Please Wait
Baxanların
5145
5145
İnternetə qoyma tarixi:
2014/05/18
Sualın xülasəsi
Əhli-sünnənin namus mal və canı şiə icmasında möhtərəmdirmi?
Sual
Əhli-sünnənin namus mal və canı şiə icmasında möhtərəmdirmi? Şiənin qədim və müasir alimlərinin bu haqda nəzərləri nədir?
Qısa cavab
Müqəddəs İslam şəriyyətində bütün insanların malı, canı və namusu möhtərəmdir. Bu mövzunun dinə və məzhəbə dəxaləti yoxdur. Bütün bəşəriyyət haqqında ilk üsul və qanun budur.[1] Əlbəttə, çox az və məhdud nümünlərə göstərmək olar ki, bu qanunu ziddinədir. O cümlədən, o nümunələrdən biri kimi müsəlmanlarla müharibə vəziyyətində olan hərbi kafirin canına və malına işarə etmək olar. Müharibə vəziyyətində hərbi kafirin malı və canı möhtərəm sayılmır. Çünki, bu halda olan kafirin niyyəti hansı yolla olursa olsun, müsəlmanların malları, can və namuslarını aradan aparmaqdır. Beləlikə, onlarnı da mal və canları möhtərəm sayılmır.[2]
Bildiyimiz kimi insanın malı əhəmiyyətinə görə can və namusundan sonrakı mərtəbədə qərar tutur. Əgər bir kəsin və ya şəxəslərin malının möhtərəm olması qeyd edilirsə deməli, can və namusnun sözsüz daha yüksək səviyyədə möhtərəm olması ayıdnlaşır. Ona görə də rəvayətlərdə müsəlmanların mallarının möhtərəm olmasına işarə etdikdə, onun qanının və canının möhtrəm sayılması kimi ifadələrdən istifadə olunur.
Rəvayətdən birində gəlib ki, “müsəlmannın malının ehtiramı qanın ehtiramı kimidir.”[3] Bu hədsidə[4] malın ehtiramı qanın ehtiramı mislində qərar verilib. Çünki, bü cümlənin dəlaləti ümumidir və bütün insanlara aid olur. Onların mallarına da aiddir. Yəni, hər bir insanın və ya müsəlmanın canına aid olan ehtiram onun malına da aiddir. Şübhəsiz. Qanın ehtiramı dedikdə bunlar başa düşülür ki, əvvala, heç kim dijərini n qaının tökməsinə icazəsi yoxdur; ikinci, əgər kimsə bu işi görərsə, zərə çəkimişin qanı hədə getməli deyil; nəticə budur ki, mal da da belədir. Mal da belə başa düşülür ki, başqasının malında icazəsiz istifadə qəti olmaz və əgər kimsə təcavüuz edərsə, qəti olaraq haqqı qaytarılmalı və ödənilməlidir.[5]
Bu rəvayətlərdə qeyd olunduğu kimi bütün müsəlmanların mal və canları möhtərəmdir. Əhli-sünnənin etiqad və fiqhi cəhətdən şiylərlə ixtilafda olmalarına baxmayaraq, Əhli-Beyt (ə) məktəbinin əmplərinə əsasən, onların da mal, namus və canları möhtərəmdir.
Bildiyimiz kimi insanın malı əhəmiyyətinə görə can və namusundan sonrakı mərtəbədə qərar tutur. Əgər bir kəsin və ya şəxəslərin malının möhtərəm olması qeyd edilirsə deməli, can və namusnun sözsüz daha yüksək səviyyədə möhtərəm olması ayıdnlaşır. Ona görə də rəvayətlərdə müsəlmanların mallarının möhtərəm olmasına işarə etdikdə, onun qanının və canının möhtrəm sayılması kimi ifadələrdən istifadə olunur.
Rəvayətdən birində gəlib ki, “müsəlmannın malının ehtiramı qanın ehtiramı kimidir.”[3] Bu hədsidə[4] malın ehtiramı qanın ehtiramı mislində qərar verilib. Çünki, bü cümlənin dəlaləti ümumidir və bütün insanlara aid olur. Onların mallarına da aiddir. Yəni, hər bir insanın və ya müsəlmanın canına aid olan ehtiram onun malına da aiddir. Şübhəsiz. Qanın ehtiramı dedikdə bunlar başa düşülür ki, əvvala, heç kim dijərini n qaının tökməsinə icazəsi yoxdur; ikinci, əgər kimsə bu işi görərsə, zərə çəkimişin qanı hədə getməli deyil; nəticə budur ki, mal da da belədir. Mal da belə başa düşülür ki, başqasının malında icazəsiz istifadə qəti olmaz və əgər kimsə təcavüuz edərsə, qəti olaraq haqqı qaytarılmalı və ödənilməlidir.[5]
Bu rəvayətlərdə qeyd olunduğu kimi bütün müsəlmanların mal və canları möhtərəmdir. Əhli-sünnənin etiqad və fiqhi cəhətdən şiylərlə ixtilafda olmalarına baxmayaraq, Əhli-Beyt (ə) məktəbinin əmplərinə əsasən, onların da mal, namus və canları möhtərəmdir.
[1] Şəhid Naini Lüməteyn kitabının şərhində yazır: “Başqalarının mallarından istifadə etmək düzgün deyil. Hətta, kafir, nasibi və ya hər hansı bir firqənin nümayəndəsi olsa belə. Çünki, onları mallarının icazəsiz istifadəsi malın batil yolda istifadəsi hesab olunur.” Şəhid Sani, Zeynəddin ibn Əli,Ər-Rövzətul-bəhimə fi şərhil-Lümətil-Dəməşqiyyə, Şərhçi:Sultanul-üləmə, Həsən ibn Mühəmməd, c.2; səh.288; Dəftər təbliğat İslami, Qum, birinci çap. 1412 h.q.Musəvi Bəcnurdi, Seyyid Məhəmməd, Qəvaid fiqhiyyə, c.1;səh.218; Üruc müəssisəsi, Tehran üçüncü çap, 1401 h.q
[2] Мəkarim Şirazi, nasir, Əl-Fətaval cədidə, mühəqqiq və düzəliş verən; İlyan Nijadi Əbul-Qasim, Xaqani Kazim, c.1; səh.313; İmam Əli ibn Əbi Talib (ə) nəşriyyatı; ikici çap. Qum, 1427 h.q;
[3] Ey Əba Zər! “ Müsəlmanın günahı fasiqlikdir, onunla vuruşmaq küfrdür. İcazəsiz onların ətindən yemək günahdır. Mallarının hörməti qanlarının hörməti kimidir. Şeyx Hürr Amili, Vəsailiş-Şiə, c.12; səh.281; Alul-Beyt müəssisəsi, Qum, birinci çap, 1409 h.q
[4] Buna oxşar hadislər yena var: məsələn, isoam Peyğəmbərindən (s) nəql olunur ki, Həzrət, sonuncu həcc mərasimində Minada belə buyurdu: «Agah olun! Sizin mallarınız və canlarız bir birinizə möhtərəmdir. Bu gün Ərəfə günündə olduğu kimi hamınız bir birinizə qarşı əminiyyətdə olmalısınız. Bu zilhiccə ayında, Məkkədə bütün ehtiramlar qorunduğu kimi qornumalıdır. Allah-taalaya qovuşana qədər bu qanunu qoruyun ona əməl edin! Ordadır ki. əməlləriniz haqqında sizdan soruşaçaqlar. Kuleyni, Məhəmməd ibn Yəqub, Əl-Kafi, mühəqqiq və düzəliş verən; Ğəffari, Əli Əkbər Axundi, Məhəmməd, c.7; səh.273; Darul-kutubul-İslamiyyə, Tehran, dördüncü çap, 1407 h.q
[5] Гəvaidi fiqhiyyə, c.1; 215
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız