidlər bu sualı belə cavablandırırlar: Həzrət ayətullah-üzma Xamnei (Allah hifz etsin) Pulun vəqf olunması düzgün deyildir.
  • Nəyə görə fiqhi cəhətdən həddin icrası hakimin öhdəsindədir?
    7230 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bəşər cəmiyyətlərinin ürfündə cinayətkarların cəzalanması hökumətlərin ixtiyarındadır və hökumətdən başqa kimsə hədd icrasını öhdəsinə ala bilməz. Belə bir əsas İslam fiqhində də təkid və qəbul olunmuşdur. Müəslman fəqihləri cinayətkarların həddinin icrasını zəmanənin İmamamının (əleyhissalam) hüzuru dövründə Onun və ya İmam (əleyhissalam) tərəfindən təyin olunmuş şəxslərin ixtiyarında olduğunu ...
  • Zikrdən məqsəd nədir?
    12879 Əməli irfan 2012/10/06
    Allahı zikir etmək insanın ruhiyyə və əxlqında böyük təsiri vardır ki, qarşılıqlıdır. Allahı yad etmək bəndədən və ürəyin aydın, saf və Allahın əmirlərinə əməl etməmək qorxusu, günahların bağışlanması, elm və hikmətin əta olunması isə Allah tərəfindəndir. Umumi olaraq zikri iki hissəyə bölmüşdürlər dildə və qəlbdə, dildə olan ...
  • “Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər” hədisinin sənədi necədir?
    7255 Hədis nəql edənlər 2011/09/12
    Bu hədis Əbdüllah ibni Cəfər Himyərinin “Qurbul-əsnad” kitabında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql olunmuşdur. “Qurbul-əsnad” kitabı mötəbər rəvayət kitablarından sayılır. ...
  • Allahı həm sevmək, həm də Ondan qorxmaq necə mümkün ola bilər?
    9992 Əməli əxlaq 2011/09/12
    Allaha məhəbbətlə əlaqədar qorxu və ümid çox da təəccüblü deyildir. Çünki bu məsələ müəyyən mənada bizim həyatımızın hər bir sahəsində də nəzərə çarpır. Lakin bu o qədər şiddətli aşkardır ki, ondan qafilik. Ən sadə məsələ olan yol getməyimiz də qorxu, ümid və məhəbbət əsasındadır. Çünki müəyyən bir şeyə ümidimiz olmayınca ...
  • qadın xanəndəsinin səsini eştiməyin nə hökmü var?
    7160 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/06/29
    Bu sual haqqında əvvəlcədən qeyd etməliyik ki, qadın insanı vəcdə gətirən və adi halətindən çıxaran xanəndəçiliklə məşğul olmamalıdır. Bütün fəqihlər yekdilliklə istər örpəkdə olsun, istərsə də başı açıq belə bir əməlin qadın üçün haram olmasına fətva veriblər. Amma, qadının ğina və həyəcansız xanəndəlik etməsi haqqında alimlər arasında ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15443 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...
  • Nigah əxlaqın inkişafına mane olur və yaxud zəminə yaradıcı və yüksəklik vericidir? Bu barədə islam və xristiyanlıqda fərqlər mövcuddurmu?
    6832 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/10/02
    Nigah cəmiyyət və ictimaiyyətin yaranmasına ilkin addımdır. Bir çox təsir və nəticələrə malikdir. O cümlədən insanın cinsi ehtiyaclarının ödənilməsi, nəsil artırma, insanın təkamülü, rahatçılıq və rifah, paklıq və iffət və s aiddir.Müqəddəs islam dinində nigah dinin yarısının qoruyucusu kimi tanıtdırılır.Nigahın ictimai tərəfləri çox mühümdür. Nigah və ailə ocağının ...
  • Ananın razılığı olmadan, qeyri müsəlman qadınla evlənməyin hökmü nədir?
    7474 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/13
    İslam məktəbi insanların fəsada düşmələrinin qarşısını almaq üçün və əxlaqi fəsadlardan yaranan problemlərin aşkar olmasından fərd və cəmiyyəti qorumaq üçün, həmçinin ailə ocağını möhkəmləndirmək üçün və... evlənməyə çox tövsiyə edibdir. Həyatı və gələcəyi üçün qərar verə bilən inkişaf həddinə yetişən bir cavanın işinə İslam ...
  • Mən bir mağazada satıcı işləyirdim. Mağazanın sahibi məni işdən çıxarmaq qərarına gəlmişdir, lakin pulumun qalanını vermir. Qalan əmək haqqımın yerinə mağazadan, yaxud bu şəxsin başqa əmlakından bir şey götürə bilərəmmi?
    6109 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/13
    Sizin sualınız ali məqamlı mərcəyi-təqlidlərin dəftərxanalarından soruşulmuş və ona aşağıdakı şəkildə cavab verilmişdir: Həzrət Ayətullah əl-uzma Xamenei (müddə zulluhul-ali)“Tələbkarın borclunun malını təqas etməyə (öz haqqının əvəzinə malikin əmlakından bir şey götürməyə) o zaman icazə verilir ki, borclu şəxs öz borcunu inkar etsin, yaxud onu ödəməkdə səhlənkarlığa yol versin, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164940 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164818 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119978 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114113 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111474 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94348 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55037 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54980 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46475 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46013 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...